Kayseri şehri cumhuriyet dönemi kentsel gelişiminin kültürel süreklilik bağlamında harita okuma yöntemi ile değerlendirilmesi
Evaluation of the urban development of the city of Kayseri in the republican period in the context of cultural continuity by using map reading method
- Tez No: 961023
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MÜNEVVER DAĞGÜLÜ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık ve Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 239
Özet
Her kentin, zaman içerisinde birikerek oluşan sosyal, kültürel, ekonomik boyutları içeren kendine özgü bir kent kimliği vardır. Bu kimlik, kentleri birbirinden ayırarak o kente özgünlük kazandırmaktadır. Kentsel kimliğin ve gelişimin korunarak gelecek kuşaklara aktarılmasında ise“süreklilik”kavramı önem arz etmektedir. Teknolojik gelişmeler, nüfus artışı, yaşam biçimlerinin değişmesi ve kentlerin büyümesi gibi pek çok etken; hem doğal ve yapay fiziksel çevre üzerinde hem de sosyo-kültürel yapı üzerinde çeşitli dönüşümlere yol açmaktadır. Özellikle modernizm döneminde, geleneksel kentsel dokudan modern kentsel biçimlenişe geçiş ile birlikte, kentlerin mekânsal, sosyal ve kültürel dinamiklerinde köklü dönüşümler yaşanmıştır. Kayseri Kenti, bu dönüşüm süreçlerinin belirgin bir biçimde gözlemlendiği bir kent olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle Cumhuriyet Dönemi ile birlikte modernizmin etkisiyle Kayseri'de hem kentsel hem mekânsal hem de yapı ölçeğinde hızlı bir değişim ve dönüşüm süreci yaşanmış; 2000'li yıllardan itibaren ise büyük ölçekli ve yapı temelli çok sayıda kentsel dönüşüm projesi hayata geçirilmiştir. Bu çalışma, Kayseri kentine odaklanarak kentin tarihsel süreç içerisinde katmanlaşan yapısını incelemeyi; kentsel gelişim sürecini, farklı dönemsel katmanları arasındaki kültürel süreklilik ilişkilerini ortaya koymaktadır. Çalışmanın temel amacı, Kayseri kentine bütüncül bir bakış açısı geliştirerek, kentin tarihsel katmanları üzerinden kentsel morfolojisini çözümlemek ve bu morfolojik yapının dönüşümünü zamansal, mekânsal ve kültürel olarak irdelemektir. Çalışmada yöntem olarak harita okuma ve karşılaştırmalı katman analizi benimsenmiştir. Farklı dönemlere ait kent haritaları ve imar planları dijital ortama aktarılarak coğrafi referanslama yöntemiyle üst üste çakıştırılmış; böylece kent dokusunun zaman içindeki değişimi katmanlı olarak analiz edilmiştir. Ayrıca yapılar ve alanlar, dönemsel olarak sınıflandırılmış ve tarihî haritalar ile günümüz verileri karşılaştırılarak kültürel süreklilik açısından değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucunda; Kayseri'nin kentsel gelişimi ile kent katmanları arasında tasarımsal benzerlik ve kültürel süreklilik ilişkilerinin varlığı tartışılmış; sürekliliğin özellikle geleneksel merkez çevresinde yoğunlaştığı görülmüştür. Bulgular sonucunda, kent katmanlarının korunması ve kültürel sürekliliğinin sağlanması için kentsel planlama süreçlerine nasıl entegre edilmesi gerektiğine dair öneriler geliştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Every city possesses a unique urban identity shaped by the accumulation of social, cultural, and economic dimensions over time. This identity distinguishes cities from one another and imparts distinctiveness. The concept of“continuity”plays a crucial role in preserving and transmitting urban identity and development to future generations. However, various factors such as technological advancements, population growth, changing lifestyles, and urban expansion have induced significant transformations in both the natural and built environment as well as socio-cultural structures. During the modernist period, profound shifts occurred in the spatial, social, and cultural dynamics of cities, characterized by a transition from traditional urban fabrics to modern urban formations. Kayseri serves as a prominent example where these transformation processes are distinctly observable. Especially since the Republican era, Kayseri has undergone rapid changes at urban, spatial, and structural scales under the influence of modernism. From the 2000s onward, numerous large-scale, building-based urban renewal projects have been implemented. This study focuses on Kayseri to investigate its layered historical structure and reveal the cultural continuity relationships between different temporal urban strata. The primary aim is to develop a holistic perspective on Kayseri's urban morphology by analyzing its historical layers and examining their temporal, spatial, and cultural transformations. Methodologically, historical city maps and zoning plans from various periods were digitized and georeferenced for comparative layered analysis. Buildings and areas were classified according to periods and evaluated through comparison between historical maps and contemporary data to assess cultural continuity. The findings indicate the presence of design similarities and cultural continuity between Kayseri's urban development and its layered urban fabric, with continuity being especially concentrated around the traditional city center. Based on these results, recommendations have been developed for integrating the preservation of urban layers and cultural continuity into urban planning processes.
Benzer Tezler
- Cumhuriyetin kuruluşundan çok partili döneme kadar Kayseri Belediyesi (1923-1946)
The municipality of Kayseri from the founding of republic to the term of multi-parties (1923-1946)
ŞÜKRÜ ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Kamu YönetimiErciyes ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. HASAN ALİ ŞAHİN
- Kayseri meydanının Cumhuriyet dönemi modernizm yaklaşımı bağlamında değişimi: Eski hükümet konağı örneği
The change of the city square of Kayseri in the context of Republican era modernism: The former government house example
KADRİYE MERVE ARIN SAMANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET MURAT GÜL
- Endüstriyel miras alanlarının kent peyzajına entegrasyonunun değerlendirilmesi: Sümerbank Kayseri Bez Fabrikası örneği
The evaluation of the integration of industrial heritage areas to urban landscape: The case study of Sumerbank Kayseri Cotton Factory
ÖZLEM KEVSEROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiDisiplinlerarası Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE SEMA KUBAT
- Effects of identity construction policies on urban space: Tatavla/Kurtuluş case
Kimlik inşa politikalarının kent mekanına etkisi: Tatavla/Kurtuluş örneği
İREM ERİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Sosyolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET OCAKÇI
- Kayseri'de 1950 sonrası modern bir mahalle oluşumu:Yeni Mahalle örneği
Development of a modern neighborhood in kayseri after 1950: Yeni Mahalle case
EDA ÖZSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
MimarlıkErciyes ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURAK ASILİSKENDER