Değer kazanım araçlarının sınıflandırılması ve bir tipoloji önerisi
Classification of the value capture instruments and a typology proposal
- Tez No: 961070
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeodezi ve Fotogrametri, Geodesy and Photogrammetry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Harita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Geomatik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 122
Özet
Son yıllarda hızla artan kentleşme, altyapı, konut ve kamusal hizmet sorunlarını beraberinde getirmektedir. Bu artan ihtiyaçlar karşısında, yerel yönetimlerin sınırlı mali kaynaklarla hareket etmek zorunda kalması, alternatif ve sürdürülebilir kentsel finansman araçlarına olan ilgiyi artırmıştır. Bu çerçevede, kamu eliyle gerçekleştirilen yatırımların sonucunda taşınmaz değerlerinde meydana gelen artışların geri kazandırılmasını amaçlayan değer kazanımı kavramı öne çıkmaktadır. Değer kazanımı, finansman aracı olduğu kadar mekânsal gelişimi yönlendiren bir planlama stratejisidir. Ancak bu yaklaşım, ülkeler arasında farklılıklar göstermektedir. Kullanılan araçların isimleri, işleyiş biçimleri ve sınıflandırmaları konusunda ortak bir terminolojinin ve kavramsal çerçevenin bulunmaması hem uygulama düzeyinde belirsizliklere hem de akademik literatürde karşılaştırmalı analiz yapmayı zorlaştırmaktadır. Aynı araç farklı ülkelerde farklı isimlerle tanımlanabilmekte veya benzer terimler, farklı hukuki içeriklerle kullanılabilmektedir. Bu durum, uluslararası deneyimlerin aktarılmasını ve uygulamaların örnek model olarak alınmasını güçleştirirken, politika üretiminde de kavramsal karmaşaya neden olmaktadır. Bu tez, değer kazanımı araçlarına yönelik mevcut sınıflandırma yaklaşımlarının kavramsal ve işlevsel yetersizliklerini ele alarak, uluslararası karşılaştırmalara elverişli, analitik ve uygulanabilir bir sınıflandırma geliştirmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, ampirik temelli tipoloji yaklaşımı benimsenmiştir. Bu yöntem; analiz boyutlarının tanımlanması, ampirik örüntülerin belirlenmesi, tiplerin/sınıfların oluşturulması ve karakterizasyonu olmak üzere dört aşamadan oluşmaktadır. Yöntemin gerektirdiği veriler, PRISMA standartlarına göre yürütülen iki aşamalı sistematik literatür taraması yoluyla elde edilmiştir. Tarama işlemi sonunda oluşturulan veri seti üzerinde içerik analizi uygulanmış; değer kazanım araçlarının ilişkili olduğu değer artışına neden olan müdahale türleri etiketlenmiştir. Analiz sonucunda araçların üç temel müdahale kaynağına göre gruplandığı, bu temelde dört tip altında sınıflandırılabileceği görülmüştür. Geliştirilen bu sınıflandırma, hukuki ve fiziksel temelli müdahaleler arasındaki kavramsal ayrımı netleştirerek değer artışının farklı dinamiklerini açıklamayı mümkün kılmıştır. Böylece, literatürde sıklıkla karşılaşılan parçalı yaklaşımların yerine, bağlamsal duyarlılığı yüksek, sistematik ve bütüncül bir analiz çerçevesi önerilmiştir. Tez, bu yönüyle hem teorik düzeyde kavramsal netlik sağlamış hem de politika yapıcılar için farklı ülkelerde uygulanabilir bir analiz altyapısı oluşturarak değer kazanımı alanına özgün bir katkı sunmuştur.
Özet (Çeviri)
In recent years, rapid urbanization has brought about significant challenges in infrastructure, housing, and public services. In response to increasing demands, local governments are often required to operate with limited financial resources, which has heightened interest in alternative and sustainable urban financing tools. Within this context, the concept of value capture, which aims to recover the increase in property values resulting from public investments, has gained prominence. Value capture is not only a financing mechanism but also a planning strategy that guides spatial development. However, the implementation of this approach varies considerably across countries. The lack of common terminology and conceptual clarity regarding the names, structures, and classifications of value capture tools leads to practical ambiguities and hinders comparative academic analysis. The same tool may be referred to by different names in different national contexts, while similar terms may carry distinct legal meanings. This situation complicates the transfer of international experience, limits the use of existing models, and causes conceptual confusion in policymaking. This thesis addresses the conceptual and functional limitations of current classification approaches and aims to develop an analytical, applicable typology suitable for international comparison. An empirically grounded typology approach was adopted, consisting of four stages: defining analytical dimensions, identifying empirical patterns, constructing types, and characterizing them. Data were obtained through a two-stage systematic literature review conducted in accordance with PRISMA standards. The final dataset was analyzed to label the types of public interventions associated with value increases. Findings show that value capture tools can be grouped under three main intervention sources—legal, physical, and economic/social—and classified into four types. The proposed classification clarifies distinctions between intervention types and offers a more integrated, context-sensitive analytical framework. Thus, the thesis contributes both to theoretical clarity and to the development of a comparative, policy-relevant foundation for value capture practices.
Benzer Tezler
- Detection and classification of faults on the dc side of photovoltaic systems using logistic model tree algorithm
Lojistik model ağacı algoritması ile fotovoltaik sistemlerin dc tarafındaki hataların tespiti ve sınıflandırılması
BOĞAÇ OĞUZ TOĞAY
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiEnerji Bilim ve Teknoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. COŞKUN FIRAT
- Predicting the risk of seizing state lands using data mining techniques
Veri madenciliği teknikleri kullanarak kamu alanlarının işgali riskinin tahmin edilmesi
HUSSEIN ALI AHMED AHMED
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolÇankaya ÜniversitesiBilgi Teknolojileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN DOĞDU
- Milletlerarası Adalet Divanı'nın deniz alanlarının sınırlandırılmasına dair kararlarında dikkate aldığı ilkeler
The principles considered by the I.C.J. in the judgements concerning maritime delimitation
İBRAHİM GÖKALP
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Hukukİstanbul ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE NUR TÜTÜNCÜ
- Urfa Sancağı ve çevresinde aşiretler (XVIII. ve XIX. yüzyıllar)
The tribes in and vicinity of Urfa Sanjak (sub-province) (In the 18th and 19th centuries)
MEHMET NURİ ŞANDA
- Turizm işletmelerinde kuruluş yeri seçimi ile ilgili optimal bir model yaklaşımı
Başlık çevirisi yok
ALİ YAYLI
Yüksek Lisans
Türkçe
1990
TurizmGazi ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN OKKA