Edirne Sultan II. Bayezid Vakfı (1484-1826)
Edirne Sultan Bayezid II's Waqf (1484-1826)
- Tez No: 961389
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CENGİZ FEDAKAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trakya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 999
Özet
Günümüzde eğitim, sağlık, beslenme, barınma, istihdam ve ulaşım gibi devlete ait görevler Osmanlı Devleti döneminde vakıflar tarafından yerine getirilmiştir. Hayırseverler kurdukları vakıfların hizmet vermesini sağlamak amacıyla pek çok gelir kaynağı tahsis etmiştir. Özellikle hanedan üyelerinin kurduğu vakıfların gelir kaynakları çok çeşitli ve bütçeleri oldukça büyüktür. Elde edilen gelirle vakfın günlük hayata dair masrafları karşılanmıştır. Vakfa ait bilgiler öncelikle vakfiyeye ve vakıf hizmet vermeye başladıktan sonra muhasebe defterlerine kaydedilmiştir. Bu kaynaklar incelenerek vakıfların ekonomik, sosyal ve kültürel hayatına ait pek çok ve önemli bilgilere ulaşılmaktadır. Sultan II. Bayezid de Edirne'de cami, medrese, darüşşifa, imaret ve köprüden oluşan bir vakıf külliye inşa ettirmiştir. Bu vakfın daha önce darüşşifa ve medresesi birçok çalışmada tanıtılmıştır. Tüm birimlerinin mimari ve sanat tarihi açısından tanıtımı yapılmıştır. Fakat vakfın tüm birimlerini birlikte ve kapsamlı olarak inceleyen bir çalışma yapılmamıştır. Özellikle vakfiyeleri ve muhasebe defterleriyle beraber vakfın kuruluşundan itibaren uzun bir dönemini inceleyen bir çalışma hazırlanmamıştır. Bu sebeplerle çalışmamız bu ana kaynaklar karşılaştırılarak kaleme alınmıştır. Vakfın gelir kaynakları Rumeli ve Trakya'nın köyleri ve şehirlerinde bulunmaktaydı. Bunlar çeşitli vergiler ile hamam, değirmen, dükkân, tarla, bağ, bahçe gibi taşınmaz mallardan oluşmaktadır. Bu gelirler sayesinde vakıfta canlı bir sosyal ve ekonomik hayat yaşanmıştır. Dolayısıyla Edirne'deki hayata da canlılık katmıştır. Vakfın ilk dönemlerinde gelirleri giderlerini karşılamıştır, fakat zamanla ekonomik durumu kötüleşmiştir. Gelirleri masrafları karşılayamaz hale gelmiştir. Bu durum sadece Bayezid Vakfı için geçerli değildir. Birçok vakfın gelirleri hizmet vermeye devam edebilmeleri için birleştirilmiştir. Edirne'deki bazı sultan vakıfları ile şahıslara ait birkaç vakıf II. Bayezid Vakfı'na bağlanarak gelirleri bir araya toplanmıştır. Bu sayede vakıfların hizmet devamlılığı sağlanmaya çalışılmıştır. Sultan II. Bayezid Vakfı'nın personel maaşları, tamirat masrafları, mutfak harcamaları ve çok çeşitli ihtiyaçları giderlerini oluşturmaktadır. Vakıf sadece kendi giderlerini değil, aynı zamanda Edirne'deki bazı vakıfların giderlerini de karşılamıştır.
Özet (Çeviri)
Today, state duties such as education, health, nutrition, housing, employment and transportation were fulfilled by waqfs during the Ottoman Empire. Philanthropists have allocated many sources of income in order to ensure that the waqfs they have established provide services. In particular, the income sources of the waqfs established by the members of the dynasty are very diverse and the budgets of these waqfs are quite large. The daily life expenses of the waqf were covered by the income generated. The information about the waqf was first recorded in the waqf charter and later in the waqf account books after the waqf started to provide services. By examining these resources, it is obtained a wealth of important information about the economic, social and cultural life of the waqfs. Sultan Bayezid II also built a waqf complex consisting of a mosque, madrasah, darüşşifa, imaret and a bridge in Edirne. The darüşşifa and madrasa of this waqf have been introduced in many studies before. All units of the waqf were introduced in terms of architecture and art history. However, no study has been conducted that examines all waqf units together and comprehensively. In particular, no study has been written examining a long period from the establishment of the waqf, together with its waqf charters and account books. For these reasons, our study was written by comparing these main sources. The sources of income of the waqf were located in the villages and cities of Rumelia and Thrace. These consisted of various taxes and immovable properties such as baths, mills, shops, fields, vineyards, gardens. Thanks to these incomes, a lively social and economic life was experienced in the waqf. Therefore, the waqf has added vitality to life in Edirne. In its early years, the foundation's income paid its expenses, but over time, its economic situation deteriorated. Its income could no longer cover its expenses. This is not only the case for the Bayezid waqf. The incomes of many waqfs have been combined so that they can continue to provide services. Some sultan waqfs and a few waqfs belonging to individuals in Edirne were connected to the Bayezid II Waqf and their revenues were collected together. In this way, it has been tried to ensure the continuity of service of the waqfs. The expenses of the Sultan Bayezid II's Waqf consisted of staff salaries, repair costs, kitchen expenses and various other needs. The waqf paid not only its own expenses but also the expenses of some waqfs in Edirne that were merged with it.
Benzer Tezler
- Kültür tarihi içinde müzikle tedavi ve Edirne Sultan II.Bayezid Darüşşifası
Treatment with music in cultural history and Edirne Sultan Bayezid II Hospital
ENVER ŞENGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Sanat TarihiTrakya ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZKAN ERTUĞRUL
- Osmanlı vezîr-i a'zamlarının îmar faaliyetleri (Fatih Sultan Mehmed döneminin sonuna kadar)
Construction activities of the grand viziers of the Ottoman Empire (Until the end of the era of Fatih Sultan Mehmed)
ZEYNEP AYTEKİN
Doktora
Türkçe
2023
Sanat TarihiErciyes ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SULTAN MURAT TOPÇU
- Edirne'de kaybolan sağlık ve sosyal yardım kurumları
Başlık çevirisi yok
BÜLENT ATALAY
Doktora
Türkçe
1993
Deontoloji ve Tıp TarihiTrakya ÜniversitesiDeontoloji ve Tıp Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RATIP KAZANCIGİL
- Osmanlı Vîlâyet-i Rûm'unun inşası (baniler-vakıflar-mimari aktörler): Yörgüç Paşa ailesinin mimari etkinliği (1429-1494)
Construction of Ottoman Vîlāyet-i Rûm (patrons-vaqfs-actors of architecture): Yorguc Pasha family's patronage (1429-1494)
MUSTAFA ÇAĞHAN KESKİN
Doktora
Türkçe
2017
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA İLKNUR KOLAY
- Ahi Çelebi'nin hayatı ve eserleri
Life and works of Ahi Çelebi
TUGRUL KALEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Sanat TarihiUşak ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT MUSTAFA ÖNTUĞ