Osmanlı vezîr-i a'zamlarının îmar faaliyetleri (Fatih Sultan Mehmed döneminin sonuna kadar)
Construction activities of the grand viziers of the Ottoman Empire (Until the end of the era of Fatih Sultan Mehmed)
- Tez No: 844651
- Danışmanlar: PROF. DR. SULTAN MURAT TOPÇU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Vezîr-i a'zam, Sadrazam, Osmanlı, Îmar Faaliyeti, Vakıf, Grand vizier, Ottoman, Construction Activity, Waqf, Waqfiyya
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 1010
Özet
Bu çalışma; Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan Sultan II. Mehmed döneminin sonuna kadar Osmanlı devlet idaresinde“padişahın mutlak vekili”olarak vezîr-i a'zamlık makamında bulunmuş olan on dokuz paşanın îmar faaliyetlerini konu edinmiştir. Vakfiye, vakıf tahrir defteri kayıtları, arşiv belgeleri, kitabeler ve diğer kaynaklar vasıtasıyla tespit edilen vezîr-i a'zamların îmar faaliyetlerinin büyük çoğunluğunu; cami, zaviye, medrese, mektep, türbe, çeşme ve su yolları gibi hayır eserleri ile bedesten, han, arasta, hamam ve dükkân gibi gelir getiren ticaret yapılarının oluşturduğu görülmüştür. Vezîr-i a'zamların büyük çoğunluğunun imaretleri için vakıf kurdukları, yapı topluluğuna işaret eden imaretlerin bünyesinde cami ya da zaviyeler dışında yemek pişirme, servis etme ve depolama mekânlarının bulunduğu tespit edilmiştir. Vezîr-i a'zamlar ayrıca sultanın emirleri ya da görülen ihtiyaç üzerine kule ya da köprü gibi askerî yapıların inşasını da üstlenmişlerdir. Paşaların îmar faaliyeti için; askerî ve ticarî önemi olan stratejik merkezler ile yakın çevrelerini ve haslarının bulunduğu bölgeleri tercih ettikleri görülmüştür. Çandarlı ailesinden gelen vezîr-i a'zamların İznik ve Serez'de, Şah Melek Paşa'nın Edirne'de, Bayezid Paşa'nın Amasya ve Bursa'da, Koca Mehmed Paşa'nın Osmancık'ta, Zağanos Paşa'nın Balıkesir'de, İshak Paşa'nın İnegöl ve Ankara'da, Mahmud Paşa'nın İstanbul ve Hasköy'de, Rum Mehmed Paşa'nın Üsküdar ve Tire'de, Gedik Ahmed Paşa'nın ise Afyonkarahisar ve Denizli'de îmar faaliyetlerini yoğunlaştırdığı tespit edilmiştir. Vezîr-i a'zamların etnik kökenlerinin ya da geldikleri zümrenin (ilmiye ya da seyfiye) îmar faaliyetlerinde farklılık yaratan bir etken olmadığı ve vezîr-i a'zamlık makamında kalınan süreye bağlı olarak îmar faaliyetlerinin arttığına dair kesin bir hükümde bulunulamayacağı anlaşılmıştır. Ancak Sultan II. Mehmed döneminde artan ekonomik zenginliğe bağlı olarak vezîr-i a'zamların îmar faaliyetlerinde artış olduğu gözlenmiştir.
Özet (Çeviri)
This study focuses on the construction activities of nineteen pashas who held the position of grand vizier as the“absolute deputy of the sultan”in the Ottoman state administration from the foundation of the Ottoman Empire until the end of the reign of Sultan Mehmed II. Through waqfiyyas, waqf registers, archival documents, inscriptions and other sources it has been determined that charitable works such as mosques, lodges, madrasahs, schools, tombs, fountains and waterways, and income-generating commercial structures such as covered bazaars, caravansaries, arastas and hammams constituted the majority of the construction activities of the grand viziers. It has been found that the majority of grand viziers established waqfs for“imarets”, which refers to“community of buildings”that include cooking, serving and storage spaces in addition to mosques or zawiyas. It has been observed that the pashas preferred strategic centers of military and commercial importance, their immediate surroundings and the regions of their“has”for construction activities. It has been determined that the grand viziers intensified their construction activities some spesific centers: Grand viziers from the Çandarlı family in Iznik and Serres, Şah Melek Pasha in Edirne, Bayezid Pasha in Amasya and Bursa, Koca Mehmed Pasha in Osmancık, Zağanos Pasha in Balıkesir, İshak Pasha in İnegöl and Ankara, Mahmud Pasha in Istanbul and Hasköy, Rum Mehmed Pasha in Üsküdar and Tire and Gedik Ahmed Pasha in Afyonkarahisar and Denizli. It has been concluded that the ethnic origins of the grand viziers or the group they came from (ilmiye or seyfiye) were not a factor that made a difference in the construction activities. It has been understood that a definitive conclusion cannot be made regarding the increase in construction activities depending on the length of time being a grand vizier. However, during the reign of Sultan Mehmed II, there was an increase in the construction activities of the grand viziers due to the increasing economic wealth.
Benzer Tezler
- Osmanlı Devleti'nde devşirme sistemi (Fatih Dönemi'nde Vezir-i Azamlar ve Zağanos Paşa)
The devshirme system in the Ottoman Empire (Grand Viziers and Zaganos Pasha during the reign of Mehmet the Conquerar)
YOUNGHEE LEE
- Osmanlı Devleti'nin kuruluş dönemi vezirleri, beylerbeyileri ve bunların faaliyetleri (1299-1451)
Viziers, governors and their activities during the establishment perios of Ottoman Empire (1299-1451)
EMRE KOLBAŞI
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
- Profiles in educational reform Inoue Kowashi and Mehmed Said Paşa comparative study between a Japanese and an Ottoman statesmen
Başlık çevirisi yok
KAZUKO IWANAGA
