Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi
An examination of pre-service teachers' digital literacy levels based on various variables
- Tez No: 961555
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZEYNEP DEMİRTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Öğretmenlerin dijital okuryazarlık becerileriyle donatılması, hem öğrencilere örnek teşkil etmeleri hem de bu öğrencilere gerekli bilgi ve becerileri kazandırabilmeleri açısından önemli görülmektedir. Özellikle öğretmen adaylarının mesleğe hazırlandığı hizmet öncesi eğitim süreci, dijital bilince sahip ve teknolojiyi etkin kullanabilen bir nesil yetiştirme yolunda kritik bir adım olabilmektedir. Bu bağlamda araştırmada, öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama modelinde yürütülmüştür. Araştırma, 2024-2025 eğitim-öğretim yılında Marmara Bölgesi'nde yer alan bir devlet üniversitesinin eğitim fakültesindeki programların (Fen Bilgisi, Okul Öncesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık, Sosyal Bilgiler, Sınıf Eğitimi, Türkçe Eğitimi, Özel Eğitim, İlköğretim Matematik ve İngilizce Öğretmenliği) birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıflarında öğrenim gören öğrencilerle yürütülmüştür. Araştırmaya 1086 öğretmen adayı katılmıştır. Araştırma verilerinin toplanması için 29 madde ve 6 alt boyuttan oluşan“Dijital Okuryazarlık Ölçeği”ve araştırmacı tarafından hazırlanan“Kişisel Bilgi Formu”kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS 26 programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırmada elde edilen veriler kapsamında, frekans, yüzde ortalama ve standart sapma hesaplanmıştır. Gruplar arasında anlamlı fark olup olmadığını belirlemek üzere ise bağımsız örneklemler t-testi ile tek yönlü varyans analizi (ANOVA) uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin; etik ve sorumluluk, gizlilik ve güvenlik ile günlük kullanım boyutlarında yüksek, genel bilgi ile sosyal boyutta orta, profesyonel üretim boyutunda ise düşük düzeyde olduğu; genel dijital okuryazarlık düzeylerinin ise orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri, cinsiyete göre genel olarak anlamlı farklılık göstermemiştir. Ancak kadın öğretmen adayların günlük kullanım ve etik ve sorumluluk düzeyinin erkek öğretmen adaylarından daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca erkek öğretmen adayların genel bilgi ve işlevsel beceriler düzeyinin kadın öğretmen adaylarından daha yüksek olduğu saptanmıştır. Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri, bölümlere göre genel olarak anlamlı farklılık göstermiştir. Buna karşın, sınıf düzeyine göre genel anlamda anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir. Ancak, sosyal boyutta sınıf düzeyine bağlı fark olduğu görülmüştür. Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri, kişisel bilgisayar sahip olma durumuna göre genel olarak anlamlı farklılık göstermiştir. Özellikle günlük kullanım, gizlilik ve güvenlik ile sosyal boyutlarda kişisel bilgisayar sahip olan adayların lehine istatistiksel olarak anlamlı sonuçlar elde edilmiştir. İnternet kullanım durumuna göre ise genel dijital okuryazarlık düzeylerinde anlamlı bir fark bulunmamış, ancak gizlilik-güvenlik ve profesyonel üretim boyutlarında anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Equipping teachers with digital literacy skills is considered crucial both for serving as role models to students and for effectively imparting the necessary knowledge and skills to them. In particular, the pre-service training process—during which teacher candidates are prepared for the profession—is a critical stage in raising a generation that is digitally conscious and can use technology effectively. In this context, the aim of this study is to examine the digital literacy levels of teacher candidates in relation to various variables. The research was conducted using a descriptive survey model, one of the quantitative research methods. The study was carried out during the 2024–2025 academic year with students enrolled in the first through fourth years of undergraduate teacher education programs (Science Education, Preschool Education, Guidance and Psychological Counseling, Social Studies Education, Primary Education, Turkish Language Education, Special Education, Elementary Mathematics Education, and English Language Education) at a state university located in the Marmara Region of Turkey. A total of 1,086 pre-service teachers participated in the study. Data were collected using the“Digital Literacy Scale,”which consists of 29 items across 6 subdimensions, and a“Personal Information Form”prepared by the researcher. The collected data were analyzed using SPSS version 26. Descriptive statistics such as frequency, percentage, mean, and standard deviation were calculated. To determine whether there were statistically significant differences between groups, independent samples t-tests and one-way ANOVA were conducted. The results of the study revealed that teacher candidates scored high in the subdimensions of ethics and responsibility, privacy and security, and daily use; moderate in general knowledge and social dimensions; and low in the professional production dimension. Overall, their general digital literacy level was found to be moderate. No significant gender-based differences were found in the overall digital literacy levels of teacher candidates. However, female candidates had higher scores than males in the dimensions of daily use and ethics and responsibility, whereas male candidates scored higher than females in general knowledge and functional skills. Significant differences were found in digital literacy levels based on the participants' academic departments, whereas no significant differences were observed in relation to their year of study—except in the social dimension, where class level did have an effect. The level of digital literacy also varied significantly based on whether the candidates owned a personal computer, with candidates who owned one scoring significantly higher in daily use, privacy and security, and social dimensions. While no significant differences were found in general digital literacy levels based on internet usage, notable differences were observed in the privacy-security and professional production subdimensions.
Benzer Tezler
- Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri ve siber zorbalığa ilişkin duyarlılıklarının incelenmesi
Examination of department of computer education and instructional technology teacher candidates' digital literacy levels and cyberbullying sensitivities
MEHMET KOZAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MÜZEYYEN BULUT ÖZEK
- Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi
Examination of pre-service social studies teachers digital citizenship levels in terms of certain variables
ALİ ÇOLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimOrdu ÜniversitesiSosyal Bilgiler ve Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TALİP ÖZTÜRK
- Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital obezite ve dijital okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi
Determination of digital obesity and digital literacy levels of social studies teacher candidates
İBRAHİM KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilgiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EROL KOÇOĞLU
- Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital obezite ve dijital okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi
Determination of digital obesity and digital literacy levels of social studies teacher candidates
İBRAHİM KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilgiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EROL KOÇOĞLU
- Matematik öğretmen adayları ile diğer öğretmen adayları arasındaki dijital vatandaşlık seviyelerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi
Survey on digital citizenship levels between mathematics teacher candidates and other teacher candidates for different variables
ASUMAN BAYDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜNAL İÇ