Politik bir aktör olarak İslam Kalkınma Bankası ve Arap ülkeleri
Islamic Development Bank as a political actor and the Arab countries
- Tez No: 961805
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM ARSLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 172
Özet
Günümüzde çok taraflı kalkınma bankalarının faaliyet alanları, yalnızca ekonomik büyümeyi teşvik eden teknik araçlarla sınırlı kalmayıp, giderek daha fazla siyasal ve jeopolitik amaçlara hizmet eden çok boyutlu yapılara dönüşmektedir. Bu bağlamda, İslam Kalkınma Bankası'nın (İKB) Arap ülkeleriyle olan ilişkilerinin mevcut literatürde büyük ölçüde teknik ve finansal bir çerçevede ele alınması, kurumun politik yönlerinin derinlemesine incelenmesini gerekli kılmaktadır. Bu çalışma, İKB'nin Arap ülkeleriyle kurduğu ilişkileri yalnızca ekonomik kalkınma paradigması çerçevesinde ele almakla yetinmeyip, aynı zamanda bölgesel jeopolitik çıkarlar ve siyasal yönetişim dinamikleri bağlamında çok katmanlı bir politik aktör olarak analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda, Banka'nın fon tahsisi stratejileri, yatırım öncelikleri ve kurumsal ortaklık modelleri; siyasal istikrarın tesisi, rejim meşruiyetinin desteklenmesi ve dış politika yönelimlerinin biçimlendirilmesi bağlamında değerlendirilmiştir. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerine dayanmakta olup; belge analizi, söylem çözümlemesi ve karşılaştırmalı kurumsal analizlere dayalı vaka incelemeleri aracılığıyla veriye dayalı bir çözümleme sunmaktadır. Araştırma bulguları, İKB'nin yalnızca kalkınma odaklı bir mali kuruluş değil, aynı zamanda merkezî otoritelerin meşruiyetini güçlendiren, ekonomik diplomasi araçları yoluyla siyasi etki üreten hibrit bir aktör olarak konumlandığını göstermektedir. Özellikle Suudi Arabistan gibi yüksek sermaye katkısına sahip hissedarların etkisi, İKB'nin karar süreçlerini siyasal yönelimlere açık hâle getirmekte; fon tahsisindeki seçicilik ise tarafsızlık ve eşitlik ilkeleriyle uyumunu tartışmalı kılmaktadır. Bu bağlamda çalışma, kalkınma bankalarının yalnızca teknik değil, aynı zamanda jeopolitik anlam taşıyan siyasal aktörler olarak değerlendirilmesi gerektiğini vurgulayarak literatüre özgün bir katkı sunmakta ve bu kurumların şeffaflık, hesap verebilirlik ve tarafsızlık ilkeleri doğrultusunda yeniden yapılandırılmasına yönelik öneriler getirmektedir.
Özet (Çeviri)
Today, multilateral development banks (MDBs) are no longer confined to providing technical tools for economic growth; they are increasingly evolving into multidimensional institutions that also serve political and geopolitical objectives. Within this framework, the Islamic Development Bank's (IsDB) relations with Arab countries have largely been examined through technical and financial lenses, leaving its political dimensions underexplored. This study addresses that gap by analyzing the IsDB not only as a development financier but also as a complex political actor embedded within regional geopolitical dynamics and governance structures. The research investigates how the Bank's resource allocation strategies, investment priorities, and partnership models contribute to political stability, regime legitimacy, and foreign policy alignment in Arab states. Employing qualitative methodologies, including document analysis, discourse analysis, and comparative institutional case studies, the study provides an evidence-based exploration of the IsDB's broader functions. Findings reveal that the IsDB acts as a hybrid institution, combining financial development with political influence through economic diplomacy. The significant role of dominant shareholders, especially Saudi Arabia, is shown to shape the Bank's decision-making processes, potentially compromising its neutrality and raising concerns about selective funding practices. This study contributes to the existing literature by re-conceptualizing MDBs as political actors with geopolitical implications. It emphasizes the need for greater transparency, accountability, and impartiality in their operations and offers policy recommendations for their institutional restructuring in line with these principles.
Benzer Tezler
- Turkey's role in Afghanistan in the post 9/11 era
11 Eylül'den günümüze Türkiye'nin Afganistan'daki rolü
CANAN BAYRAM ÇUBUK
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. IŞIL ANIL
- Siyasal iktidar ve medya: AKP ve Doğan Medya Grubu üzerine bir çözümleme
Political power and media: A analyse on AKP and Dogan Media Group
ZUHAL KIRMIZIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
GazetecilikAnkara ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜLSEREN ADAKLI
- Milliyetçi-muhafazakâr neslin yetiştirilmesinde bir çatı: İlim Yayma Cemiyeti: 1951-1981
A framework for the education of a nationalist-conservative generation: The Association for Disseminating Knowledge: 1951-1981
MEHMET GÜLDAL
Doktora
Türkçe
2024
Siyasal Bilimlerİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜVEN GÜRKAN ÖZTAN
- AKP dönemi Türkiye-İran ilişkileri
Relations between Turkey-Iran in the period of AKP
SEDAT KIRGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Uluslararası İlişkilerSüleyman Demirel ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SELİM KANAT
- Enerji ticareti bağlamında Türkiye ve seçili İslam ülkeleri arasındaki işbirliklerinin incelenmesi
An analysis of energy trade cooperation between Turkey and selected Islamic countries
GÜLSÜM ÖZKORKMAZ ZENGİN