Genetic diversity patterns in phenological traits of quercus robur L.
Quercus robur L. türünün fenolojik karakterlerinde genetik çeşitlilik yapılanması
- Tez No: 961935
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEKİ KAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoloji, Biology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 72
Özet
Meşeler, en uyumlu ılıman iklim ağaç türlerinden biridir ve bu özellikleri onları iklim değişikliği bağlamında özellikle değerli kılar. Fenolojik özellikler, ağaçların iklimsel koşullara verdiği tepkileri öngörmede başlıca göstergelerdendir. Dolayısıyla bu çalışmada, Orta Avrupa'nın dört farklı ülkesinden ayrı ayrı popülasyonlardan, ve her popülasyon içerisinde farklı ana ağaçlardan gelen Quercus robur L. (saplı meşe) fidanlarının tomurcuk fenolojisindeki—özellikle tomurcuk açma ve tutma zamanları ile büyüme sezonu süresindeki (GSL)— genetik varyasyon incelenmektedir. Gözlemlenen varyasyonun ne kadarının popülasyon düzeyindeki farklılıklardan, ne kadarının aynı popülasyon içindeki ana ağaçlar arasındaki farklılıklardan kaynaklandığını anlamak amacıyla, ortak bahçe denemesiyle toplanan fenolojik veriler iç içe (“nested”) ANOVA modelleriyle analiz edilmiştir. Bulgularımız, çoğu fenolojik özellik üzerinde ana ağaçların genetik etkisinin anlamlı olduğunu, buna karşılık popülasyon düzeyindeki farkların yalnızca tepe tomurcuk patlamasında belirgin olduğunu göstermektedir. Yan sürgünlerin fenolojik özellikleri ise popülasyonlar arasında zayıf bir ayrışma sergilerken, özellikle tomurcuk patlaması ve büyüme dönemi uzunluğu açısından popülasyon içi ana ağaçlar arasında belirgin varyasyon göstermiştir. Bu durum, ilgili özelliklerin bölgesel iklim ya da coğrafi desenlerden çok, popülasyon içindeki genetik farklılıklarla şekillendiğini düşündürmektedir. Yan tomurcukların fenolojisinde gözlenen yüksek değişkenlik ve gecikmeli zamanlama, lateral sürgünlerin daha yüksek fenotipik plastikliğe sahip olmasının bir sonucu olabilir; bu durum da fidanların büyümelerini yerel çevresel koşullara göre daha iyi ayarlayabilmelerine olanak sağlayabilir.
Özet (Çeviri)
Oaks are among the most adaptable temperate tree species, which makes them especially valuable in the context of climate change. Phenological traits are major predictors of a tree's response to climate. Hence, this study investigates genetic variation in bud phenology—specifically the timing of bud burst and bud set, as well as growing season length (GSL)—in Quercus robur L. (pedunculate oak) seedlings from different populations and mother trees within populations across four Central European countries. To answer the question of how much of the observed variation in bud phenology could be attributed to population-level differences versus among mother trees within populations, phenological data gathered through a common garden experiment was analyzed via nested ANOVA models. Our findings revealed significant mother tree effects on genetic variation for most phenological traits, while population-level effects were only significant for terminal bud burst timing. Lateral phenological traits showed weak differentiation among populations, but among mother trees, specifically in bud burst and GSL, considerable variation was detected. Therefore, rather than being shaped by climate or geography, these traits appear to stem from within-population genetic differences. Additionally, the great variability and delayed timing observed in lateral buds may be a consequence of higher phenotypic plasticity in the lateral shoots, which may be contributing to the seedlings' survival in a changing climate.