Engelli bireyler için erişilebilir kültür turizmi: Türkiye Kültür Yolu Festivaline yönelik kapsayıcı bir model geliştirme
Accessible cultural tourism for disabled individuals: Developing an inclusive model for Turkiye Cultural Road Festival
- Tez No: 962172
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ VAHİT OĞUZ KİPER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Turizm, Tourism
- Anahtar Kelimeler: Erişebilirlik, Kapsayıcılık, Kültür Yolu Festivali, Kültürel Yaşama Erişim, Sürdürülebilirlik, Accessibility, Inclusivity, Cultural Route Festival, Access to Cultural Life, Sustainability
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 168
Özet
Bu çalışma, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından düzenlenen Kültür Yolu Festivali çatısı altında gerçekleştirilen etkinliklerde, erişilebilirliğin çok boyutlu bir yaklaşımla ele alınmasını amaçlamakta ve bu doğrultuda kapsayıcı bir model önerisi sunmaktadır. Çalışmanın temelinde, kültürel etkinliklere katılımın yalnızca fiziksel düzenlemelerle değil aynı zamanda dijital erişim, yönetişim süreçleri ve kullanıcı temelli izleme mekanizmalarıyla birlikte değerlendirilmesi gerektiği yönündeki yaklaşım yer almaktadır. Araştırmanın ilk aşamasında literatür taraması gerçekleştirilmiş ve dört bileşenli kuramsal bir ön model oluşturulmuştur. Model, fiziksel erişim, dijital erişim, yönetişim ve katılım ile izleme ve değerlendirme başlıkları altında yapılandırılmıştır. Kuramsal temel, Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi, UNESCO'nun dijital kapsayıcılığa ilişkin ilkeleri, ICOMOS'un çok paydaşlı yönetişim anlayışı ve evrensel tasarım yaklaşımına dayanmaktadır. Kavramsal ön model, erişim olanaklarının sınırlılıkları ve kültürel miras potansiyeli açısından öne çıkan Mardin ili örneklem alınarak geliştirilmiştir. Mardin'in mekansal yapısı, kültürel çeşitliliği ve festivallerdeki uygulama deneyimi, modelin özgün bir bağlamda şekillendirilmesine katkı sağlamıştır. Araştırmada nitel yöntem benimsenmiş ve veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşmeler tercih edilmiştir. Görüşmeler üç ayrı katılımcı grubuyla gerçekleştirilmiştir: erişim ihtiyacı olan bireyler (n=8), fizyoterapist ve ergoterapistler (n=8) ile turizm profesyonelleri (n=6). Toplam 22 katılımcıyla yürütülen görüşmeler tematik analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Kodlama süreci her grup için ayrı ayrı yürütülmüş, bulgular modelin dört temel bileşeni doğrultusunda analiz edilmiştir. Elde edilen veriler, yönlendirme uygulamaları, dijital bilgilendirme araçları, toplumdaki farkındalık düzeyi, sağlık hizmetlerine erişim ve karar süreçlerine katılım gibi çok yönlü unsurların kültürel katılımı doğrudan etkilediğini göstermiştir. Katılımcılar, erişilebilirliğin teknik düzenlemelerin yanı sıra sosyal ve yönetsel boyutlarıyla da ele alınması gerektiğini belirtmiş özellikle karar alma süreçlerinde kullanıcı deneyimlerinin dikkate alınmasının önemini vurgulamıştır. Veriler doğrultusunda kavramsal ön model yeniden yapılandırılmış, katılımcı görüşleriyle zenginleştirilerek içeriksel açıdan derinleştirilmiştir. Ortaya çıkan nihai yapı, yalnızca Mardin'de değil, Kültür Yolu çatısı altında farklı şehirlerde yürütülen tüm festivallerde uygulanabilecek, esnek ve bağlama duyarlı bir erişilebilirlik modeli niteliği taşımaktadır. Modelin, kültürel etkinliklerin erişilebilirlik boyutunun daha sistematik, bütüncül ve kullanıcı odaklı biçimde planlanmasına katkı sunması hedeflenmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to address accessibility with a multidimensional approach in the events held under the umbrella of the Culture Road Festival organized by the Ministry of Culture and Tourism and offers an inclusive model proposal in this direction. The study is based on the approach that participation in cultural events should be evaluated not only with physical arrangements but also with digital access, governance processes and user-based monitoring mechanisms. In the first stage of the research, a literature review was conducted and a theoretical preliminary model with four components was created. The model was structured under the headings of physical access, digital access, governance and participation, and monitoring and evaluation. The theoretical basis is based on the United Nations Convention on the Rights of Persons with Disabilities, UNESCO's principles on digital inclusion, ICOMOS's multi-stakeholder governance approach and the universal design approach. The conceptual preliminary model was developed by taking Mardin, a province that stands out in terms of accessibility limitations and cultural heritage potential, as a sample. Mardin's spatial structure, cultural diversity and experience in festivals contributed to the shaping of the model in a unique context. Qualitative method was adopted in the research and semi-structured interviews were preferred as the data collection tool. The interviews were conducted with three separate participant groups: individuals in need of access (n=8), physiotherapists and occupational therapists (n=8), and tourism professionals (n=6). The interviews conducted with a total of 22 participants were evaluated using thematic analysis method. The coding process was carried out separately for each group, and the findings were analyzed in line with the four basic components of the model. The data obtained showed that multifaceted elements such as orientation practices, digital information tools, the level of awareness in society, access to health services, and participation in decision-making processes directly affect cultural participation. Participants stated that accessibility should be addressed with its social and administrative dimensions as well as technical regulations, and emphasized the importance of considering user experiences in decision-making processes. In line with the data, the conceptual preliminary model was restructured, enriched with participant views, and deepened in terms of content. The final structure that emerged is a flexible and context-sensitive accessibility model that can be applied not only in Mardin but also in all festivals held in different cities under the umbrella of the Cultural Road.
Benzer Tezler
- Turizm paydaşlarının bakış açılarıyla engelli turizmi: Konya örneği
Disabled tourism with a view of tourism stakeholders: Konya case
MELTEM ÖZEREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TurizmNecmettin Erbakan ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BÜYÜKŞALVARCI
- Sürdürülebilir turizm çerçevesinde engelsiz turizm potansiyelinin incelenmesi: Taraklı örneği
The examining of non-di̇sabled tourism potantial in the frameworkof sustainable tourism,the example of Taraklı
ARZU KAHVECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
UlaşımBahçeşehir ÜniversitesiKentsel Sistemler ve Ulaştırma Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE NİLAY EVCİL
- Göreme Açık Hava Müzesi'nin erişilebilir turizm açısından irdelenmesi
Evaluation of the Goreme Open Air Museum in terms of accesible tourism
ANIL EVCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Peyzaj MimarlığıSüleyman Demirel ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CANDAN KUŞ ŞAHİN
- Türkiye'de en çok ziyaret edilen müzelerin erişilebilirlikleri yönünden değerlendirilmesi
Evaluation of the accessibility of the most visited museums in Turkiye
HATİCE SENA ERKAN BALIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MüzecilikPamukkale ÜniversitesiTurizm Rehberliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NACİ POLAT
- Türkiye'deki sanat müzelerinin çevrimiçi çalışmalarının topluma erişilebilirlik üzerinden değerlendirilmesi
Evaluation of online works of art museums in turkey on community accessibility
SİBEL ALEMDAR