Kemânilerin taş plaklardaki gazel refakat üslubunun tahlili
The analysis of violinists' accompaniment styles in ghazal performances on gramophone records
- Tez No: 962289
- Danışmanlar: PROF. DR. VASFİ HATİPOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Müziği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Müziği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 345
Özet
Türk müziği, yüzyıllar boyunca söz ile melodinin uyum içinde birleştiği eşsiz bir sanat geleneği olarak gelişmiştir. Bu geleneğin önemli bir parçası olan gazel, irticali bir biçimde icrâ edilen ve ustalık gerektiren bir form olup, sâzende ile gazelhân arasındaki müzikal etkileşimi üst düzeyde gerektiren bir icrâ biçimidir. Ancak günümüzde gazel icrâlarında irticali unsurların azalması ve motiflerin tekdüzeleşmesi gibi değişimler gözlemlenmektedir. Gazel icrâlarında önemli bir refakat sazı olan keman, 18. yüzyıldan itibaren Türk müziğinde kullanılmasına rağmen kemânilerin gazel refakat üslubuna dair çalışmalar oldukça sınırlıdır. Bu araştırmada, taş plaklardaki kayıtlar üzerinden kemânilerin gazel icrâlarındaki refakat üsluplarının; ezgi atıfları, makam anlayışı, tartım kalıpları ve perde kullanım özellikleri açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi ve tarama modeli kullanılmıştır. Youtube dijital platformu ve Millî Kütüphane Taş Plak Arşivi üzerinden ulaşılan 105 keman refakatli gazel taranmış ve bunlar içerisinden Hicaz, Nevâ, Uşşak ve Rast makamlarında toplam 61 gazel çalışma evrenine dahil edilmiştir. Tabakalı örnekleme ile bu evrenden 21 gazel seçilerek tahlil edilmiştir. Veri toplama sürecinde doküman inceleme veri toplama tekniği kullanılmış; seçilen icrâlar notaya alınarak dijital ortama aktarılmıştır. Elde edilen veriler, üzerinde kategorisel içerik analizi yapılmıştır. Sonuç olarak, taş plaklardaki gazel icrâlarında kemânilerin refakat üslubunun teknik bir destekten öte, icrâyı yönlendiren, duygusal yoğunluğu destekleyen ve müzikal anlam bütünlüğünü sağlayan önemli bir işlev üstlendiği tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Turkish music has developed over the centuries as a unique artistic tradition where words and melody are harmoniously blended. A significant part of this tradition, the ghazal, is an improvisational and masterful vocal form that requires a high level of musical interaction between sazanda (instrumentalist) and ghazalkhân (vocalist). However, today, changes such as the decrease in improvised elements and the monotony of motifs are observed in ghazal performances. Although the violin, an important accompaniment instrument in ghazal performances, has been used in Turkish music since the 18th century, studies on violinists' ghazal accompaniment style are limited. This research aims to examine violinists' accompaniment styles in ghazal performances on gramophone recordings, focusing on melody references, maqam understanding, rhythm patterns, and pitch usage. The research employed a qualitative research method and a survey model. 105 violin-accompanied ghazals accessed through YouTube and the National Library's Gramophone Record Archive were reviewed, and a total of 61 ghazals in Hicaz, Neva, Uşşak, and Rast maqams were selected as the study universe. Through stratified sampling, 21 ghazals were selected from this universe and analyzed. Document review data collection technique was used in the data collection process; selected performances were notated and digitalized. Categorical content analysis was performed on the data obtained. Consequently, it can be concluded that the accompaniment style of the violinists in ghazal performances on the gramophone record goes beyond technical support, directing the performance, strengthening emotional expression, and assuming a significant function that ensures the integrity of musical meaning.
Benzer Tezler
- TRT kurumuna bağlı radyolardaki günümüz Türk müziği keman icra üslûbunun tespit ve teşhiri
Determination and dissection of violin performance tone in Turkish music in the radios connected to TRT
NACİ PARLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MüzikGazi ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VASFİ HATİPOĞLU
- Harput yöresi keman icra üslubunun tespiti ve değerlendirilmesi
Evaluation and determination of Harput region's playing style of violin
ERTUĞRUL COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MüzikAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VASFİ HATİPOĞLU
- Türk müziği keman icrasında örtük bilgilerin tespiti üzerine bir inceleme ve eğitim içerikli uygulamalar
A review on the determination of implied information about ornaments in Turkish music violence playing and applications with educational content
ATALAY DURMAZ
Doktora
Türkçe
2022
MüzikYıldız Teknik ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
PROF. DR. TURAN SAĞER
- Hakkı Derman'ın keman taksimlerinin tahlili ve bu tahliller doğrultusunda keman eğitiminde kullanılabilecek alıştırmaların oluşturulması
Analysis of Hakkı Derman's violin taqsims and composing exercises in accordance with these analysis to use in violin education
SÜLEYMAN BARIŞ DEMİRDİREK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MüzikGazi ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VASFİ HATİPOĞLU