Şanlıurfa ilinde tüketicilerin zeytinyağı tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi
Determination of consumers' olive oil consumption habits in the province of Şanliurfa
- Tez No: 962618
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET CANÇELİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarım Politikası ve Yayım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 79
Özet
Bu tez çalışması, Şanlıurfa ilinde yaşayan hane halkı bireylerinin zeytinyağı tüketim alışkanlıklarını ve bu alışkanlıkları etkileyen temel faktörleri belirlemeyi amaçlamıştır. Araştırma, tüketicilerin zeytinyağına ilişkin tercih ettikleri türler, satın alma sıklıkları, fiyat ve marka hassasiyetleri, sağlıkla ilgili algıları, duyusal değerlendirmeleri, kültürel eğilimleri, alışkanlık düzeyleri, algılanan kalite ve değer, ürüne ilişkin algılanan engeller ile bilgi kaynaklarını kapsamaktadır. Ayrıca demografik değişkenlerle zeytinyağı tüketim alışkanlıkları arasındaki ilişkiler incelenerek farklı tüketici grupları arasında anlamlı farklılıkların ortaya konulması hedeflenmiştir. Araştırmanın temel veri kaynağı, Şanlıurfa ilinde 18 yaş ve üzeri 536 bireyden anket yoluyla toplanan birincil verilerdir. Verilerin analizinde parametrik analiz yöntemleri kullanılmış; ölçeklerin yapı geçerliliği açımlayıcı faktör analizi ile güvenilirliği ise Cronbach Alfa katsayısı ile değerlendirilmiştir. Zeytinyağı tüketim yoğunluğunu etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla hiyerarşik regresyon analizi gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın temel bulgularına göre, Şanlıurfa ilinde zeytinyağı tüketim yoğunluğunu etkileyen faktörler arasında yaş, eğitim, kültür, alışkanlık ve algılanan değer değişkenlerinin pozitif yönlü anlamlı bir etkisi olduğu tespit edilmiştir. Özellikle, bireylerin zeytinyağını uzun süredir kullanmaları ve evde genel olarak zeytinyağı tüketilmesi gibi yerleşik alışkanlıkların, tüketim miktarını belirlemede en kritik rolü oynadığı görülmüştür. Kültürel bağlamın da zeytinyağı tüketimini artırıcı bir etkiye sahip olduğu, zeytinyağının aile geleneği veya kültürel bir unsur olarak algılanmasının tüketimi desteklediği belirlenmiştir. Ayrıca, tüketicilerin zeytinyağına ödedikleri paranın karşılığını aldıklarını düşünmeleri, yani algılanan değerin yüksek olması, tüketim yoğunluğunu artıran bir diğer önemli faktördür. Araştırmanın dikkat çekici sonuçlarından biri, zeytinyağının sağlık yararları algısı, duyusal çekicilik ve algılanan kalitenin zeytinyağı tüketim yoğunluğu üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki göstermemesidir. Bu durum, zeytinyağı tüketenler arasında bu faktörlere yönelik zaten yüksek ve homojen bir olumlu algının bulunmasından kaynaklanmaktadır. Zeytinyağı tüketmeyen veya yeterince tüketmediğini düşünenler için fiyatın önemli bir engel olduğu, ayrıca zeytinyağını yemeklerde ağır bulma veya diğer yağlardan farkı olmadığını düşünme gibi algılanan engellerin de tüketimi kısıtladığı ortaya konulmuştur. Ürün nitelikleri açısından yapılan değerlendirmelerde, içsel niteliklerden kokunun tüketiciler için en önemli özellik olduğu, dışsal niteliklerde ise üretici ve satıcının güvenilirliğinin en belirleyici faktör olduğu saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
This thesis study aims to determine the olive oil consumption habits of individuals living in Şanlıurfa province and the main factors influencing these habits. The research covers consumers' preferred types of olive oil, purchase frequencies, price and brand sensitivity, health-related perceptions, sensory evaluations, cultural tendencies, habit levels, perceived quality and value, perceived barriers to the product, and information sources. Additionally, the study aims to examine the relationships between demographic variables and olive oil consumption habits to identify meaningful differences among different consumer groups. The primary data source for the study is primary data collected through a survey of 536 individuals aged 18 and over in Şanlıurfa province. Parametric analysis methods were used to analyse the data; the construct validity of the scales was assessed using exploratory factor analysis, and reliability was assessed using Cronbach's alpha coefficient. Hierarchical regression analysis was conducted to determine the factors affecting the intensity of olive oil consumption. According to the main findings of the study, it was determined that age, education, culture, habit, and perceived value variables have a positive and significant effect on olive oil consumption intensity in Şanlıurfa province. In particular, it was observed that established habits such as long-term use of olive oil and general consumption of olive oil at home play the most critical role in determining consumption levels. It was also determined that the cultural context has a positive effect on olive oil consumption, with olive oil being perceived as a family tradition or cultural element, thereby supporting consumption. Additionally, the perception among consumers that they receive good value for the money spent on olive oil—specifically, that the perceived value is high—serves as another important factor in increasing consumption intensity. One of the study's notable findings is that the perceived health benefits of olive oil, sensory appeal, and perceived quality do not show a statistically significant relationship with the intensity of olive oil consumption. This situation stems from the fact that there is already a highly positive and homogeneous perception of these factors among olive oil consumers. For those who do not consume olive oil or believe they do not consume enough, price was found to be an important barrier, along with perceived barriers such as finding olive oil too heavy in dishes or believing it is no different from other oils. In terms of product qualities, evaluations revealed that aroma is the most important internal quality for consumers, while the reliability of the producer and seller is the most decisive factor among external qualities.
Benzer Tezler
- Zeytin üreticisi, işleyici tesisler ve tüketici tedarik zinciri anketi: Şanlıurfa örneği
Olive producer, processing facilities and consumer supply chain survey: The example of Şanlıurfa
TURGUT KÖZCÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Gıda MühendisliğiHarran ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN VARDİN
- Hane halkının gıda israfına yönelik tutum ve algılarının belirlenmesi: Şanlıurfa Örneği
Determining households' attitudes and perceptions towards foodwaste: The case of Şanlıurfa
ABDULLAH BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
ZiraatHarran ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA HAKKI AYDOĞDU
- Pamuk üretim rekolte tahmini için veri madenciliği yöntemlerinin kullanılması: Şanlıurfa örneği
Using data mining methods for product forecast in cotton production: The case of Sanlıurfa
YUNUS SANDIKÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolHarran ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM BERKAN AYDİLEK
- Süs bitkileri potansiyelinin belirlenmesi: Şanlıurfa ili örneği
Determination of ornamental plants potential: Sampling of Şanlıurfa city
NECLA YILDIZOĞULLARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
ZiraatHarran ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. MUSTAFA HAKKI AYDOĞDU
- Mağaza atmosferinin hedonik alışverişe etkisi ve Şanlıurfa ilindeki alışveriş merkezlerindeki durum
The effect of store atmosphere on hedonics shopping and situation in shopping centers in Şanlıurfa
ÇAĞDAŞ URAL ÇULLU