Ortaokul 5. sınıf matematik ders kitaplarındaki soruların matematik okuryazarlığı çerçevesinde incelenmesi
An analysis of questions in 5th grade middle school mathematics textbooks within the framework of mathematical literacy
- Tez No: 962664
- Danışmanlar: PROF. DR. KAMURAN TARIM, DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE BEYZA ALBAYRAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Matematik, Education and Training, Mathematics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 95
Özet
Bu çalışma, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 2024 yılında okutulması önerilen ortaokul 5. sınıf matematik ders kitabındaki soruların PISA 2022 matematik değerlendirme çerçevesi ve matematik okuryazarlığı yeterlik düzeyleri açısından incelenmesini amaçlamaktadır. Araştırmada, soruların temalara, matematiksel süreç, içerik alanları ve genel içerik alanları, matematik okuryazarlık yeterlik düzeyleri ve madde tiplerine göre dağılımı analiz edilmiştir. Bulgulara göre, soruların büyük çoğunluğu“Sayılar ve Nicelikler”temasında yoğunlaşmakta, ancak bu tema içindeki“Kesirler”konusu oldukça sınırlı yer almaktadır. Matematiksel içerik alanlarında“Çokluk”vurgusu belirginken,“Uzay ve Şekil”ile“Belirsizlik ve Veri”alanları daha az temsil edilmiştir. Süreç açısından sorular genellikle temel kavram, olgu ve işlemleri kullanmaya odaklanmış; üst düzey bilişsel süreçler olan yorumlama, uygulama ve değerlendirme ise yeterince yer almamıştır. Matematik okuryazarlık yeterlik düzeyleri bakımından soruların çoğunluğu 2. ve 3. düzeyde yoğunlaşırken, 5. ve 6. düzeyde sorulara rastlanmamıştır. Madde tipleri açısından ise açık uçlu soruların baskın olduğu, çoktan seçmeli ve diğer soru türlerinin ise sınırlı kullanıldığı görülmüştür. Araştırma sonuçlarına dayanarak, ders kitaplarında toplumsal ve mesleki bağlamların artırılması, üst düzey bilişsel süreçlere yönelik soruların çoğaltılması, PISA'nın karmaşık problem çözme ve stratejik düşünme gerektiren üst düzey yeterliklerine uygun soruların çeşitlendirilmesi önerilmektedir. Ayrıca, ölçme ve değerlendirme sürecinin güvenilirliği için açık uçlu ve çoktan seçmeli soru türlerinin dengeli biçimde kullanılması gerektiği vurgulanmıştır. Gelecek araştırmaların farklı sınıf düzeyleri ve uluslararası karşılaştırmalar içerecek şekilde genişletilmesi tavsiye edilmektedir. Bu önerilerin uygulanması, öğrencilerin matematiksel okuryazarlık ve çok boyutlu düşünme becerilerinin gelişimine önemli katkılar sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
This study aims to analyze the questions in the 5th grade middle school mathematics textbook recommended by the Turkish Ministry of National Education (MEB, 2024) within the framework of the PISA 2022 mathematics assessment and mathematical literacy proficiency levels. The research investigates the distribution of questions according to themes, mathematical processes, mathematical content areas, general content areas, mathematical literacy proficiency levels, and item types. Findings indicate that the majority of questions are concentrated in the“Numbers and Quantities”theme, while the subtopic“Fractions”is underrepresented. Among the mathematical content areas, there is a strong emphasis on“Quantity,”whereas“Space and Shape”and“Uncertainty and Data”are less represented. Regarding mathematical processes, most questions focus on the use of basic concepts, facts, and procedures, with limited attention to higher-order cognitive processes such as interpretation, application, and evaluation. In terms of mathematical literacy proficiency levels, questions predominantly fall within levels 2 and 3, with no questions at levels 5 and 6. Concerning item types, open-ended questions dominate, while multiple-choice and other question types are rarely used. Based on these results, it is recommended to increase the inclusion of social and professional contexts, enhance questions targeting higher-order cognitive processes, and diversify questions that assess complex problem-solving and strategic thinking skills aligned with higher PISA proficiency levels. Furthermore, balancing open-ended and multiple-choice items is advised to improve the reliability and effectiveness of assessment. Future studies should expand to include different grade levels and international comparisons. Implementing these recommendations is expected to significantly contribute to the development of students' mathematical literacy and multidimensional thinking skills.
Benzer Tezler
- Ortaokul matematik ders kitaplarının PISA matematik okuryazarlığı çerçevesine göre incelenmesi
Analysis of secondary school mathematics textbooks according to PISA mathematical literacy framework
BALKAN OZAN ÖNGEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMRE EV ÇİMEN
- Ortaokul matematik uygulamaları ders kitaplarının PISA yeterlik düzeyleri açısından incelenmesi
Examination of secondary school mathematics applications textbooks in terms of PISA proficiency levels
BETÜL KÜBRA SARIKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KÜRŞAT YENİLMEZ
- Ortaokul matematik ders kitapları sayılar ve işlemler öğrenme alanı sorularının PISA matematik yeterlik düzeylerine göre incelenmesi
An investigation of middle school mathematics textbooks' number and operations learning domain items according to PISA mathematics proficiency levels
HAKAN ÇAVUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT KOPARAN
- Ortaokul matematik kitaplarındaki geometri sorularının PISA matematik yeterliliklerine göre incelenmesi
Analysing of geometry questions in secondary school mathematics books in terms of PISA mathematics proficiency
NAGİHAN ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimGiresun ÜniversitesiMatematik Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN HÜSEYİN AKSU
- Ortaokul matematik ders kitaplarındaki geometri ve ölçme problemlerinin PISA matematik okuryazarlığı düzeyleri açısından incelenmesi
Investigation of geometry and measurement problems in middle school mathematics course books in terms of PISA mathematics literacy levels
ŞEYMA AL CİHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ORHAN ÇANAKÇI