Ekoturizm kapsamında serçeme vadisi'nin kırsal peyzaj planlaması
Rural landscape planning of serçeme valley within the scope of ecotourism
- Tez No: 962663
- Danışmanlar: PROF. DR. HASAN YILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Serçeme Deresi, peyzaj tipolojileri, peyzaj planlama, kırsal peyzaj planlama, optimal arazi kullanımı, ekoturizm, eko-köy, Serçeme Stream, landscape typologies, landscape planning, rural landscape planning, optimal land use, ecotourism, eco-village
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 248
Özet
Amaç: Bu çalışmanın temel amacı, Serçeme Vadisi'nin özgün doğal yapısı ve sosyo-kültürel değerlerini koruyarak, bölgeyi rekreatif faaliyetlere imkân tanıyan bir alan haline getirmek ve bu doğrultuda ekoturizme kazandırmak amacıyla optimal arazi kullanım haritaları ve ekoturizm uygunluk analizlerine dayanan bir peyzaj planlama kapsamında rekreasyonel alan kullanım önerisinde bulunmak. Yöntem: Çalışmada izlenen yöntem dört temel aşamadan oluşmaktadır: 1. Çalışma Konusunun ve Alanının Belirlenmesi: Serçeme Vadisi, özgün doğal yapısı, biyoçeşitliliği ve sürdürülebilir turizm potansiyeli nedeniyle ekoturizm kapsamında değerlendirilmek üzere çalışma alanı olarak seçilmiştir. Bu kapsamda, literatür taraması ve saha çalışmaları yoluyla vadinin doğal yapısı ve mevcut durumu detaylı şekilde analiz edilmiştir. 2. Doğal ve kültürel kaynak değerlerinin belirlenmesi ve analizi: Mevcut ve optimal arazi kullanımları CBS (ArcGIS 10.8) yardımıyla değerlendirilmiştir. Topoğrafya, jeoloji, hidroloji, iklim, doğal bitki örtüsü ve toprak verileri kullanılarak uygunluk analizleri yapılmış; ayrıca peyzaj tipolojileri tanımlanmış ve eko-köy uygunluk haritası oluşturulmuştur. 3. Turizm ve Ekoturizm Planlaması: Bölgenin ekoturizm potansiyeli doğrultusunda rekreasyon temalı dört harita hazırlanmıştır (Yeşil Yol, Suya Dayalı Rekreasyon, Kültür Rotası, Genel Rekreasyonel Uygunluk). Bu haritalar üzerinden güzergâhlar ve altyapı önerileri geliştirilmiştir. 4. Peyzaj Planlama Kapsamında Rekreasyonel Alan Kullanım Önerisi: Ekoturizm uygunluk analizine dayalı olarak kırsal peyzaj planlaması yapılmış, turizm rotaları belirlenmiş ve planlama süreci GZFT analiziyle desteklenmiştir. Bulgular: Çalışmanın bulguları, mevcut ve optimal arazi kullanımları arasındaki önemli farkları ortaya koymaktadır. Bu farkların, yerel ekonomi ve ekolojik denge üzerinde önemli etkiler yaratabileceği düşünülmektedir. Mevcut ve optimal arazi kullanımları arasında belirgin bir fark bulunmaktadır. Örneğin, optimal arazi kullanımında 11.600,8 ha'lık (%42,65) bir alan mera alanına ayrılmışken, şu anda sadece 1210 ha (%4,4) mera alanı kullanılmaktadır. Benzer şekilde, turizm ve rekreasyon için uygun olan alan 440,64 ha (%1,62) olarak belirlenmişken, şu anda bu alan tarım için kullanılmaktadır. Ayrıca, optimal kullanımda 4205,12 ha (%15,46) çayır alanı çayır kullanımı için ayrılırken, mevcut durumda bu alan 9804 ha (%36) çayır alanında kullanılmaktadır. Bu veriler, mevcut arazi kullanımının arazi potansiyelinden ne kadar uzak olduğunu açıkça göstermektedir. Çalışmada; vadi peyzajı, tepe peyzajı, yüksek dağ ekosistemleri, su kenarı peyzajları ve kırsal yerleşim alanları olmak üzere dört farklı peyzaj tipolojisi tanımlanmıştır. Ayrıca, turizm rotaları ile ilgili yapılan analizler doğrultusunda, yürüyüş parkurları, tırmanış rotaları ve diğer rekreasyonel faaliyetler için belirlenen güzergahlar ve alanlar hakkında detaylı veriler sunulmuştur. Yürüyüş rotası, toplamda 97,69 km uzunluğundadır. Su kenarı peyzajlarında ise doğa turizmi suya dayalı rekreasyon alanları için 2 km²'lik bir alan belirlenmiştir. Ekoköy yerleşimleri açısından yapılan uygunluk analizinde, Eskipolat ve Sorkunlu mahalleleri en yüksek puanı alarak ekoköy yerleşimine en uygun alanlar olarak öne çıkmıştır. Tez kapsamında yapılan rekreasyonel peyzaj planlaması doğrultusunda, iki ayrı rekreasyon bölgesi tanımlanmış ve her iki bölge de söz konusu mahallelerin sınırları içerisinde konumlandırılmıştır. Sonuçlar: Yapılan analizler sonucunda elde edilen optimal arazi kullanım haritaları ve eko-köy uygunluk analizleri doğrultusunda, çalışma alanı için rekreasyon faaliyetlerini destekleyen bir peyzaj planlaması geliştirilmiştir. Üst ölçekte rekreasyon potansiyelini ortaya koyan haritalar oluşturulmuş, alt ölçekte ise Eskipolat ve Sorkunlu mahalle sınırlarını kapsayan detaylı bir planlama önerilmiştir. Son olarak, yapılan planlamaya ilişkin güçlü ve zayıf yönler ile iç ve dış çevresel etkenlerden kaynaklanan fırsat ve tehditler, GZFT analizi ile ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
Purpose: The main objective of this study is to propose a recreational land use plan within the scope of landscape planning, based on optimal land use maps and ecotourism suitability analyses, with the aim of transforming Serçeme Valley into an area that supports recreational activities while preserving its unique natural structure and socio-cultural values, thereby contributing to its integration into ecotourism. Method: The methodology followed in this study consists of four main stages: 1. Identification of the Research Topic and Study Area: Serçeme Valley was selected as the study area due to its unique natural characteristics, biodiversity, and sustainable tourism potential, making it suitable for evaluation within the scope of ecotourism. In this context, the natural structure and current conditions of the valley were thoroughly analyzed through literature review and field studies. 2. Identification and Analysis of Natural and Cultural Resource Values: Existing and optimal land uses were evaluated with the help of Geographic Information Systems (ArcGIS 10.8). Suitability analyses were conducted using data related to topography, geology, hydrology, climate, natural vegetation, and soil. Additionally, landscape typologies were defined, and an eco-village suitability map was produced. 3. Tourism and Ecotourism Planning: Based on the ecotourism potential of the region, four recreation-themed maps were prepared: Green Route, Water-Based Recreation, Cultural Route, and General Recreational Suitability. Route networks and infrastructure proposals were developed based on these maps. 4. Recreational Land Use Proposal within the Scope of Landscape Planning: Rural landscape planning was carried out based on the ecotourism suitability analysis. Tourism routes were defined, and the planning process was supported by a SWOT analysis. Findings: The findings of the study reveal significant differences between current and optimal land uses. These differences are considered to have substantial implications for the local economy and ecological balance. A clear disparity exists between the current and optimal land use patterns. For instance, in the optimal land use scenario, an area of 11,600.8 hectares (42.65%) is designated as pastureland, whereas currently only 1,210 hectares (4.4%) are being used for this purpose. Similarly, an area of 440.64 hectares (1.62%) has been identified as suitable for tourism and recreation, yet this area is presently being used for agriculture. Additionally, while the optimal land use allocates 4,205.12 hectares (15.46%) for meadows, the current land use utilizes 9,804 hectares (36%) as meadow areas. These figures clearly demonstrate how current land use deviates from the land's actual potential. In the study, four distinct landscape typologies were identified: valley landscapes, hill landscapes, high mountain ecosystems, riparian (waterfront) landscapes, and rural settlement areas. Furthermore, based on the analyses conducted regarding tourism routes, detailed data were provided for designated trails and areas suitable for hiking, climbing, and other recreational activities. The total length of the hiking trail is 97.69 kilometers. In riparian landscapes, an area of 2 km² has been designated for water-based nature tourism and recreation activities. In the eco-village suitability analysis, Eskipolat and Sorkunlu neighborhoods received the highest scores, standing out as the most suitable areas for eco-village settlements. Based on the recreational landscape planning developed within the scope of the thesis, two separate recreation zones were identified, both located within the boundaries of these neighborhoods. Conclusions: Based on the optimal land use maps and eco-village suitability analyses, a landscape planning approach supporting recreational activities was developed for the study area. Large-scale maps illustrating the region's recreational potential were produced, while detailed planning proposals were made at a smaller scale for Eskipolat and Sorkunlu neighborhoods. Finally, the strengths and weaknesses of the proposed plan, as well as opportunities and threats arising from internal and external environmental factors, were evaluated through a SWOT analysis.
Benzer Tezler
- Ekoturizm kapsamında yürütülen rekreatif faaliyetlerden elde edilen serbest zaman doyumunun davranışsal niyete etkisi: Doğu Karadeniz örneği
The effect of leisure time satisfaction obtained from recreational activities within the scope of ecotourism on behavioral intention: The case of Eastern Black Sea
BARIŞ HACINEBİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TurizmGümüşhane ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FAZIL KAYA
- Ekoturizm kapsamında Eskişehir ili hiking ve trekking rotaları
Eskişehir province hiking and trekking routes within the scope of ecotourism
GÖKÇE DOĞU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TurizmNecmettin Erbakan ÜniversitesiEkoturizm Rehberliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDURRAHMAN DİNÇ
- Ekoturizm kapsamında çevre bilincinin yeşil ürün satın alma davranışına etkisi: Antalya örneği
The effect of environmental awareness on green product purchasing behavior in the scope of ecotourism: The case of Antalya
AHMET ÖZBEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TurizmŞırnak ÜniversitesiEkoturizm Rehberliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYSEN ERCAN İŞTİN
- Ekoturizm kapsamında ortadoğu ülkelerinin incelenmesi
Examination of middle EAST countries within the scope of ecotourism
KURTULUŞ YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TurizmNecmettin Erbakan ÜniversitesiEkoturizm Rehberliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDURRAHMAN DİNÇ
- Ekoturizm kapsamında Fethiye Pastoral Vadi Ekolojik Yaşam Çiftliği'nde konaklayan misafirlerin gönüllü sade yaşam tarzının incelenmesi
An analysis of the voluntary simple lifestyle of guests staying at the Fethiye Pastoral Valley Ecological Life Farm within the scope of ecotourism
ASİYE YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
İşletmeMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiÜretim Yönetimi ve Pazarlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FUNDA BAYRAKDAROĞLU