Investigating the super app usage as a digital family current condition and user experience
Dijital bir aile olarak süper uygulama kullanımının güncel durumu ve kullanıcı deneyimi araştırılması
- Tez No: 963158
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EKREM CEM ALPPAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri Ürünleri Tasarımı, Industrial Design
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
2019 yılında Türkiye'de etkisini göstermeye başlayan COVID-19 pandemisi, dijital platform kullanım alışkanlıklarında köklü bir değişime neden olmuştur. Pandemi sürecinde uygulanan sosyal izolasyon önlemleri ve kısıtlamalar, bireylerin gündelik yaşam pratiklerini dijital çözümler etrafında yeniden şekillendirmelerine yol açmıştır. Bu dönemde, kullanıcılar alışverişten fatura ödemeye, yemek siparişinden ulaşım rezervasyonuna kadar pek çok ihtiyacını mobil uygulamalar üzerinden karşılamaya başlamıştır. Evde geçirilen zamanın artmasıyla birlikte, mobil cihaz kullanımı ve çevrim içi işlem sıklığı önemli ölçüde yükselmiştir. Bu gelişmeler, e-ticaret uygulamalarının kullanım oranlarını artırmakla kalmamış, aynı zamanda firmaları mobil platformlarda daha fazla hizmet sunmaya ve kullanıcıların farklı ihtiyaçlarını tek bir uygulama üzerinden karşılayacak entegre sistemler geliştirmeye yöneltmiştir. Bu dönüşümün merkezinde, kökeni Asya pazarına dayanan ve küresel ölçekte yaygınlaşan“Süper Uygulama”(Super App) modeli yer almaktadır. Çin merkezli WeChat, Alipay ve Güneydoğu Asya merkezli Gojek gibi örnekler, başlangıçta tek bir hizmet (mesajlaşma, ödeme veya ulaşım) üzerine inşa edilmişken, zamanla çok sayıda dijital hizmeti tek bir platformda bütünleştirerek kullanıcıya kapsamlı bir dijital ekosistem sunmuştur. Süper uygulamalar, kullanıcı deneyimini yalnızca işlevsellik açısından değil, aynı zamanda platform sürekliliği, hizmet çeşitliliği, zaman yönetimi ve duygusal bağlılık gibi çok boyutlu yönlerden de dönüştürmüştür. Türkiye'de bu model hem kullanıcılar hem de şirketler tarafından giderek daha fazla benimsenmiş; 2024 yılına gelindiğinde farklı perspektiflerden ele alınması gereken bir araştırma alanı hâline gelmiştir. Ancak mevcut akademik literatür incelendiğinde, süper uygulamalar konusunun Türkiye bağlamında özellikle kullanıcı deneyimi açısından yeterince çalışılmadığı görülmektedir. Bu eksiklik, çalışmanın temel motivasyonunu oluşturmuştur. Kullanıcı deneyimi (User Experience, UX) kavramı, kullanıcı ile ürün arasındaki etkileşimi; etkililik, verimlilik, memnuniyet, güvenilirlik, erişilebilirlik, estetik algı ve duygusal tatmin gibi boyutlarda inceleyen çok boyutlu bir disiplindir. Buradaki“ürün”kavramı, yalnızca fiziksel ürünleri değil; dijital deneyimler ve dijital ürünleri de kapsar. Süper uygulamalar ise, birden fazla dijital uygulamayı (yani dijital ürünü) tek bir çatı altında toplayarak, bu ürünler arası ilişkileri daha karmaşık hâle getiren yapılar olarak tanımlanabilir. Bu açıdan süper uygulamalar,“dijital ürün ailesi”olarak nitelendirilebilecek, fakat bütüncül kullanıcı deneyiminin ayrıca araştırılması gereken yapılardır. Endüstriyel tasarım literatüründe ürün ailesi kavramına dair çeşitli tanımlar yer almakla birlikte, dijital uygulama düzeyinde bütüncül deneyim ilişkisi Türkiye xxii bağlamında henüz yeterince ele alınmamıştır. Bu açıdan tez kapsamında dijital ürün ailesine dair uçtan uca bir deneyim olup olmadığı tartışma konusu olmuştur. Araştırma kapsamında üç temel veri toplama yöntemi kullanılmıştır. Kullanıcı testleri ile Katılımcılar, hem ana uygulama (parent app) hem de mini uygulamalar içinde belirlenen görevleri tamamlamıştır. Ana uygulama denen kavram, ile mini uygulamaların deneyiminin bir dijital ürün ailesi kavramı altında incelenmesi amacıyla çeşitli görevler ve senaryolar oluşturulmuştur. Görev tamamlama süreleri, hata oranları, navigasyon davranışları ve karşılaşılan engeller kayıt altına alınmıştır. Kullanıcı Deneyimi Anketi (UEQ) ile katılımcıların deneyimlerini, etkililik, güvenilirlik, anlaşılırlık gibi pragmatik; uyarıcılık ve yenilikçilik gibi hedonik boyutlarda değerlendirmeleri sağlanmıştır. Burada anketler ile tüm sürecin deneyiminin ölçümlenmesi amaçlanmıştır. Yarı Yapılandırılmış Görüşmeler ile katılımcıların uygulama deneyimlerine dair nitel veriler toplanmış, memnuniyet ve memnuniyetsizlik kaynakları, beklentiler ve öneriler ortaya çıkarılmıştır. Genel yaklaşım olarak kalitatif ve kantitatif yaklaşımlar karışık bir şekilde süreç incelenmiştir. Analizler, ana uygulamada kullanıcıların daha uzun süre vakit geçirdiğini; ancak ürün bilgisine erişimde zorluk, filtreleme mekanizmalarındaki tutarsızlıklar ve görsel yoğunluk nedeniyle görev sürekliliğinin bozulduğunu göstermiştir. Mini uygulamalarda ise görevler daha kısa sürede tamamlanmış; fakat yetersiz yönlendirme, arayüz tutarsızlıkları ve hizmet erişim kısıtlılıkları kullanıcı deneyimini sınırlamıştır. UEQ sonuçları, sistemin pragmatik boyutlarda (etkililik, güvenilirlik, anlaşılırlık) yüksek performans sergilediğini; hedonik boyutlarda (uyarıcılık, yenilikçilik) ise nötr seviyede kaldığını ortaya koymuştur. Bazı maddelerde geniş güven aralıkları gözlenmiş, bu da kullanıcı beklentileri ve kullanım bağlamlarının farklılığına işaret etmiştir. Tematik analiz, süper uygulama deneyiminin katmanlı ve çok boyutlu yapısını doğrulamış; memnuniyet ve memnuniyetsizlik unsurlarının ana uygulama ile mini uygulamalarda farklılaştığını göstermiştir. Katılımcılar, entegrasyonun sağladığı kolaylıkları olumlu bulurken, bazı işlevlerdeki karmaşıklığın ve görsel yoğunluğun deneyimi olumsuz etkilediğini belirtmiştir. Bu çalışma, Türkiye bağlamında süper uygulama ekosisteminde kullanıcı deneyimini hem akademik hem de pratik açıdan ele alarak literatürdeki önemli bir boşluğu örnek çalışma ile doldurmaktadır. Bulgular, dijital ürün ailesi yaklaşımının mobil ekosistemlerde nasıl şekillendiğine dair erken dönem veriler sunmakta; tasarım, geliştirme ve kullanıcı odaklı inovasyon süreçlerine yönelik çıkarımlar sağlamaktadır. Süreç mobil deneyim olarak incelenmiş, kapsamda bu yönde incelemeler gerçekleşmiştir. Bu tezde süper uygulama ekosisteminde kullanıcı deneyimini anlamak amacıyla çok boyutlu bir yöntemsel yaklaşım benimsenmiştir. Araştırma beş ana bölümde yapılandırılmıştır: Giriş bölümünde araştırmanın amacı, ana ve alt soruları, gerekçesi ve kapsamı açıklanmıştır. Literatür Taraması bölümünde süper uygulama, kullanıcı deneyimi ve dijital ürün ailesi kavramları ile ilgili ulusal ve uluslararası kaynaklar değerlendirilmiştir. Metodoloji bölümünde araştırma stratejisi tanımlanmış; örneklem seçimi, katılımcı profili ve veri toplama yöntemleri ayrıntılı biçimde aktarılmıştır. Bulgular bölümünde kullanıcı testlerinden, Kullanıcı Deneyimi Anketi'nden (UEQ) ve yarı yapılandırılmış görüşmelerden elde edilen veriler sunulmuştur. Tartışma ve Sonuçlar bölümünde bulgular literatür ile ilişkilendirilmiş, araştırma soruları yanıtlanmış ve gelecekte yapılabilecek çalışmalara yönelik öneriler geliştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
With the onset of the pandemic in Turkey in 2019, users exhibited a tendency to actively use e-commerce applications. Numerous studies have indicated that these apps are increasingly leaning towards becoming Super Apps. The increase in mobile usage habits in the Turkish geography and people placing orders while being confined at home during the pandemic have deepened these experiences on a sectoral basis, leading e-commerce companies to further develop themselves, especially in the context of mobile applications. This is precisely where the concept of the Super App comes into play. This application structure, which started in Asia and continued to spread globally, has been adopted by many users and companies. In Turkey, when we look at this concept, it has become necessary to examine it from different perspectives, enriching it until 2024. There is a lack of literature on the base of super apps. However, the lack of literature in this topic and regarding user experience has been the driving force behind writing this thesis especially in Turkey. The concept of user experience aims to create a more usable and satisfying experience framework by examining the user-product relationship. The term“product”here encompasses all products and can be considered in the context of digital experience and digital products as well. The relationship between the concept of Super App and user experience should be approached more complexly than the relationship between mobile experience or digital product experience. This is because the concept of a Super App encompasses multiple digital apps, i.e., digital products. The concept of Super App can be viewed as a digital family; however, examining its holistic experience is another topic to be explored in this thesis. Although there have been industrial literature explanations regarding the concept of product family, it has been observed that there is a gap, especially in the context of holistic relationships at the digital app level and in the Turkish environment.
Benzer Tezler
- Ağır çekirdeklerin alfa ve egzotik çekirdek bozunum mekanizmalarının incelenmesi
Investigation of the alpha and exotic decay mechanisms of the heavy nuclei
ABDULLAH ÇOBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Fizik ve Fizik MühendisliğiErciyes ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL BOZTOSUN
- Türkiye süper lig takımlarından Gaziantepspor'un müsabaka öncesi ve müsabaka sonrası kaygı düzeyi
The anxiety level of the Gaziantep Football Team, one of the super league teams of Turkey both before and after the contest
HASAN YILMAZ AYBEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
PsikolojiGaziantep ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. SADRETTİN PENÇE
- The asymptotic W5 symmetry in three-dimensional Chern-Simons spin-5 gravitation theory and beyond
Üç boyutlu Chern-Simons spin-5 gravitasyon kuramında asimptotik W5 simetrisi ve ötesi
AYTÜL FİLİZ
Doktora
İngilizce
2024
Fizik ve Fizik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiFizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKKI TUNÇAY ÖZER
- Pervaneli bir eğitim uçağının motor iskeletinin yapısal tasarımı ve analizi
Structural design and analysis of engine mount structure for propeller training aircraft
ALPER ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Uçak Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiUçak Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAAN YILDIZ
- A computational study on sensing of explosives
Patlayıcı maddelerin deteksiyonu üzerine hesaplamalı bir çalışma
MEHMET ERDEM SÖZBİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Kimyaİstanbul Teknik ÜniversitesiKimya Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BERKAY SÜTAY