Kentsel dönüşümde kamulaştırma ve acele kamulaştırma uygulamalarının kentsel haklar üzerinden değerlendirilmesi: Bitlis örneği
Evaluation of expropriation and urgent expropriation practices in urban transformation through urban rights: Bitlis example
- Tez No: 963400
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BERFİN GÖKSOY SEVİNÇLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kamu Yönetimi, Public Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bitlis Eren Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 129
Özet
Kentsel dönüşümde kamulaştırma ve acele kamulaştırma uygulamalarının kentsel haklar üzerinden değerlendirilmesini incelemeyi amaçlayan bu araştırmada 9 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak Bitlis'te bulunan eski çarşı ve yeni çarşı esnaflarıyla görüşme gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, kentsel dönüşüm sürecine maruz kalan esnafların deneyimleri tematik analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Araştırma bulguları, kentsel dönüşüm sürecinde esnafların yeterli düzeyde bilgilendirilmediğini ve karar alma süreçlerinden dışlandığını ortaya koymuştur. Katılımcıların büyük bir kısmı, kendilerine dönüşüm süreci hakkında yeterli, açık ve zamanında bilgi verilmediğini ifade etmiş; yapılan bilgilendirmelerin ise çoğunlukla yüzeysel ve tek taraflı olduğu belirtilmiştir. Kamulaştırma ve acele kamulaştırma süreçlerinde ise adalet, şeffaflık ve hakkaniyet ilkelerinin ihlal edildiği; birçok esnafın tazminat hakkından mahrum bırakıldığı, alternatif iş yeri seçeneklerinin ise eşitlikçi biçimde sunulmadığı anlaşılmaktadır. Barınma ve sosyal güvence açısından da esnafların ciddi bir destek eksikliği yaşadığı görülmüştür. Geçiş sürecinde kira yardımı, taşınma desteği, elektrik ve su gibi temel altyapı olanaklarının zamanında sağlanmaması, esnaflar üzerinde hem ekonomik hem de psikolojik baskı oluşturmuştur. Yeni iş yerlerine taşınan esnafların büyük bir bölümü, mekânsal ve erişilebilirlik bakımından yeni lokasyonlara adapte olamadıklarını, eski müşteri kitlelerine ulaşmakta zorlandıklarını ve bu durumun ticari faaliyetlerini doğrudan olumsuz etkilediğini belirtmiştir. Bunun yanı sıra, esnaf ve müşteri arasındaki geleneksel sosyal bağların zayıfladığı, kültürel sürekliliğin kesintiye uğradığı ve yerel ticaretin kimliksel boyutunun önemli ölçüde erozyona uğradığı saptanmıştır. Çalışmada ayrıca, esnafların yeni iş yerlerinde uzun vadeli bir ekonomik güvence göremedikleri, gelir düzeylerinin düştüğü ve birçok işletmenin kapanma riskiyle karşı karşıya kaldığı tespit edilmiştir. Kiracı konumundaki esnaflara yönelik herhangi bir tazminat ya da destek politikası geliştirilmemesi ise sürecin sosyal adalet bağlamında sorgulanmasına neden olmuştur. Sonuç olarak bu araştırma, dönüşüm süreçlerinde kamusal yararın çok boyutlu değerlendirilmesi, dezavantajlı grupların hak temelli korunması ve yerel paydaşların sürece etkin katılımının sağlanması gerekliliğine dikkat çekmektedir. Esnafların deneyimlerinden yola çıkarak, kentsel dönüşüm uygulamalarında katılımcı, eşitlikçi ve sürdürülebilir politika önerilerinin geliştirilmesi gerektiği vurgulanmaktadır.
Özet (Çeviri)
In this research, which aims to examine the evaluation of expropriation and urgent expropriation practices in urban transformation through urban rights, interviews were conducted with tradesmen in the old and new bazaars in Bitlis using a semi-structured interview form consisting of 9 questions. In the research, the experiences of tradesmen who were subjected to the urban transformation process were evaluated using thematic analysis method. The research findings revealed that tradesmen were not sufficiently informed during the urban transformation process and were excluded from decision-making processes. The majority of the participants stated that they were not provided with sufficient, clear and timely information about the transformation process; and the information provided was mostly superficial and one-sided. It is understood that the principles of justice, transparency and fairness were violated in the expropriation and urgent expropriation processes; many tradesmen were deprived of their right to compensation, and alternative workplace options were not presented in an equal manner. It was also observed that tradesmen experienced a serious lack of support in terms of housing and social security. The failure to provide basic infrastructure facilities such as rent assistance, moving support, electricity and water in a timely manner during the transition period has created both economic and psychological pressure on tradesmen. A large portion of tradesmen who moved to new workplaces stated that they could not adapt to the new locations in terms of space and accessibility, that they had difficulty reaching their old customers, and that this situation directly negatively affected their commercial activities. In addition, it was determined that traditional social ties between tradesmen and customers weakened, cultural continuity was interrupted, and the identity dimension of local trade was significantly eroded. The study also found that tradesmen could not see long-term economic security in their new workplaces, their income levels decreased, and many businesses were at risk of closure. The fact that no compensation or support policy was developed for tradesmen in the position of tenants has led to the questioning of the process in the context of social justice. As a result, this research draws attention to the necessity of multidimensional evaluation of public benefit in transformation processes, rights-based protection of disadvantaged groups and ensuring effective participation of local stakeholders in the process. Based on the experiences of tradesmen, it is emphasized that participatory, egalitarian and sustainable policy proposals should be developed in urban transformation practices.
Benzer Tezler
- Urban transformation as political and ideological intervention in space: A case study in Diyarbakır
Mekana politik ve ideolojik bir müdahale olarak kentsel dönüşüm: Diyarbakır örneği
DİREN TAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BARIŞ MÜCEN
- A framework for socially sustainable urban transformation: Sulukule case study
Sosyal açıdan sürdürülebilir kentsel dönüşüm için bir çerçeve: Sulukule örneği
RUKEN HAZAL DİLLİ DURAND
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİME TEZER
- Kentsel dönüşüm uygulamalarında yöntem olarak kamulaştırma ve acele kamulaştırma uygulamalarına eleştirel bir bakış: İstanbul Sulukule ve Tarlabaşı örneği
A critical overview of expropriation and urgent expropriation procedures in urban transformation projects: Istanbul Sulukule and Tarlabaşı examples
YASEMİN TUĞÇE GÖZLÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Kamu Yönetimiİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PELİN PINAR ÖZDEN
- A review of urban transformation approaches: The case of çay, çi̇lek and özgürlük neighborhoods
Kentsel dönüşüm yaklaşımları üzerine bir inceleme: Çay, çilek ve özgürülük mahalleleri örneği
HAZEL ÖZGE BÜYÜK
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Kamu YönetimiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiKentsel Politika Planlaması ve Yerel Yönetimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMİLE NİL UZUN
- Kültürel miras alanlarında soylulaştırma süreçlerine Zukin'in 'Otantiklik' kavramsallaştırması ile bir bakış: Diyarbakır/Sur örneği
An outlook on the gentrification processes in cultural heritage areas through Zukin's conceptualization of 'Authenticity': The case of Diyarbakır, Sur
NAZİRE TÜRKOĞLU ASLAN