Korkuteli Yörükleri: Kökenleri, kültürleri ve tarihi seyirleri
The Yoruks of Korkuteli: Their origins, culture, and historical trajectories
- Tez No: 963649
- Danışmanlar: DOÇ. DR. LEYLA DERVİŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 201
Özet
Bu tez çalışması, Antalya ilinin Korkuteli ilçesinde yaşayan Yörüklerin tarihsel kökenlerini, sosyal yapısını, kültürel özelliklerini ve yaşam biçimlerini tarihsel süreç içerisinde incelemektedir. Korkuteli Yörükleri, büyük bir kısmı yerleşik hayata geçmiş ve bazıları ise hala konargöçer yaşam tarzını sürdüren bir halk topluluğudur. Bu çalışma, Yörüklerin tarihsel süreç içerisinde nasıl bir değişim ve dönüşüm geçirdiğini, bu süreçteki sosyo-kültürel etkilerini ve bu topluluğun günümüzdeki yaşam biçimlerini anlamayı amaçlamaktadır. Çalışmanın konusu, Korkuteli Yörüklerinin tarihsel, kültürel ve sosyo-ekonomik süreçleridir. IV. yüzyılın sonlarına doğru, diğer Türk toplulukları gibi Oğuz boyları da Orta Asya'dan Anadolu'ya göç etmiş ve Anadolu'nun farklı bölgelerine yerleşmiştir. Bu boylar, Anadolu'nun Türkleşme sürecine önemli katkılarda bulunmuşlardır. Anadolu coğrafyasında Büyük Selçuklu, Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Devleti gibi siyasi yapılar içerisinde kurucu unsurlar arasında yer alan bu topluluklar, Orta Asya'dan itibaren sürdürdükleri konargöçer yaşam tarzı nedeniyle sürekli olarak iskân politikalarına tabi tutulmuşlardır. Ancak, bu iskân politikaları zaman zaman toplumsal huzursuzluklara ve büyük çaplı isyanlara yol açmış, buna karşın Yörükler, konar-göçer yaşam biçimini sürdürme eğilimlerini korumuşlardır. Büyük Selçuklu ve Anadolu Selçuklu dönemlerinde Oğuz boyları genel olarak“Türkmen”adıyla anılmışken, Osmanlı Devleti döneminden itibaren bu topluluklar arasında“Yörük”ve“Türkmen”şeklinde bir ayrım yapılmıştır. Bu bağlamda, Rumeli'den başlayarak Marmara, Ege Denizi çevresi ve Batı Anadolu'dan Kızılırmak'a kadar uzanan coğrafyada yaşayan Oğuz boyları“Yörük”olarak adlandırılmıştır. Buna karşılık, Kızılırmak'ın doğusundan başlayarak Anadolu'nun doğu ve güney bölgelerinde, ayrıca Irak ve Suriye'de yaşayan konar-göçer gruplar“Türkmen”olarak tanımlanmıştır. Osmanlı dönemi boyunca Yörüklerin yoğun bir şekilde yerleştiği Teke Sancağı'nın bir parçası olan Korkuteli ilçesi, merkezi otoriteye karşı isyanların meydana geldiği önemli bir bölge olmuştur. Bu isyanlar arasında en dikkat çekici olanı Şahkulu İsyanı'dır . İsyan sonrasında gerçekleştirilen sürgün ve iskân politikaları, Yörüklerin konar-göçer yaşam tarzını değiştirmeye ve bu grupları yerleşik hayata geçirmeye yönelik önemli çabalara rağmen, bu yaşam biçiminin tamamen ortadan kalkmasını sağlayamamıştır. Bölgede yaşayan yerleşik ve konar-göçer Yörük toplulukları, Orta Asya kültürünün günümüze ulaşmasında önemli bir rol oynamıştır. Bu kültürel mirasın aktarımında, Yörüklerin sürdürdükleri konargöçer yaşam biçimi belirleyici bir etken olmuştur. Ancak, son yarım yüzyılda, modern dönemin getirdiği yenilikler ve toplumsal değişimler, Yörük kültüründe de önemli dönüşümlere neden olmuştur. Bu değişim, geleneksel yaşam pratiklerinin ve kültürel unsurların yeniden şekillenmesini beraberinde getirmiştir. Sonuç olarak, Korkuteli Yörükleri, tarihsel kökenleri, sosyal yapıları, ekonomik faaliyetleri ve kültürel mirasıyla önemli bir halk topluluğu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu tez, Yörüklerin geçmişten günümüze kadar süregelen dönüşümünü ve bu dönüşümdeki temel faktörleri ortaya koyarak, bölgedeki kültürel çeşitliliğin anlaşılmasına katkı sağlamaktadır. Yörüklerin yaşam biçimlerinin korunması ve bu kültürün gelecek nesillere aktarılması hem yerel hem de ulusal düzeyde büyük önem taşımaktadır. Konar-göçer Yörükler, kökenleri Orta Asya'ya dayanan ve daha sonra dünya geneline dağılan bir topluluktur. Bu göçebe grupların bir kısmı yerleşik hayata geçerken, diğer bir kısmı ise geleneksel konar-göçer yaşam tarzını sürdürmüştür. Anadolu'ya gelen konar-göçer Türkler, bu yaşam tarzını devam ettirerek Yörük adı altında yerleşmişlerdir. Anadolu'da, aşiretler, oymaklar ve boyların yerleştiği bölgelere kendi isimlerini vererek 24 Oğuz Boyunun izlerini Anadolu'ya taşımışlardır. Günümüzde ise bu konar-göçerlerin torunları genellikle yerleşik hayata geçmiş, ancak bir kısmı hala geleneksel konar-göçer yaşam tarzını sürdürmeye çalışmaktadır. Teknolojinin değişmesi ve gelişmesiyle birlikte, konar-göçer Yörüklerin yaşamında gözle görülür değişiklikler meydana gelmiştir. Bu değişiklikler, barınma, beslenme ve diğer birçok alanda ortaya çıkmıştır. Korkuteli Yörükleri, Anadolu'nun kültürel mozaik yapısına kattığı değerle önemli bir topluluktur ve tarih boyunca yaşadıkları değişimlerle bu önemini sürdürmüştür. Bu tez çalışmasında ele alınacak olan“Korkuteli Yörükleri: Kökenleri, Kültürleri ve Tarihî Seyirleri”başlığı altında, topluluğun tarihî geçmişi, kültürel zenginlikleri ve tarihî seyirleri detaylı bir şekilde anlatılmaya çalışılacaktır.
Özet (Çeviri)
Korkuteli Yoruks are a community that makes a significant contribution to the cultural richness of Anatolia and stands out with its historical depth. The aim of this thesis is to analyze the social structure and cultural characteristics of Korkuteli Yoruks by examining their historical past in detail. Nomadic Yoruks have an important place in the social structure and generally constitute a society engaged in animal husbandry due to climate and geographical conditions. Nomads organize every aspect of their lives from clothing to nutrition and shelter according to these living conditions; this shows that climate and geographical conditions are the biggest factor in the formation of this culture in every field from tents to living conditions. Nomadic nomads are a community whose origins go back to Central Asia and then spread throughout the world. While some of these nomadic groups have settled down, others have maintained their traditional nomadic lifestyle. The nomadic Turks who came to Anatolia continued this lifestyle and settled under the name of Yörük. In Anatolia, tribes, clans and tribes carried the traces of 24 Oghuz tribes to Anatolia by giving their own names to the regions where they settled. Today, the descendants of these nomads have generally settled down, but some of them still try to maintain their traditional nomadic lifestyle. With the change and development of technology, there have been noticeable changes in the lives of nomadic nomads. These changes have emerged in housing, nutrition and many other areas. Korkuteli Yoruks are an important community with the value they add to the cultural mosaic structure of Anatolia and have maintained this importance with the changes they have experienced throughout history. In this thesis study,“Korkuteli Yoruks: Their Origins, Culture and Historical Course”, the historical background, cultural richness and historical course of the community will be explained in detail.
Benzer Tezler
- Antalya'nın Korkuteli ilçesinde yaşayan Honamlı yörüklerinde görülen işlemeler
The handwork that was seenin the Honamli nomads in Korkuteli country of Antalya
HÜLYA AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
El SanatlarıSelçuk ÜniversitesiEl Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EMİNE KARPUZ
- Ağır vasıta araçlarında kullanılan havalı süspansiyon körüklerinde vulkanizasyon parametrelerinin ürün ömrüne etkisinin deneysel incelenmesi
Experimental investigation of the effect of vulcanization parameters on product life in air suspension bellows used in heavy vehicles
EREN ATİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Makine MühendisliğiSakarya Uygulamalı Bilimler ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET DEMİRER
- Korkuteli'nin beşeri ve ekonomik coğrafyası
The human and economic geography of Korkuteli
İBRAHİM CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
CoğrafyaSelçuk ÜniversitesiCoğrafya Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ADNAN DOĞAN BULDUR
- Korkuteli yöresinde yaygın dört kiraz (Prunus avium L.) çeşidinin bazı fenolojik, biyolojik ve pomolojik özelliklerinin araştırılması
Investigations on the some phenological, biological and pomologial characteristics of four sweet cherry (Prunus avium L.) cultivars widespread in Korkuteli district
DİLEK YAŞİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
ZiraatAkdeniz ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ŞADİYE GÖZLEKÇİ
- Korkuteli (Antalya) su kaynaklarının hidrojeokimyasal özellikleri ve kullanılabilirliğinin belirlenmesi
Determination of hydrogeochemi̇cal properties and usability of Korkuteli (Antalya) water resources
MEDİHA ŞEKERCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Jeoloji MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİMGE VAROL