Mersin ve çevresine has geleneksel Türk tatlısı Karakuş tatlısı'nın sürdürülebilir beslenme ve tüketici tutumu açısından değerlendirilmesi
Mersin and the surrounding area's traditional Turkish dessert Karakuş dessert's evaluation in terms of sustainable nutrition and consumer attitude
- Tez No: 963753
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜLKÜ DEMİRCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Gastronomi ve Mutfak Sanatları, Gastronomy and Culinary Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 92
Özet
Bu araştırmada, Mersin/Tarsus yöresine özgü geleneksel bir tatlı olan Karakuş tatlısının kenevir tohumu ile modifiye edilerek, Planlı Davranış Teorisi ve duyusal analiz (panel testi) çerçevesinde tüketici tutumunun belirlenmesi ve elde edilen bulguların sürdürülebilir beslenme bağlamında değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırma nicel araştırma yöntemine dayalı olarak yürütülmüş olup, yarı deneysel (pretest-posttest tek gruplu desen) araştırma modeli kapsamında yapılmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu Mersin ili merkez ilçesi ile Tarsus ilçesinde yaşayan 102 yetişkin birey oluşturmaktadır. Araştırma verilerin toplanmasında“Demografik Bilgi Formu”,“Planlı Davranış Teorisi (PDT) Ölçeği”ve“Duyusal Analiz Anket Formu”kullanılmıştır. Veriler IBM SPSS V23 ve IBM AMOS V24 ile analiz edildi. Kullanılan ölçeğin faktör analizleri ve güvenirlilik analizleri yapıldıktan sonra verilerin normal dağılıma uygunluğu Komogorov-Smirnov testi ile incelendi. Normal dağılıma uyan verilerin gruplara göre karşılaştırılmasında bağımsız örnekler t testi kullanıldı. Normal dağılıma uymayan verilerde ise Mann Whitney U testi kullanıldı. Demografik özelliklerden kategorik olanların gruplara göre karşılaştırılmasında ise Pearson Ki-Kare ve Monte Carlo Düzeltmeli Fisher's Exact testi kullanıldı. Nicel değişkenler arasındaki ilişkinin incelenmesinde Spearman's rho korelasyonu kullanıldı. Duyusal analiz sonuçlarının planlı davranışlar üzerindeki etkisinin incelenmesinde yapısal eşitlik modellemesinden yararlanıldı. Araştırma bulguları incelendiğinde, Karakuş tatlısını tadan bireylerin olumlu davranış, algılanan davranışsal kontrol ve tüketim niyeti puanlarının tatmayanlara göre anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu, buna karşın olumsuz tutum puanlarının tatmayanlarda daha yüksek çıktığı belirlenmiştir. Duyusal değerlendirme ile Planlı Davranış Teorisi (PDT) değişkenleri arasında pozitif korelasyonlar saptanmış; özellikle tat/koku değişkeni ile olumlu davranış, öznel normlar, algılanan kontrol ve tüketim niyeti arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Ayrıca, genel beğeni düzeyi de olumlu davranış, öznel normlar ve tüketim niyetiyle pozitif yönde ilişkiliyken, hem tat/koku hem de genel beğeninin olumsuz tutumla negatif yönde ilişkili olduğu gözlemlenmiştir. Yapısal eşitlik modeli sonuçlarına göre, yüzey rengi olumlu davranışı anlamlı düzeyde etkilerken, tat/koku hem öznel normlar hem de algılanan kontrol üzerinde anlamlı etki göstermiştir. Bunun yanında, genel beğeni, olumsuz tutum üzerinde anlamlı ve negatif bir etki yaratmıştır. Son olarak, eğitim düzeyine göre tatma davranışında anlamlı farklar saptanmış; lisansüstü mezunlarda tatma oranı %80'in üzerinde, lise mezunlarında ise tatmama oranı %70'e yakın bulunmuş, ön lisans ve lisans grupları arasında benzerlik gözlenmiştir.
Özet (Çeviri)
This research aims to modify Karakuş dessert, a traditional sweet specific to the Mersin/Tarsus region, with hemp seeds, to determine consumer attitudes within the framework of the Theory of Planned Behavior and sensory analysis (panel testing), and to evaluate the findings in the context of sustainable nutrition. In line with this objective, the study was conducted based on quantitative research methods and was carried out within a quasi-experimental (pretest-posttest single group design) research model. The sample group of the study consists of 102 adult individuals living in the central district of Mersin province and Tarsus district. The research data were collected using the“Demographic Information Form,”“Theory of Planned Behavior (TPB) Scale,”and“Sensory Analysis Survey Form.”The data were analyzed using IBM SPSS V23 and IBM AMOS V24. After conducting factor analyses and reliability analyses of the scale used, the normality of the data was examined using the Kolmogorov-Smirnov test. For comparing normally distributed data between groups, an independent samples t-test was used. For non-normally distributed data, the Mann Whitney U test was employed. In comparing categorical demographic characteristics between groups, Pearson Chi-Square and Monte Carlo Corrected Fisher's Exact tests were used. Spearman's rho correlation was utilized to examine the relationship between quantitative variables. Structural equation modeling was utilized to investigate the effect of sensory analysis results on planned behaviors. When the research findings were examined, it was determined that individuals who tasted Karakuş dessert had significantly higher scores for positive behavior, perceived behavioral control, and consumption intentions compared to those who did not taste it, whereas negative attitude scores were higher in those who did not taste it. Positive correlations were found between sensory evaluation and the variables of the Theory of Planned Behavior (TPB); particularly, significant relationships were found between the taste/smell variable and positive behavior, subjective norms, perceived control, and consumption intention. Additionally, the overall level of preference was positively related to positive behavior, subjective norms, and consumption intention, while both taste/smell and general preference were observed to have a negative relationship with negative attitude. According to the results of the structural equality model, while surface color significantly affects positive behavior, taste/smell has shown a significant effect on both subjective norms and perceived control. In addition, general liking has created a significant and negative effect on negative attitudes. Finally, significant differences in tasting behavior were found according to education level; the tasting rate was over 80% among graduate degree holders, while the non-tasting rate was close to 70% among high school graduates, and similarities were observed between the associate degree and bachelor's degree groups.
Benzer Tezler
- Türk sinemasında kabadayı tipinin dönüşümü
Transformation of 'kabadayi' as a type in Turkish cinema
SERKAN ÇİFTCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Radyo-TelevizyonMersin ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. SENEM AYŞE DURUEL ERKILIÇ
- A constructivist humanistic approach to the teaching of language through literature: 'Whole person'
Edebiyat yoluyla dil öğretimine yapıcı ve hümanist bir yaklaşım: 'Bütün kişi'
ÖZ ÖKTEM
Yüksek Lisans
İngilizce
2004
Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİNÇAY KÖKSAL
- Osmanlı modernleşme döneminde Malatya'da eğitim (1869-1919)
Education in Malatya during Ottoman modernization period (1869-1909)
AHMET NALCI
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU
- Akdeniz Bölgesi'nde avokado ağacının yetişebileceği uygun alanların belirlenmesi
Determination of suitable areas where avocado trees can grow in the Mediterranean Region
SIRACETTİN GÖZALAN