Bilgi yarışmalarının izleyici gelişimine etkisi: Kullanımlar ve doyumlar kuramı bağlamında yarışma programları ve izleyicilerine yönelik inceleme
The impact of quiz shows on audience development: An analysis of quiz shows and their audiences in the context of the uses and gratifications theory
- Tez No: 964124
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ EMRE DİNGİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İletişim Bilimleri, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Medya ve İletişim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 212
Özet
Bu çalışmada; Türkiye'de televizyon ve dijital platformlarda yayınlanan bilgi yarışmalarının bireylerin bilişsel, sosyal ve duygusal gelişimine olan etkileri araştırılmıştır. Bu bağlamda öncelikle, bilgi yarışmalarının tarihsel gelişimi, formatları ve işlevleri alan yazın bölümünde incelenmiştir. Ayrıca, bilgi yarışmalarının bireylerin öğrenme süreçlerine, motivasyonlarına ve sosyal etkileşimlerine katkıları literatür çerçevesinde açıklanmıştır. Çalışmanın araştırma bölümünde çoklu yöntem kullanılmıştır: Birinci aşamada, Türkiye'de yaygın olarak izlenen“Ben Bilirim”,“3'te 3”,“Kelime Oyunu”ve“Bir Kelime Bir İşlem”gibi bilgi yarışması programlarının içerik analizleri yapılmıştır. Bu analiz ile yarışma formatları, bilişsel katkıları ve izleyiciye sunduğu doyum düzeyleri ortaya konmuştur. İkinci aşamada ise, genel tarama modeli kullanılarak bilgi yarışmalarına katılan ve izleyen bireylerin tutumları ölçülmüş; yarışmaların genel kültür, eleştirel düşünme, problem çözme, özgüven, motivasyon ve sosyal beceriler üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Araştırmanın birincil odağı, bilgi yarışmalarının katılımcı ve izleyici üzerindeki bilişsel gelişim, öğrenme motivasyonu ve sosyal etkileşim işlevleridir. İkincil olarak ise, yarışma programlarının sağladığı medya doyumu ve bireylerin bu içeriklere yönelik tercih ve beklentileri incelenmiştir. Bu kapsamda, Kullanımlar ve Doyumlar Kuramı (Katz, Blumler & Gurevitch, 1973) temel alınarak, bireylerin bilgi yarışmalarını seçme ve izleme davranışlarının ihtiyaçlarına nasıl karşılık verdiği ve bu süreçte elde ettikleri bilişsel ve sosyal doyumlar değerlendirilmiştir. Sonuçlar göstermektedir ki, bilgi yarışmaları sadece eğlence amaçlı içerikler olmaktan öte, bireylerin öğrenme süreçlerine olumlu katkılar sağlayan, sosyal etkileşimlerini geliştiren ve kendini ifade etme fırsatı sunan etkili medya programlarıdır. Ayrıca, katılımcılar ve izleyiciler, yarışmalar aracılığıyla hem bilişsel becerilerini geliştirirken hem de sosyal doyum sağlamaktadır. Bu durum, bilgi yarışmalarının hem bireysel gelişim hem de toplumsal iletişim açısından önemli bir rol üstlendiğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
In this study, the effects of quiz shows broadcast on television and digital platforms in Turkey on individuals' cognitive, social, and emotional development were researched. In this context, the historical development, formats, and functions of quiz shows were first examined in the literature review section. Additionally, the contributions of quiz shows to individuals' learning processes, motivation, and social interaction were explained within the framework of the literature. A mixed-method approach was employed in the research section of the study: In the first phase, content analyses were conducted on popular Turkish quiz shows such as Ben Bilirim, 3'te 3, Kelime Oyunu, and Bir Kelime Bir İşlem. These analyses revealed the structure of the formats, their cognitive contributions, and the levels of satisfaction they offer to viewers. In the second phase, using the general survey model, the attitudes of individuals who watch and/or participate in quiz shows were measured. The effects of these programs on general knowledge, critical thinking, problem-solving, self-confidence, motivation, and social skills were evaluated. The primary focus of the research is the cognitive development, learning motivation, and social interaction functions of quiz shows for both participants and viewers. Secondarily, the study examines the media gratification provided by quiz shows and individuals' preferences and expectations regarding such content. Based on the Uses and Gratifications Theory (Katz, Blumler & Gurevitch, 1973), the study assesses how individuals' choices and viewing behaviors of quiz shows meet their needs and what types of cognitive and social gratifications are obtained in this process. The results show that quiz shows are more than mere entertainment content; they serve as effective media tools that contribute positively to individuals' learning processes, enhance social interaction, and provide opportunities for self-expression. Moreover, both participants and viewers improve their cognitive skills and experience social gratification through these programs. This reveals that quiz shows play a significant role in both individual development and social communication.
Benzer Tezler
- Etkileşim kavramının günün sanatına yansımaları
Reflection of the interaction concept to the art today
GAYE KIRLIDÖKME
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1999
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTekstil Ana Sanat Dalı
PROF. SÜMER SALDIRAY
- Erzurum yöresi erkek bar oyunlarının icra ortamları ve sahneleme sürecinin incelenmesi
The analysis of practice fields of male bar dances and its staging process in Erzurum region
YAKUP POLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Bale ve Dansİstanbul Teknik ÜniversitesiPerformans Ana Sanat Dalı
PROF. NİHAL CÖMERT
- Kültürel değişme ve süreklilik bağlamında Aksaray Yöresi halk oyunları üzerine bir inceleme
An examination on Aksaray Region's folk dances in the context of cultural change and continuity
ESRA ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KÜBRA YILDIZ ALTIN
- Ders dışı etkinliklerden coğrafya bilgi yarışmalarının bu yarışmalara katılan öğrencilerin görüşlerine göre değerlendirilmesi
Evaluation of geographical quizzes as extracurricular activities by the participant students' opinions an abstract of the dissertation of
İSMAİL ÜNALDI
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
CoğrafyaGazi ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALİH ŞAHİN
- Mimarlık yarışmalarının biyopolitika üzerinden sökümü
Relationship between biopolitics and architectural competitions
ZEYNEP MELİKE ATAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ŞENTÜRER