Kürtçe tefsirlerde toplumsal meselelere yaklaşım: Nûra Qelban Tefsiri örneği
The approach to social issues in Kurdish tafsirs: The case of the Nûra Qelban Tafsir
- Tez No: 964952
- Danışmanlar: PROF. DR. TUĞRUL TEZCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karabük Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
Bu tez, Kürtçe tefsir geleneğinin toplumsal meselelerle ilişkisini Nûra Qelban tefsiri özelinde incelemeyi amaçlamaktadır. Mela Muhammed Şoşikî'nin Nûra Qelban tefsirini merkeze alarak, müellifin Kuran ayetlerini yorumlarken toplumsal adalet, aile yapısı, kadın hakları ve ahlaki değerler gibi konulara nasıl yaklaştığını analiz etmektedir. Araştırmanın ilk bölümünde, Kürtçe tefsir geleneğinin tarihsel seyri ve bölgedeki diğer önemli eserler ele alınmıştır. İkinci bölümde ise müellifin hayatı, ilmî kişiliği ve tefsirindeki toplumsal vurgular detaylı bir şekilde incelenmiştir. Çalışma, Nûra Qelban tefsirinin sadece teorik bir metin olmadığını, aynı zamanda pratik bir toplumsal rehber işlevi gördüğünü ortaya koymaktadır. Müellif, ayetleri yorumlarken Kürt toplumunun kültürel kodlarını ve güncel sorunlarını dikkate alarak dengeli bir perspektif sunmuştur. Bu tezin temel katkısı, Kürtçe tefsirlerin akademik literatürdeki eksik temsilini gidermek ve bu eserlerin toplumsal dönüşümdeki rolünü vurgulamaktır. Nûra Qelban tefsiri, Kuran'ın evrensel mesajlarını Kürtçenin zengin ifade gücüyle harmanlayarak hem dinî hem de kültürel bir kimlik inşasına hizmet etmektedir. Çalışma, müellifin takva, merhamet ve adalet vurgularını öne çıkararak, bu değerlerin Kürt toplumundaki yansımalarını sistematik bir şekilde analiz etmiştir. Sonuç olarak, bu tez, Kürtçe tefsir geleneğinin İslami ilimlerdeki yerini güçlendirmeyi ve gelecek araştırmalar için bir temel oluşturmayı hedeflemiştir. Nûra Qelban tefsirinin sunduğu toplumsal perspektif, dinî metinlerin yerel bağlamlarla etkileşiminin anlaşılmasına önemli bir katkı sağlamaktadır. Umarız ki bu çalışma, Kürtçe dinî literatürün tanınırlığını artıracak ve ileride yapılacak araştırmalar için zemin hazırlayacaktır.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the Kurdish tafsir tradition's engagement with social issues through Mela Muhammed Şoşikî's Nûra Qelban, analyzing his interpretations of justice, family, women's rights, and morality in Quranic verses. Structured in two parts, the study first traces the historical development of Kurdish tafsir, then explores Şoşikî's life and the social dimensions of his exegesis. Nûra Qelban emerges as both a theological work and a practical guide, blending Islamic principles with Kurdish cultural context. By addressing the academic neglect of Kurdish tafsir, this research highlights its transformative role. Nûra Qelban uniquely connects universal Quranic messages to Kurdish linguistic and cultural identity, emphasizing taqwa (piety), mercy, and justice in local settings. The thesis aims to elevate Kurdish tafsir in Islamic studies, offering insights into religion-society dynamics and encouraging further research on Kurdish religious literature.
Benzer Tezler
- Mehdi Licevî ve Beyanu'l-Kur'an adlı tefsirindeki metodu
Mahdi Licewî and The Methodology in His Book : Bayan al - Quran
RAİF YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE BETÜL ORUÇ
- Dı tradîsyona dengbêjıya kurdî de şakıro (jıyan û berhem)
Kürt dengbejlik geleneğinde dengbej şakıro (hayatı ve eserleri)
SERDAR ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Kürtçe
2014
Halk Bilimi (Folklor)Mardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HAYRULLAH ACAR
- Di berhemên Feqîyê Teyran de hêmanên tesewufî
Feqîyê Teyran'ın şiirlerinde tasavvufî unsurlar
ŞEYHMUS ORKİN
Yüksek Lisans
Kürtçe
2015
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMuş Alparslan ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURULLAH ULUTAŞ
- Mele Xelîlê Sêrtî û berhema wî ya Nehcu'l-Enam (Metn û lêkolîn)
Mele Xelîlê Sêrtî ve Nehcu'l-Enâm adlı eseri̇ (Meti̇n ve i̇nceleme)
İBRAHİM GÖZETEN
Yüksek Lisans
Kürtçe
2015
DilbilimMuş Alparslan ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. REŞAT AÇIKGÖZ
- Ji hêla naverokê ve dahûrîna çîrokên mela mehmûdê bazîdî
Mela Mehmûdê Bazîdî'nin öykülerinin tematik incelemesi
EVİN BİLGE
Yüksek Lisans
Kürtçe
2013
Karşılaştırmalı EdebiyatMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDURRAHMAN ADAK