Türkiye'de enerji kaynaklarının değişimi ve ekonomik yapısal dönüşüm
Energy transition and economic structural transformation in Türkiye
- Tez No: 965338
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞÜKRÜ İNAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Enerji, Economics, Energy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Türkiye, 1923 yılında tarımsal faaliyetlerin ağırlıkta olduğu bir iktisadi yapıya sahipken uyguladığı politikalar neticesinde yıllar içerisinde kabuk değiştirmiş ve 2023 yılında sanayi ve hizmet faaliyetlerinin egemen olduğu bir iktisadi yapıya evrilmiştir. Türkiye, ekonomik yapısal dönüşüm yaşarken aynı zamanda enerji kaynaklarında da çeşitliliğe ve değişime gitmiş; 1923 yılında ilkel biyoyakıt (odun ve tezek) ve sınırlı kömür kullanımına sahipken 2023 yılına gelindiğinde nükleer enerji arzında son aşamaya gelmiştir. Bu çalışmada, Türkiye'de enerji kaynaklarının değişimi ile ekonomik yapısal dönüşüm arasındaki ilişki, bu ilişkinin yönü ve etkileyen faktörler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Yapısal dönüşümün hesaplanarak analiz edilmesinde Yapısal Dönüşüm Endeksi (Structural Transformation Index) metodu seçilmiş ve hesaplamalarda Mutlak Değer Ölçütü (Norm of Absolute Value Index-NAV) endeksi kullanılmıştır. 1923 ile 2023 yıllarını kapsayan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri aracılığıyla yapısal dönüşüm hızı hesaplamaları yapılmıştır. Elde edilen bulgular ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB) verileri, enerji kaynaklarının değişimi ve ekonomik yapısal dönüşüm arasındaki ilişkinin analizi için model üzerinde değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre, enerji kaynaklarının kullanımındaki değişimin yapısal dönüşüm sürecinin hem belirleyici bir faktörü hem de bu dönüşümün doğrudan bir çıktısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sektörlerin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) paylarındaki değişimin sanayi ve hizmet sektörleri lehine artması enerji kaynaklarının çeşitlenmesine ve kullanım alanlarının genişlemesine neden olurken, enerji kaynaklarının çeşitlenmesi ise sektörel verimlilikleri etkileyerek sektörlerin GSYH içindeki paylarındaki değişimi etkilemektedir.
Özet (Çeviri)
In 1923, Turkey's economy was predominantly agrarian in structure. However, through a series of implemented policies, it gradually underwent a structural transformation and by 2023 had evolved into an economy dominated by industrial and service sectors. During this process of economic transformation, Turkey simultaneously diversified its energy sources—transitioning from a reliance on primitive biofuels (such as wood and dung) and limited coal usage in 1923 to reaching the final stage of integrating nuclear energy into its supply mix by 2023. This thesis investigates the relationship between the transformation of energy sources and the economic structural transformation in Turkey, including the directionality of this relationship and the underlying influencing factors. To quantitatively assess structural transformation, the Structural Transformation Index (STI) methodology is employed, utilizing the Norm of Absolute Value Index (NAV) for calculation purposes. Transformation rates were computed using data provided by the Turkish Statistical Institute (TURKSTAT) covering the period from 1923 to 2023. The findings are then analyzed in conjunction with data from the Ministry of Energy and Natural Resources (MENR) to model the interrelation between energy diversification and structural economic change. The results of the study indicate that changes in energy source utilization serve both as a driving factor and as a direct outcome of the structural transformation process. The increasing GDP shares of the industrial and service sectors have contributed to a diversification of energy sources and an expansion of their application areas. Conversely, the diversification of energy resources has influenced sectoral productivity, thereby affecting the redistribution of sectoral shares within the national economy.
Benzer Tezler
- Türkiye'de sektörel enerji tüketimini etkileyen faktörler ve alternatif enerji politikaları
Factors effect sectoral energy consumption in Turkey and alternative energy policies
ALPER YILMAZ
- An empirical analysis of business cycles in Turkey
Türkiye'de iş döngülerin ampirik bir analizi
SADIK YILDIRIM
Doktora
İngilizce
2019
EkonomiAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesiİktisat (İngilizce) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDAL TANAS KARAGÖL
- Türkiye'de karbon emisyonlarının azaltılmasına yönelik lamine masif ahşap mimarisi ve yöntemleri
Laminated mass timber architecture and methods for reducing carbon emissions in Türkiye
ÜLKEM ARTUÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİNAN MERT ŞENER
- Rüzgar türbinlerinin sismik ve rüzgar yükleri altındaki davranışı
Behavior of wind turbines under seismic and wind loads
ELİF ALTUNSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ SARI