Hicrî 9. yüzyıl Memzûc fıkıh usûlü eserlerinde İcmâ teorisi(Molla Fenârî, Molla Hüsrev ve İbnü'l-Hümâm)
نظرية الإجماع في مؤلفات أصول الفقه المملوكية في القرن التاسع الهجري (الملا فناري، الملا خسرو، وابن الهمام)/The Theory of Ijma in the Works of Mamluk Usul al-Fiqh of the 9th Century of the Hijra (Mullah Fanari, Mullah Khosrow, and Ibn al-Humam)
- Tez No: 965353
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YUSUF ERDEM GEZGİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 84
Özet
Aslî deliller arasında kitap ve sünnetten sonra üçüncü sırada yer alan icmâ deliline usul âlimleri önem vermişler ve onun için birçok çalışmalar yapmışlardır. Bu denli önemi haiz olan icmâın değerlendirilmesi ve onun hakkında fikir yürütülebilmesi için icmâın tarihi seyrinin bilinmesinin zorunluluğuna binaen önce klasik icmâ anlayışı verilmiştir. Daha sonra tezin konusu olan hicrî IX. yüzyıl memzûc fıkıh usulü literatüründe icmâ anlayışı verilerek klasik icmâ anlayışıyla mukayesesi yapılmak suretiyle icmâın tarihi sürecindeki serencamı aktarılmaya çalışılmıştır. İki ana bölümden oluşmakta olan çalışmanın birinci bölümünde Hanefî mezhebi merkezinde klasik icmâ anlayışı aktarılmıştır. İkinci bölümde ise hicrî 9. yüzyılda yaşamış olan Molla Fenârî, Molla Hüsrev ve Kemâleddin İbnü'l-Hümâm'ın eserlerindeki icmâ anlayışları mukayeseli olarak aktarılmıştır. Böylelikle icmâın tarihi süreç içerisinde ele alınış biçimleri hakkında bilgi sahibi olunarak klasik dönem ile hicrî. 9. yüzyıl memzûc fıkıh usulü literatüründeki icmâ anlayışlarının benzer yönleri ile farklı yönleri tespit edilmiştir. Çalışmanın hitamında Hanefî mezhebi bağlamında incelenen ve hicrî 9. yüzyıl memzûc fıkıh usulü literatüründe zikredilen âlimler tarafından ele alınan icmâın hüccet değeri taşıdığı kanaatine varılmıştır. Ayrıca hicrî 9. yüzyılda icmâın hüccet olduğuna dair az önce isimleri zikredilen âlimler arasında herhangi bir ihtilafın olmadığı ve icmâın her dönemde oluşabileceği kanaati de hâsıl olmuştur.
Özet (Çeviri)
Ijmāʿ (consensus), which ranks third among the primary sources of Islamic law after the Qur'an and the Sunnah, has received considerable attention from scholars of legal theory. Recognizing its significance, they have produced extensive scholarship on the subject. In order to evaluate ijmāʿ and form a critical understanding of it, familiarity with its historical development is essential. Accordingly, this study first outlines the classical conceptualization of ijmāʿ. It then analyzes the treatment of ijmāʿ in the memzūj (integrated) uṣūl al-fiqh literature of the 9th century AH (15th century CE), comparing it with the classical view to trace its historical trajectory. The study is structured in two main parts. The first part explores the classical doctrine of ijmāʿ, focusing on its articulation within the Ḥanafī school. The second part presents a comparative analysis of ijmāʿ as discussed by three key scholars of the 9th century AH: Molla Fanārī, Molla Ḥüsrev, and Kamāl al-Dīn Ibn al-Humām. This comparison reveals both the continuities and divergences between classical views and the later memzūj approach to legal theory. The findings indicate that ijmāʿ, as discussed by these scholars within the Ḥanafī tradition, is regarded as a binding legal proof (ḥujjah). Furthermore, it is observed that there is no substantive disagreement among these scholars regarding the authoritative status of ijmāʿ, and that it is viewed as a concept applicable across all historical periods.
Benzer Tezler
- مختصر شرح البردة لجلال الدين الخجندي (ت. 802 هـ) دراسةً وتحقيقاً
Ahmet b. Muhammed el-Hucendî'ye ait 'Muhtasaru Şerhi'l-Bürde adlı eserin tahkik ve incelemesi
RAWNAQ HASAN ALI
Yüksek Lisans
Arapça
2025
DinTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM İBRAHİMOĞLU
- Sutûrî, hayatı, edebî kişiliği ve dîvânı
Sutûrî, his biography,his literary identity and his divan
EMİNE ADAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıAfyon Kocatepe ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. HİKMET FERİDUN GÜVEN
- Mihrişah Valide Sultan Vakfı (Kurumları, Hayır hizmetleri ve Akarları)
Mihrişah Valide Sultan Waqf (Its Establishments, Charity service and Revenues)
İDRİS AKARÇEŞME
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
EkonomiMarmara ÜniversitesiOrtadoğu İktisadı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EYÜP SABRİ KALA
- Ahvâl-i Kıyâmet ve resimli nüshaları
Ahvâl-i Kıyâmet and its illustrated copies
ŞENGÜL ŞENTÜRK ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERPİL BAĞCI
- Dünden bugüne rebab ve yeniden ele alınması
Başlık çevirisi yok
M. REFİK KAYA
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1998
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
DOÇ. M. CAHİT ATASOY