Duygusal emeğin iş stresine etkisinde psikolojik dayanıklılığın rolü: Sağlık sektöründe bir araştırma
The role of psychological resilience in the effect of emotional labour on job stress: A research in health sector
- Tez No: 965445
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EBRU DOĞAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sağlık Kurumları Yönetimi, İşletme, Health Care Management, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 244
Özet
Günümüz iş yaşamında duygular, yalnızca bireysel deneyimleri değil; aynı zamanda örgütsel süreçlerin sürdürülebilirliğini ve kurumsal performansı doğrudan etkileyen kritik bir unsur haline gelmiştir. Bu durum, özellikle insanla doğrudan iletişimin temel olduğu ve hizmet sunumunun yoğun duygusal etkileşim gerektirdiği sağlık sektöründe daha belirgin bir şekilde kendini göstermektedir. Sağlık sektörü, toplum sağlığını koruma ve geliştirme gibi temel işlevleri yerine getirmesi bakımından stratejik bir öneme sahiptir. Bu nedenle, sektörde görev yapan sağlık çalışanlarının duygusal süreçlerinin yönetilmesi; yalnızca bireysel psikolojik iyi oluşları açısından değil, aynı zamanda hasta memnuniyeti, hizmet kalitesi ve kurumların sürdürülebilir başarısı bakımından da büyük önem arz etmektedir. Son yıllarda hasta sayısındaki artış, hizmete yönelik beklentilerin yükselmesi ve iş gücü kaynaklarının yetersizliği, özellikle kamu hastanelerinde görev yapan sağlık çalışanlarının iş yükünü artıran başlıca etkenler arasında yer almaktadır. Öte yandan, özel sağlık kurumlarında çalışan personel, hizmet kalitesinin hasta memnuniyetine bağlı olarak değerlendirildiği daha rekabetçi bir ortamda görev yapmaktadır. Bu durum, çalışanların yalnızca teknik yeterliliklerini değil, aynı zamanda duygusal ifade biçimlerini ve hasta ilişkilerini de titizlikle yönetmelerini gerektirmekte; dolayısıyla farklı türde duygusal emek taleplerine maruz kalmalarına neden olmaktadır. Alanyazında, bu tür yapısal farklılıkların çalışanlar üzerindeki etkilerinin değişkenlik gösterebildiğine işaret eden çeşitli bulgular yer almaktadır. Kamu sağlık kurumlarında çalışanlar daha çok yoğun hasta akışı, personel eksikliği ve bürokratik süreçlerle karşı karşıya kalırken; özel sağlık kurumlarında ise hizmetin müşteri odaklı yapısı, çalışanlar üzerinde duygularını kontrol etme ve dışa vurumlarını sınırlandırma yönünde baskı yaratabilmektedir. Bu bağlamda, duygusal emek, iş stresi ve psikolojik dayanıklılık gibi değişkenlerin kamu ve özel sağlık kurumlarında farklı dinamiklerle etkileşime girdiği düşünülmektedir. Bu tez çalışmasının amacı, sağlık sektöründe görev yapan çalışanların duygusal emek düzeyleri ile iş stresi arasındaki ilişkide psikolojik dayanıklılığın aracı rolünü incelemek ve bu ilişkilerin kamu ve özel hastaneler bağlamında nasıl farklılaştığını değerlendirmektir. Nicel araştırma yöntemi benimsenerek, İstanbul ilinde yer alan iki kamu ve üç özel hastanede görev yapan, basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen toplam 698 sağlık çalışanı üzerinde yürütülen bu araştırmanın bulgularına göre; duygusal emek ile iş stresi arasında pozitif, duygusal emek ile psikolojik dayanıklılık arasında pozitif, psikolojik dayanıklılık ile iş stresi arasında ise negatif yönde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Yapısal eşitlik modeli bulguları, psikolojik dayanıklılığın duygusal emek ile iş stresi arasındaki ilişkide kısmi aracı bir rol üstlendiğini ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
In today's professional landscape, emotions have become a critical factor that affects not only individual experiences but also the sustainability of organizational processes and institutional performance. This is especially evident in the healthcare sector, where direct human interaction and emotionally intense service delivery are fundamental. The healthcare sector holds strategic importance due to its core functions of protecting and improving public health. Therefore, managing the emotional processes of healthcare professionals is crucial not only for their individual psychological well-being but also for ensuring patient satisfaction, service quality, and the long-term success of healthcare institutions. In recent years, the increase in patient numbers, rising expectations regarding healthcare services, and the insufficiency of workforce resources have emerged as major factors contributing to the workload of healthcare professionals, particularly in public hospitals. On the other hand, personnel working in private healthcare institutions operate in a more competitive environment where service quality is evaluated based on patient satisfaction. This situation requires employees to carefully manage not only their technical competencies but also their emotional expressions and patient interactions, thereby exposing them to different types of emotional labor demands. The literature highlights that such structural differences can lead to varying effects on employees. While those working in public healthcare institutions frequently face high patient flow, staff shortages, and bureaucratic procedures, employees in private institutions are often subject to pressure stemming from the customer-oriented nature of services, which compels them to control and restrain their emotional expressions. In this context, it is considered that variables such as emotional labor, job stress, and psychological resilience interact under different dynamics in public and private healthcare institutions. The aim of this thesis is to examine the mediating role of psychological resilience in the relationship between emotional labor levels and job stress among healthcare workers, and to evaluate how these relationships differ in the context of public and private hospitals. Based on the findings of this study, which adopted a quantitative research method and was conducted with a total of 698 healthcare workers selected through a simple random sampling method from two public and three private hospitals in Istanbul, a positive relationship was found between emotional labor and job stress, a positive relationship between emotional labor and psychological resilience, and a negative relationship between psychological resilience and job stress. The results of the structural equation modeling revealed that psychological resilience plays a partial mediating role in the relationship between emotional labor and job stress.
Benzer Tezler
- Duygusal emeğin iyi olma hali ve iş memnuniyeti üzerine etkisi: Çağrı merkezi çalışanları üzerinde bir uygulama
The effects of the emotional labour on joj satisfaction and well-being: An implementation on call center employees
ZEYNEP GÜNEŞ AYDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
İşletmeHasan Kalyoncu Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAZLUM ÇELİK
- Duygusal emek davranışının iş görenlerin tükenmişlik ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisi: Bankacılık sektöründe bir uygulama
The effect of emotional labor on burnout and turnover intention: An application in banking sector
GÖKÇE DÜNDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
BankacılıkKTO Karatay Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BİROL BÜYÜKDOĞAN
- Sağlık kurumlarında örgüt içi iletişimin çalışanların aidiyet duygusuna etkisi
The effect of organizational communication on employees organizational commitment in healthcare institutions
ÖZDEN KARAKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İletişim Bilimleriİstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesiİletişim Yönetimi Bilim Dalı
PROF. DR. AYSEL AZİZ
- Örgütsel özdeşleşme ve işe gömülmüşlüğün duygusal emek aracılığıyla iş stresine etkisi
The impact of organizational identification and job embedded in to job stress through emotional labor
MELİS SOYER
- Kamu çalışanlarında iş tatmini duygusal emek ve iş stresi: Konya'da bir araştırma
Job satisfaction, emotional labor and work stress in public employees: A research in Konya
GÖKHAN GÖKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Kamu YönetimiBartın Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYHAN KARAKAŞ