Takayasu arteriti hastalarında 10 yıllık retinopati seyrinin takibi
Long-term retinal progression in takayasu retinopathy: A 10-year cohort study
- Tez No: 965715
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FEHİM ESEN
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Göz Hastalıkları, Eye Diseases
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Göz Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 205
Özet
Çalışmada, Takayasu arteriti (TA) tanılı hastalarda multimodal görüntüleme yöntemleri ile retina ve optik sinir etrafındaki yapısal ve damarsal değişikliklerin uzun dönemli takibi amaçlandı. Ayrıca, retinopati varlığı ile sistemik hastalık aktivitesi arasındaki ilişki değerlendirildi. Retrospektif kohort tasarımlı bu çalışmaya, en az 1 yıl süreyle takip edilen Takayasu arteriti tanılı hastalar dahil edilmiştir. TA tanılı hastalar ve yaş-cinsiyet uyumlu sağlıklı bireylerden oluşan kontrol grubu, görme keskinliği ölçümü, otorefraktometre ile refraksiyon değeri, göz içi basıncı ölçümü yapılmış; fundus fotoğrafları ile retina damar yapıları değerlendirilmiştir. Görüntüleme yöntemleri olarak optik koherens tomografi (OCT), enhanced depth imaging optik kohorens tomografi (EDI-OCT), optik koherens tomografi anjiyografi (OCT-A) ve fundus fluorescein anjiyografi (FFA) kullanılmıştır. OCT ile santral makula kalınlığı, foveal volüm, foveal hacim, maküler hacim, iç ve dış retina tabaka kalınlıkları; EDI-OCT ile subfoveal koroid kalınlığı, optik diskten 500 µm temporal mesafedeki peripapiller koroid kalınlığı (T500) ve lamina kribrosa kalınlığı ölçülmüştür. Peripapiller retinal sinir lifi tabakası (RNFL) kalınlıkları analiz edilmiştir. Takayasu retinopatisi için Uyama sınıflaması, hipertansif retinopati için Keith–Wagener–Barker sınıflaması kullanılarak retinopati evrelemesi yapıldı ve zaman içinde gösterdiği değişim analiz edilmiştir. A/V oranları hem manuel olarak hem de yapay zekâ yardımıyla hesaplandı. Klinik değerlendirme ile yapay zekâ çıktıları karşılaştırıldı. TA grubunda erken dönemde peripapiller T500 ve LC kalınlığında anlamlı değişiklikler gözlendi, bu farklar uzun vadede azalırken, maküler hacimdeki azalma kalıcı seyir gösterdi. İç retinal katmanlardan özellikle GCL ve NFL'de erken tutulum, IRL'de ise zamanla kalınlık artışı izlendi. SFCT, Behçet gibi vaskülitlerdeki yaygın kalınlaşmadan farklı olarak fokal incelme göstermekteydi. A/V oranı hem başlangıçta hem takipte TA grubunda daha düşüktü ve zamanla anlamlı azalma izlenmekteydi. Retinopati evreleri yıllar içinde hipertansif retinopatiden Takayasu retinopatisine doğru evrim göstermekteydi. Retinopati varlığı sistemik aktivite skorları (PGA, ITAS) ile anlamlı ilişki göstermemiş, ancak VDI skoru ile ilişkili bulunmuştur. Yapay zekâ ile klinisyen arasında A/V oranı ölçümlerinde pozitif korelasyon, retinopati saptamasında ise %50 civarında uyum saptanmıştır. Takayasu arteriti, retina ve optik sinir çevresi yapıları erken dönemden itibaren etkileyebilir ve bu değişiklikler bazı parametrelerde zamanla ilerleyebilir. A/V oranındaki azalma ve iç retinal kalınlaşma, TA'ya bağlı mikrovasküler disfonksiyonun erken göstergeleri olabilir. Yapay zekâ analizleri uzman değerlendirmesini tamamlayıcı nitelikte olup, özellikle uzun dönem takipte değerli olabilir. TA hastalarında retinal hasarın erken fark edilmesi ve yönetimi için multimodal görüntüleme yöntemlerinin düzenli kullanımı önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aimed to investigate long-term structural and vascular retinal changes in patients with Takayasu arteritis (TA) using multimodal imaging, and to evaluate the relationship between retinopathy and systemic disease activity. This prospective cohort study included TA patients and healthy controls who underwent comprehensive ophthalmological examination, spectral-domain OCT, EDI-OCT, and color fundus photography. Parameters such as retinal layer thicknesses (RNFL, GCL, IPL, INL, ONL, RPE), central macular thickness (CMT), foveal and macular volume, lamina cribrosa (LC) thickness, subfoveal choroidal thickness (SFCT), and peripapillary temporal choroidal thickness (T500) were evaluated. Retinopathy staging was performed using Uyama classification for TA and Keith–Wagener–Barker classification for hypertensive retinopathy. AV ratio was calculated manually and with AI. Retinopathy staging and AV ratio values were compared between clinical grading and artificial intelligence analysis. In TA patients, peripapillary T500 choroidal thickness and LC thickness were significantly reduced or altered in early stages but tended to normalize over long-term follow-up. However, macular volume showed persistent reduction. Inner retinal layers (particularly GCL and NFL) exhibited early involvement, and IRL thickening was detected over time. SFCT showed a focal thinning pattern rather than generalized changes. A significant decrease in AV ratio was observed in TA patients over time, independent of systemic hypertension. Clinical retinopathy types shifted from hypertensive to Takayasu type in longitudinal follow-up. Retinopathy severity was not strongly correlated with systemic activity indices such as PGA or ITAS, but was associated with higher VDI scores. Moderate correlation was found between AI and clinician AV ratio measurements, and ~50% concordance in retinopathy detection. Takayasu arteritis may affect both peripapillary and macular structures from early stages, and retinal involvement can progress over time despite systemic remission. A/V ratio reduction and inner retinal thickening may be early indicators of ocular microvascular dysfunction in TA. AI-assisted analysis may support, but not fully replace, expert evaluation. Long-term retinal monitoring using multimodal imaging is essential in TA patients to detect progressive damage and optimize management.
Benzer Tezler
- Takayasu arteriti hastalarında normotansif glokom belirti ve bulgularının araştırılması
Investigation of normotensive glaucoma symptoms andfindings in patients with takayasu arteritis'
ESRA BULUT KIZILAY
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Göz Hastalıklarıİstanbul Medeniyet ÜniversitesiGöz Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FEHİM ESEN
- Takayasu arteriti hastalarında işitmenin değerlendirilmesi
Evaluation of hearing in takayasu arteritis
UĞUR KİMYON
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Romatolojiİstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşaİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİRE SEYAHİ
- Takayasu artriti'nde göz bulguları ve oküler dolaşımın değerlendirilmesi
Ocular findings and ocular blood flow changes in takayasu arteritis
FEHİM ESEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2015
Göz HastalıklarıMarmara ÜniversitesiGöz Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALUK KAZOKOĞLU
- Takayasu hastalarında hipertansiyon ve komplikasyonlarının taranması
Screening of hypertension and complications in takayasu patients
FATİH BEKTAŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Romatolojiİstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşaİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİRE SEYAHİ
- Takayasu arteritinde serum mannoz bağlayan lektin düzeyleri
Başlık çevirisi yok
MÜGE BIÇAKÇIGİL
Tıpta Yan Dal Uzmanlık
Türkçe
2005
RomatolojiMarmara Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANER DİRESKENELİ