Enflasyon uygulamalarının şirket etkinliğine etkisi: BİST ana metal sektöründe TOPSİS yöntemiyle analiz
Effects of inflation adjustments on corporate efficiency: A TOPSIS analysis of the basic-metals sector on Borsa Istanbul
- Tez No: 965832
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET AKGEMCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Maliye, Finance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Bu çalışma, yüksek enflasyon koşullarında TMS 29 uygulamasının şirket performansı sıralamaları üzerindeki etkilerini incelemektedir. Borsa İstanbul Ana Metal Sektörü'nde faaliyet gösteren 22 şirketin 2021–2024 dönemi bağımsız denetim raporlarından elde edilen veriler, TOPSIS yöntemiyle analiz edilmiştir. Nominal (2021–2022) ve enflasyon düzeltmeli (2023–2024) tablolar karşılaştırılarak, yedi kritik performans oranı üzerinden Ci⁺ yakınlık katsayıları ve sıralama değişimleri hesaplanmıştır. Sonuçlar, nominal dönemde sıralama hareketliliğinin sınırlı olduğunu; ancak 2022–2023“karışık”senaryosunda ortalama 8,5 basamaklık sıra kaymasıyla belirgin dalgalanmaların ortaya çıktığını göstermektedir. 2023–2024'te ise her iki yılın da düzeltilmiş olmasıyla ortalama hareketlilik 3,9 basamağa gerilemiş, tabloların karşılaştırılabilirliği artmıştır. Bulgular, net parasal borcu yüksek işletmelerin“parasal kazanç”etkisiyle avantaj sağladığını; sermaye-yoğun, sabit varlık yapısı ağır firmaların ise kârlılık oranlarında zayıflama yaşadığını ortaya koymaktadır. Bu sonuçlar, TMS 29'un yalnızca teknik bir düzeltme değil; yatırımcılar için daha doğru değerleme, yöneticiler için stratejik erken uyarı ve düzenleyiciler için şeffaflık sağlayan bir mekanizma olduğunu göstermektedir. Çalışma, enflasyon muhasebesinin performans analizlerinde yarattığı asimetrik yeniden ölçeklemeyi vurgulamakta ve gelecekte farklı sektörlerde yapılacak uygulamalar için yol gösterici nitelik taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
This study investigates the impact of TMS 29 inflation adjustment on corporate performance rankings under high-inflation conditions. Financial statements of 22 companies operating in the Basic Metals sector of Borsa Istanbul were analyzed for the 2021–2024 period using data from audited reports. Nominal (2021–2022) and inflation-adjusted (2023–2024) statements were compared, and seven key performance ratios were evaluated through the TOPSIS method to calculate Ci⁺ coefficients and ranking shifts. The results indicate that rankings remained relatively stable in the nominal period, while the“mixed”2022–2023 scenario produced significant volatility, with an average shift of 8.5 ranks. In contrast, the 2023–2024 period, when both years were inflation-adjusted, showed lower average mobility of 3.9 ranks, suggesting greater comparability. Findings further reveal that firms with high net monetary liabilities benefited from a“monetary gain”effect, whereas capital-intensive companies with heavy fixed-asset structures experienced a decline in profitability ratios. These results demonstrate that TMS 29 is not merely a technical adjustment but a mechanism that provides more accurate valuation for investors, serves as a strategic early- warning tool for managers, and ensures transparency for regulators. The study highlights the asymmetric re-scaling created by inflation accounting in performance analyses and suggests that future applications in different sectors could serve as a guide.
Benzer Tezler
- Türkiye'de özelleştirme ve özelleştirmenin Türk çalışma hayatına etkileri
Privatization in Turkey and its effects on Turkish labor life
YALÇIN RAMAZAN ERYILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
EkonomiCumhuriyet ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FATİH DOĞANOĞLU
- Türkiye ekonomisinde kamu iktisadi teşebbüslerinin önemi ve kamu iktisadi teşebbüslerinin özelleştirilmesi
Başlık çevirisi yok
DENİZ ÖZUSLU
- İşletme kaynakları planlaması ve otomotiv yan sanayinde bir uygulaması
Başlık çevirisi yok
YÜCE OSMAN ATAY
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
İşletmeUludağ Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERAY ODMAN ÇELİKÇAPA
- Türkiye'de finansal kiralama ve finansal kiralama söktöründe halkla ilişkiler uygulamalarının eksiklikleri
Lesaing in Turkey & the lack of public relations applications in the leasing sector
ÖZGÜR TONGUÇ ÇUHALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Halkla İlişkilerİstanbul ÜniversitesiTanıtım ve Halkla İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BERİN TUNCEL
- Vergi kalkanı kavramı ve sermaye yapısı kararlarına etkisi
The concept of tax shield and its impact on capital structure decisions
ONUR SELÇUK GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
EkonomiHaliç ÜniversitesiMuhasebe Denetim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İREM ÖZCAN