Bor uygulamasının ketenin tarımsal ve teknolojik özelliklerine etkileri
Effects of boron application on agricultural and technological properties of flax
- Tez No: 965855
- Danışmanlar: PROF. DR. ORHAN KURT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 84
Özet
Keten bitkisi sapından lif olarak, tohumundan yağ elde etmek amacıyla binlerce yıldır yetiştirilen bir kültür bitkidir. Bu araştırma Samsun ekolojik koşullarında bor mikro besin elementinin keten bitkisinin tarımsal ve teknolojik özelliklerine etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu araştırmada, iki farklı keten çeşidi (Sarı-85 ve Yılmaz) ile beş farklı bor gübre dozu [kontrol, çiçeklenme öncesi %0,2, çiçeklenme öncesi %0,4, çiçeklenme öncesi %0,4 + çiçeklenme sonrası %0,4 ve yalnızca çiçeklenme sonrası %0,4] kullanılarak bor uygulamalarının keten bitkisi üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Deneme, 2023-2024 yetiştirme sezonunda kışlık ekim şeklinde uygulanmış olup, Bölünmüş Parseller Deneme Deseni'ne göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmada; bitki boyu, kök boyu, bitkide dal sayısı, sap kalınlığı, sap ağırlığı, bitkide kapsül sayısı, kapsül ağırlığı, kapsülde tohum sayısı, bin tane ağırlığı, tane verimi, ham yağ oranı, yağ verimi, palmitik, stearik oleik, linoleik ve linolenik asit oranlarına ilişkin veriler alınmıştır. Araştırma sonucu uygulanan bor besin elementinden incelenen parametreler arasında; dekara tane verimi ve dekara yağ verimi parametrelerinde çeşit x bor seviyeleri interaksiyonunun çok önemli, yağ oranı ve yağ asitleri parametrelerinde ise çeşit faktörünün çok önemli derecede etkilenmiş olduğu tespit edilmiştir. İncelenen diğer bütün parametrler üzerinde bor uygulamasının istatistiki anlamda önemli bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca bor gübrelemesinin Sarı-85 ve Yılmaz keten çeşitleri üzerindeki etkilerinin farkılık arz ettiği de belirlenmiştir. Araştırma bulgularına göre, dekara tane verimi 80,56 kg ile 235,45 kg arasında değişmiş olup, en yüksek tane verimi çiçeklenme öncesi ve sonrası %0,4 oranında bor uygulaması yapılan Yılmaz çeşidinden elde edilmiştir. Buna karşılık, en düşük tane verimi ise yalnızca çiçeklenme sonrası %0,4 bor uygulaması yapılan Sarı-85 çeşidinde gözlenmiştir. Benzer şekilde, dekara yağ verimi 34,23 kg ile 99,90 kg arasında değişmiş; en yüksek yağ verimi, çiçeklenme öncesi ve sonrası %0,4 bor uygulamasının yapıldığı Yılmaz çeşidinden, en düşük yağ verimi ise sadece çiçeklenme sonrası %0,4 bor uygulaması yapılan Sarı-85 çeşidinden elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda, Samsun ekolojik koşullarında yürütülen bu çalışmada, keten bitkisinde bor gübrelemesinin etkinliğinin yalnızca uygulanan bor dozuna değil, aynı zamanda kullanılan keten çeşidine ve uygulama zamanına da bağlı olarak önemli ölçüde değişkenlik gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu nedenle, keten tarımında bor mikro besin elementi uygulamalarında çeşit seçimiyle birlikte uygulama zamanlaması ve doz düzeylerinin de dikkatle planlanması gerektiği kanaatine varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Linseed is a cultivated plant that has been cultivated for thousands of years to obtain fiber from its stem and oil from its seeds. This research was conducted in the ecological conditions of Samsun to determine the effects of boron micronutrient on the agronomic and technological properties of linseed. In this research, the effects of boron applications on linseed were evaluated using two different linseed cultivars (Sarı-85 and Yılmaz) and five different boron fertilizer doses [control, 0.2% pre-flowering, 0.4% pre-flowering + 0.4% post-flowering, and 0.4% post-flowering only]. The experiment was implemented as winter sowing during the 2023-2024 growing season and was conducted according to a Split Plot Design with three replications. Data were obtained for plant height, root length, number of branches per plant, stem thickness, stem weight, number of capsules per plant, capsule weight, number of seeds per capsule, thousand seed weight, grain yield, crude oil content, oil yield, palmitic, stearic, oleic, linoleic, and linolenic acid contents. The study concluded that among the parameters examined for the applied boron nutrient, the interaction between variety and boron levels was highly significant in grain yield per decare and oil yield per decare, while the variety factor significantly affected oil content and fatty acid parameters. Boron application had no statistically significant effect on all other parameters examined. It was also determined that the effects of boron fertilization on the Sarı-85 and Yılmaz linseed varieties differed. According to the research findings, grain yield per decare ranged from 80.56 kg to 235.45 kg, with the highest grain yield obtained from the Yılmaz linseed variety, which was applied with 0.4% boron before and after flowering. Conversely, the lowest grain yield was observed in the Sarı-85 linseed variety, which was applied with 0.4% boron only after flowering. Similarly, oil yield per decare ranged from 34.23 kg to 99.90 kg; the highest oil yield was obtained from the Yılmaz linseed variety, which was applied with 0.4% boron before and after flowering, and the lowest oil yield was obtained from the Sarı-85 linseed variety, which was applied with 0.4% boron only after flowering. As a result of the research, it was concluded that in addition to the linseed variety, boron application time and boron application dose should also be taken into consideration in boron micronutrient fertilization of linseed plants in Samsun ecological condition.
Benzer Tezler
- Bor uygulamasının bazı haşhaş (Papaver somniferum L.) çeşitlerinin verim ve kalitesi üzerine etkisi
Effects of boron application on the yield and quality of some poppy (Papaver somniferum L.) varieties
HAKAN GÜNLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
ZiraatSelçuk ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZDEN ÖZTÜRK
- Bor uygulamasının bezelye genotiplerinin temel fizyolojik ve biyokimyasal özellikleri üzerine etkisi
Physiological and biochemical features of pea genotypes under of boron aplication
HAYRİYE ÇAĞLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
ZiraatSelçuk ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET HAMURCU
- Bor uygulamasının mısırın verim ve bazı tane kalite özellikleri üzerine olan etkilerinin belirlenmesi
Effects of boron application on yield and some grain quality characteristics of maize
HAMİDE ERGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ZiraatHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER KONUŞKAN
- Bor uygulamasının çay bitkisinde bor dağılımı ve yaş yaprak verimi üzerine etkileri
Effect of boron applications on boron distribution and yield of tea
MERİÇ BALCI
Doktora
Türkçe
2017
ZiraatAnkara ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN TABAN
- Bor uygulamasının makarnalık buğday (Triticum durum L.) bitkisinin anatomisi ve fizyolojik yapısı üzerine etkisi
Effect of boron application on the anatomy and physiological structure of durum wheat (Triticum durum L.)
FİLİZ LAÇİN