Zamansal bilgi grafikleri için evrimsel ve karşıtsal temsil: Yapay zeka bilincinin inşası
Evolutional and contrastive representation for temporal knowledge graphs: the construction of ai consciousness
- Tez No: 965883
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ERİNÇ KARATAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol, Computer Engineering and Computer Science and Control
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Enformatik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 71
Özet
Bilginin zaman içerisindeki evrimi, günümüzün veri-yoğun dünyasında giderek daha kritik bir araştırma alanı hâline gelmiştir. Zamansal bilgi grafı (Temporal Knowledge Graph, TKG) çıkarımı ise değişen ilişkileri anlamak ve geleceğe dönük kestirimler yapabilmek adına araştırmacılara güçlü imkânlar sunmaktadır. Bu tezin temel motivasyonu, TKG çıkarımında öne çıkan iki farklı yaklaşımı; evrimsel temelli gösterim öğrenimi (evolutional representation learning) ve tarihsel/karşıtsal öğrenim (historical contrastive learning) bir araya getirerek her iki yöntemin güçlü yanlarını tek bir çatı altında toplamak ve böylece daha anlamlı, genellenebilir ve yüksek performanslı sonuçlar elde edebilecek bir hibrit model ortaya koymaktır. Çalışma kapsamında önce“Evrimsel Temsil Öğrenmesine Dayalı Zamansal Bilgi Grafiği Akıl Yürütme”ve“Tarihsel Karşıtlıklı Öğrenme ile Zamansal Bilgi Grafiği Akıl Yürütme”yaklaşımları özgün biçimde yeniden uygulanmış, daha sonra bu iki modelin mimari prensipleri bütünleştirilerek yeni bir hibrit model tasarlanmıştır. Deneysel sonuçlar, önerilen hibrit modelin hem doğruluk hem de genelleme kapasitesi bakımından diğer iki modele kıyasla kayda değer bir üstünlük sağladığını göstermektedir. Böylece tezin hedefi olan“evrimsel”(değişimi yakalama) ve“tarihsel/karşıtsal”(bağlamsal ayrımı güçlendirme) bakış açılarını birlikte kullanarak zamansal bilgi grafı çıkarımında ileriye dönük bir adım atma amacı başarılı bir şekilde gerçekleştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
The evolution of knowledge over time has become an increasingly critical area of research in today's data-intensive world. Temporal Knowledge Graph (TKG) inference offers researchers powerful opportunities to understand changing relationships and make future predictions. The main motivation of this thesis is to bring together two different approaches in TKG inference evolutionary representation learning and historical/contrastive learning to bring together the strengths of both methods under a single roof and thus to present a hybrid model that can achieve more meaningful, generalizable and high-performance results. Within the scope of the study, first,“Temporal Knowledge Graph Reasoning Based on Evolutional Representation Learning”and“Temporal Knowledge Graph Reasoning with Historical Contrastive Learning”approaches are re-implemented in an original way, and then a new hybrid model is designed by integrating the architectural principles of these two models. Experimental results show that the proposed hybrid model provides a significant superiority over the other two models in terms of both accuracy and generalization capacity. Thus, the aim of the thesis to take a forward step in temporal knowledge graph extraction by using the“evolutionary”(capturing change) and“historical/contrastive”(strengthening contextual distinction) perspectives together has been successfully achieved.
Benzer Tezler
- Investigation of agricultural residue burning and wildfire impacts on air quality via satellite retrievals in Southern Turkey
Uydu verileri ile Türkiye'nin Güney Bölgesinde anız yakılmasının ve orman yangınlarının hava kalitesine etkisinin incelenmesi
MERVE EKE
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURÇAK KAYNAK TEZEL
- Yüzey sıcaklığı ve iklimsel veriler kullanılarak zamansal değişimin belirlenmesi (Kabil şehri örneği)
Determination of temporal change using surface temperature and climatic data (Kabul city example)
QAIS AHMAD ARIA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Jeodezi ve FotogrametriEskişehir Teknik ÜniversitesiUzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. UĞUR AVDAN
- Kozmik ışınların sentinel uydu verileri üzerindeki muhtemel etkisinin araştırılması
The research of the possible effect of cosmic rays on sentinel satellite data
HAKAN KÖKSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Astronomi ve Uzay BilimleriAkdeniz ÜniversitesiUzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NUSRET DEMİR
- Perceptually-driven computer graphics and visualization
Görsel algı odaklı bilgisayar grafikleri ve görselleştirme
ZEYNEP ÇİPİLOĞLU YILDIZ
Doktora
İngilizce
2016
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL BÜLENT ÖZGÜÇ
DOÇ. DR. TOLGA KURTULUŞ ÇAPIN
- İklim değişikliğine bağlı deniz yüzey suyu sıcaklığının coğrafi bilgi sistemleri ve uzaktan algılama yöntemleri ile izlenmesi ve modellenmesi
Monitoring and modeling of climate change dependent seawater surface temperature using geographical information systems (GIS) and remote sensing methods
ŞEYMA MERVE KAYMAZ
Doktora
Türkçe
2017
Su ÜrünleriMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiSu Ürünleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT YABANLI