Yapay zeka tabanlı yatırım öneri araçlarının bireysel yatırım kararları üzerindeki etkisi
The impact of artificial intelligence-based investment recommendation tools on individual investment decisions
- Tez No: 966091
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ ERHAN ZALLUHOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Maliye, Yönetim Bilişim Sistemleri, İşletme, Finance, Management Information Systems, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
Finansal hizmetlerin dijitalleşmesiyle bol seçenekli, karmaşık ve volatil finans dünyasında, bireysel yatırım süreçlerinde karar almak her geçen gün zorlaşmaktadır. Bu süreçte hızla evrilen teknoloji, özellikle de yapay zekâ uygulamaları, bireysel yatırımcılar için vazgeçilmez bir destek aracı olarak öne çıkmaktadır. Yapay zekâ tabanlı yatırım araçlarının (robo-danışmanlar, algoritmik platformlar vb.) yaygınlaşması, bireysel yatırımcıların karar alma süreçlerinde bu araçlara yönelik tutumlarını, nasıl etkilendikleri ve kullanma eğilim düzeyleri sorularını gündeme getirmektedir. Bu araştırma, söz konusu etkileşimi derinlemesine inceleyerek, bireysel yatırımcıların karar almada yapay zekâyı kabul ve kullanım eğilimlerine ışık tutmayı amaçlamaktadır. Nicel araştırma yöntemiyle yürütülen çalışma, teknoloji kabulünü temel alan UTAUT 2 (Birleştirilmiş Teknoloji Kabul ve Kullanım II) modeliyle kurgulanmış; mevcut modelde finansal okuryazarlık, yapay zekâ okuryazarlığı ve risk alma eğilimi gibi değişkenlerin etkisi de test edilmiştir. Türkiye'de 18-65 yaş aralığında, bireysel yatırımcı kategorisindeki tüm bireyler araştırma evreninin içinde yer almaktadır. Dijital kanallar kullanılarak anket tekniği ile veri toplama süreci yürütülmüş, analizler SPSS ve SmartPLS programları kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulguları, bireysel yatırımcıların yapay zekâ destekli yatırım araçlarını veri temelli karar alma sürecinde kullanma eğiliminde oldukları ortaya koymuştur. Bununla beraber yapay zekâ ile bireysel yatırım kullanım kararında alışkanlıkların, performans beklentisi, deneyimin pozitif ve risk alma eğiliminin negatif etkisi olduğu görülmektedir. Finansal okuryazarlık ve yapay zekâ okuryazarlığının ise yapay zekâ destekli yatırım araçlarını kullanma üzerinde herhangi bir etkisi tespit edilememiştir. Tez çalışması sonucunda yatırımcıların yapay zekâ destekli yatırım araçlarını kullanım becerilerinin geliştirilmesi ve pozitif yönde tutumların şekillenebilmesi amacıyla öneriler sunulmuştur. Ek olarak finans literatüründe UTAUT 2 modeline finans ve yapay zeka okuryazarlık algısı boyutlarını uyarlayan ilk çalışmalardan biri olması itibariyle bu konuda çalışacak araştırmacılara yol gösterici niteliktedir.
Özet (Çeviri)
In the complex and volatile financial world, where financial services are abundant with options and increasingly digital, making decisions about individual investments is becoming increasingly difficult. In this process, rapidly evolving technology, particularly artificial intelligence apps, stands out as an indispensable support tool for individual investors. The proliferation of artificial intelligence -based investment tools (robo-advisors, algorithmic platforms, etc.) raises questions about individual investors' attitudes toward these tools in their decision-making processes, how they are influenced, and their propensity to use them. This research aims to shed light on individual investors' acceptance and use of artificial intelligence in decision-making by examining this interaction in depth. The study, conducted using quantitative research methods, was designed based on the UTAUT 2 (Unified Technology Acceptance and Use II) model, which focuses on technology acceptance. the model also tested the impact of variables such as financial literacy, artificial intelligence literacy, and risk-taking propensity. The research population included all individuals in the individual investor category between the ages of 18 and 65 in Turkey. Data collection was conducted using survey techniques using digital channels, and analyses were conducted using SPSS and SmartPLS programs. The research findings revealed that individual investors tend to use artificial intelligence -supported investment tools in data-based decision-making. However, habits, performance expectations, and experience appear to have positive effects, while risk propensity has a negative effect on individual investment with artificial intelligence using. However, financial literacy and AI literacy were not found to have any impact on the use of artificial intelligence -supported investment tools. At the conclusion of the thesis , recommendations were made with the aim of improving investors' ability to use AI-supported investment tools and shaping positive attitudes. Additionally, as one of the first studies to adapt the UTAUT 2 model to the dimensions of finance and AI literacy perception in the finance literature, it is a guide for researchers working on this subject.
Benzer Tezler
- Türkiye'de Raylı sistem projelerinde yapı bilgi modellemesi(BIM) uygulamasının bir örnek olay üzerinden irdelenmesi
Examination of the application of building information modeling (BIM) in rail system projects in Turkey through a case study
PINAR COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELÇİN FİLİZ TAŞ
- Yapay Öğrenme Yöntemleri ile Kısa Vadeli ve Güncel Bitcoin Fiyat Tahmini
Short Term and Current Bitcoin Price Prediction with Machine Lear-ning Methods
BÜLENT GÜNEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolAfyon Kocatepe Üniversitesiİnternet ve Bilişim Teknolojileri Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET HAŞİM YURTTAKAL
- Yapay zeka yaklaşımları kullanarak öneri sistem tasarımı: Bankacılık sektöründe bir uygulama
Designing a recommender system using artificial intelligence approaches: A case study in the banking industry
HANDENUR KESAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiGazi ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TAHSİN ÇETİNYOKUŞ
- İngilizceden Türkçeye istatiksel bilgisayarlı çeviri sistemlerinde paralel derlem boyutu ve kalitesinin etkileri
The effect of parallel corpus quality vs size in English to-Turkish statistical machine translation
ERAY YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolYıldız Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BANU DİRİ
YRD. DOÇ. DR. AHMET CÜNEYD TANTUĞ
- Çift katmanlı düşürücü tip DC-DC çevirici tabanlı yeni bir adaptif mppt algoritması geliştirilmesiyle enerji verimliliğinin arttırılması
Increasing energy efficiency by developing a new adaptive mppt algorithm based on a two-legged interleaved DC-DC buck converter
SİNAN SARIKAYA
Doktora
Türkçe
2023
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiSakarya ÜniversitesiElektrik ve Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENK YAVUZ