Çölyak hastalarında T hücre aktivasyonu Rho GTPaz aktive edici protein (TAGAP) ve miyozin IXB gen polimorfizmlerinin araştırılması
Investigation of T-Cell activation Rho GTPase activating protein (TAGAP) and myosin IXB gene polymorphisms in celiac patients
- Tez No: 966211
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SONAY TEMURHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Gastroenteroloji, Genetik, Moleküler Tıp, Gastroenterology, Genetics, Molecular Medicine
- Anahtar Kelimeler: Çölyak hastalığı, TAGAP, MYO9B, SNP, genetik yatkınlık, klinik alt tipler, Celiac disease, TAGAP, MYO9B, SNP, genetic susceptibility, clinical subtypes
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tıbbi Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tıbbi Biyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
Çölyak hastalığı (ÇH), genetik yatkınlığı bulunan bireylerde gluten alımıyla tetiklenen otoimmün karakterli kronik bir ince bağırsak enteropatisidir. Hastalık riskinin büyük kısmı HLA-DQ2/DQ8 allelleriyle açıklanabilse de, İnsan Lökosit Antijeni (Human Leukocyte Antigen: HLA) dışı lokusların da patogenezde rol oynadığı bilinmektedir. Bu çalışmada, Türk popülasyonunda T Hücre Aktivasyonu Rho GTPaz Aktive Edici Protein (TAGAP), rs1738074 ve Miyozin IXB (MYO9B), rs1457092, rs1545620, rs2305767gen polimorfizmlerinin ÇH ve klinik alt tiplerle ilişkisi araştırılmıştır. Çalışmaya biyopsi ile tanısı doğrulanmış 108 ÇH hastası ve 100 sağlıklı kontrol dahil edilmiştir. Genotipleme TaqMan® Tek Nükleotid Polimorpfizmi (SNP) kitleri ve gerçek zamanlı Polimeraz Zincir Reaksiyonu (PZR) ile gerçekleştirilmiştir. İstatistiksel analizlerde Hardy–Weinberg dengesi, ki-kare/Fisher kesin testi ve klinik alt tiplere yönelik alt grup analizleri kullanılmıştır. Genel hasta ve kontrol grupları karşılaştırıldığında TAGAP rs1738074 ve MYO9B rs1457092/rs2305767 polimorfizmleri açısından anlamlı bir fark saptanmamıştır (p>0,05). Ancak MYO9B rs1545620 varyantı tipik çölyak alt grubunda anlamlı bulunmuş; T alleli hastalık riskini artırırken (OR=1,93; %95 CI: 1,07–3,48; p=0,028), G alleli koruyucu etki göstermiştir. Alt grup analizlerinde MYO9B rs1545620 GG genotipi kilo kaybı ve anemi, rs1457092 CC genotipi hematolojik bulgular, rs2305767 CC genotipi ise atipik formda ishal ile ilişkili bulunmuştur. Ayrıca asemptomatik olgularda TAGAP rs1738074 T alleli anemi ve ekstraintestinal tutulum ile ilişkilendirilmiştir. Sonuç olarak, TAGAP ve MYO9B polimorfizmleri Türk toplumunda genel çölyak yatkınlığı için belirleyici görünmemekle birlikte, bazı varyantların klinik seyir ve alt tiplerde belirgin etkiler gösterebileceği saptanmıştır. Bu bulgular, çölyak hastalığının genetik heterojenitesine ışık tutmakta ve HLA dışı belirteçlerin bireyselleştirilmiş risk değerlendirmesi ve izlem stratejilerine katkı sağlayabileceğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Celiac disease (CD) is a chronic autoimmune enteropathy triggered by gluten ingestion in genetically predisposed individuals, mainly those carrying HLA-DQ2/DQ8 alleles. While these explain part of the genetic risk, non-HLA loci such as T-cell Activation Rho GTPase Activating Protein (TAGAP) and Myosin IXB (MYO9B) have also been implicated. This study investigated the association of TAGAP (rs1738074) and MYO9B (rs1457092, rs1545620, rs2305767) polymorphisms with CD and its clinical subtypes in the Turkish population. A total of 108 biopsy-confirmed CD patients and 100 healthy controls were enrolled. Genotyping was performed using TaqMan® Single Nucleotide Polymorphism (SNP) assays and real-time Polymerase Chain Reaction (PCR). Statistical analyses included Hardy–Weinberg equilibrium, chi-square/Fisher's exact tests, logistic regression, and subgroup analyses. No significant differences were observed in overall allele and genotype frequencies for TAGAP rs1738074 and MYO9B rs1457092/rs2305767 (p>0.05). However, MYO9B rs1545620 was significantly associated with classical CD: the T allele increased risk (OR=1.93, 95% CI: 1.07–3.48, p=0.028), whereas the G allele was protective. Subgroup analyses revealed genotype-phenotype correlations: rs1545620 GG was linked to weight loss and anemia, rs1457092 CC to hematological abnormalities, and rs2305767 CC to diarrhea in atypical CD. Moreover, TAGAP rs1738074 T allele was associated with anemia and extraintestinal manifestations in asymptomatic cases. In conclusion, although TAGAP and MYO9B variants are not major susceptibility factors in this population, some polymorphisms influence clinical presentation and severity. These results underscore the genetic heterogeneity of CD and suggest that non-HLA markers may contribute to personalized risk assessment and disease monitoring.
Benzer Tezler
- Glutensiz diyete uyan çölyaklı gebelerde gliadine karşı plasental immün yanıtın sağlıklı gebelerle karşılaştırılması
Placental immune response to gliadin in diet compliant celiac patients
BURCU VOLKAN
Tıpta Yan Dal Uzmanlık
Türkçe
2014
GastroenterolojiMarmara ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DENİZ ERTEM
- Çölyak hastalarında hedgehog sinyal iletiminde görevli bazı genlerin ekspresyon analizi
Expression analysis of several genes playing role in hedgehog signal transduction in celiac patients
İBRAHİM KARAKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
BiyolojiGaziantep ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİLİZ ÖZBAŞ GERÇEKER
- Çölyak hastalığında serum homosistein, vitamin B12 ve folik asit düzeyleri
Başlık çevirisi yok
DİLEK BEKER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2005
BiyokimyaOndokuz Mayıs ÜniversitesiBiyokimya Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. YÜKSEL ALİYAZICIOĞLU
- Diyabet süresi ve HBA1C düzeyinin kornea endotel morfolojisi üzerine etkisi
The effects of diabet duartion and HBA1C levels on corneal endotheli̇al morphology
SALİH ÇOLAK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
Göz HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiGöz Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PELİN YILMAZBAŞ
- Down sendromlu çocuklarda çölyak hastalığı prevalansı ve antigliadin ve antiendomisyum antikorlarının tanısal üstünlüğünün araştırılması
The Prevalence of celiac disease in down syndrome patients and the diagnostic value of antigliadin and antiendomysium antibodies
SEÇİL SÖZEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2002
Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarıİstanbul ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. BEYHAN TÜYSÜZ