Afganistan jeopolitiğinde küresel ve bölgesel aktörlerin rekabeti (1979 – 2021)
The competition of global and regional actors in the geopolitics of Afghanistan (1979–2021)
- Tez No: 966461
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ATAY AKDEVELİOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 395
Özet
Tez, SSCB işgalinden ABD'nin Afganistan'dan çekildiği dönemi (1979-2021) ele almıştır. İşgal ve savaşlardan dolayı Afganistan'da güvenlik, istikarar ve ulus devlet sağlanamamıştır. Afganistan'ın maruz kaldığı, işgal, savaş, güvensizlik, istikrarsızlık ve ulus devletin kurulmaması,“Afganistan sorunu”olarak adlandırılmıştır. Tezde, Uluslararası İlişkiler disiplini bakımından Afganistan sorunun ana nedenlerinin ne olduğu sorusu üzerine odaklanmıştır. Afganistan sorununun ana nedenlerinin Afganistan'daki hükümetlerin jeopolitik sınırlamaları dikkate almadan izlediği dış politika ile küresel ve bölgesel aktörlerin Afganistan jeopolitiği üzerindeki rekabetleri olduğu, tezin hipotezleri olarak sınanmaya çalışılmıştır. ABD, Rusya ve Çin küresel aktörler; Türkiye, Pakistan, Hindistan, İran ve Suudi Arabistan, bölgesel aktörler olarak tanımlanmıştır. Tezde iç aktörler; hükümet, işgalcilere ve hükümete karşı olanlar şeklinde iki grupta katagorize edilmiştir. Hükümet, statükodan yana iken; işgal ve hükümete karşı olanlar ise anti-statükücü aktörlerdir. Afganistan hükümetlerinin jeopolitik sınırlamaları dikkate almadan izlediği dış politika; egemenlik, bağımsızlık ve ulusal güvenliği sağlayamadığı ve maruz kaldığı işgal, savaş, güvensizlik ve istikrarsızlığa zemin oluşturduğu sonucuna varılmıştır. Afganistan sorunun bir diğer nedeninin Afganistan jeopolitiğinde küresel ve bölgesel aktörlerin iç aktörler üzerinden rekabeti ve yürüttüğü vekalet savaşı olduğu tespit edilmiştir. Tarafsızlık stratejisinin; küresel-bölgesel aktörlerin rekabetine son verilmesini sağlayarak, Afganistan sorununa çözüm olabileceği, tezde ulaşılan politika önerisidir.
Özet (Çeviri)
The thesis deals with the period from the USSR occupation to the US withdrawal from Afghanistan (1979-2021). Due to the occupation and wars, security, stability and nation state could not be achieved in Afghanistan. The occupation, war, insecurity, instability and the failure to establish a nation-state that Afghanistan has been subjected to has been called the“Afghanistan problem”. The thesis focuses on the question of what the main causes of the Afghanistan problem are in terms of the discipline of International Relations. The hypotheses of the thesis are that the main causes of the Afghanistan problem are the foreign policy pursued by the governments in Afghanistan without taking into account the geopolitical constraints and the rivalries of global and regional actors over the geopolitics of Afghanistan. The US, Russia and China are defined as global actors; Turkey, Pakistan, India, Iran, Iran and Saudi Arabia are defined as regional actors. In the thesis, domestic actors are categorized into two groups: the government, the occupiers and those against the government. While the government is in favor of the status quo, the occupation and those against the government are anti-status quo actors. It is concluded that the foreign policy pursued by Afghanistan's governments without taking geopolitical constraints into account has failed to ensure sovereignty, independence and national security, and has paved the way for occupation, war, insecurity and instability. Another cause of the Afghanistan problem has been identified as the competition and proxy war waged by global and regional actors over internal actors in Afghanistan's geopolitics. The policy recommendation of the thesis is that the neutrality strategy can be a solution to the Afghanistan problem by putting an end to the competition of global-regional actors.
Benzer Tezler
- Re-thinking the geopolitics of Iran in the face of globalization and regionalization
Küreselleşme ve bölgeselleşme kıskacında İran jeopolitiğini yeniden düşünmek
MUHAMMED ALKIŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Uluslararası İlişkilerİstanbul Bilgi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ALİ TUĞTAN
- Rusya'nın Avrasyacılık yaklaşımında Orta Asya ülkelerinin yeri ve önemi
The role and importance of Russia's Central Asian countries in European approach
MERAM TAKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Uluslararası İlişkilerKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OSMAN AĞIR
- ABD'nin Afganistan'dan çekilmesinin ardından Taliban-Pakistan ilişkleri
Taliban-Pakistan relations following the withdrawal of the US from Afghanistan
FAREED AHMAD MOSLEH
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Siyasal Bilimlerİstanbul Aydın ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET CEM OĞULTÜRK
- Soğuk savaş sonrası Afganistan'ın Avrasya jeopolitiğindeki yeri
The position of post-cold war Afghanistan in Eurasian geopolitics
KHAİR MOHAMMAD QADERİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Siyasal BilimlerErciyes ÜniversitesiAvrasya Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ÖCAL
- Geopolitics and factors of instability in Afghan politics
Afgan siyasetinde jeopolitik ve kararsızlık faktörleri
SAJAD ALI SAKANDARI
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Siyasal Bilimlerİstanbul Aydın ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE DENİZ YÜKSEKER TEKİN