Murathan Mungan'ın Mezopotomya Üçlemesi'nin dramatik mekan bağlamında okunması
Reading Murathan Mungan's Mesopotamia Trilogy in the context of dramatic space
- Tez No: 966736
- Danışmanlar: DOÇ. DR. DUYGU TOKSOY ÇEBER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Sahne ve Görüntü Sanatları, Fine Arts, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tiyatro Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tiyatro Kuramları, Eleştiri ve Dramaturgi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
Tiyatroda mekân, yirmi beş yüzyıllık tarihsel bir süzgeçten geçerek biçimlenmiş ve dönüşümünü günümüzde de sürdürmektedir. Antik Yunan'da ortaya çıkışından itibaren tiyatro, varlığını mekân üzerine kurmuş; seyircinin fiziksel varlığıyla ayrılmaz bir bağ içerisinde, kamusal alanlar inşa ederek toplulukları bir araya getirmiştir. Bu yönüyle tiyatronun toplulukçu yapısı doğrudan mekânla birlikte ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada, tiyatronun sözlü ve görsel kaynaklarını bünyesinde bir araya getiren,“bir yerin her yer olabilmesini”mümkün kılan ve geçmiş, şimdi ile geleceği bir arada taşıyabilen dramatik mekân kavramı ele alınmıştır. Dramatik mekân yalnızca sahne değil, oyunun anlam örgüsünü kuran, zaman-mekân ilişkisini biçimlendiren ve tiyatro anlatısını derinleştiren temel kurucu unsur olarak değerlendirilmiştir. Tiyatronun zamanla kurduğu ilişki çoğunlukla mekân aracılığıyla temsil edilir. Opsis (görme/görülme) temeline dayanan tiyatro, bu temsil ilişkisini mimetik (taklit) ve diegetik (anlatı) mekân yapısıyla kurar. Böylece tiyatroda zaman, sahnede doğrudan gösterilen ya da anlatı yoluyla çağrılan mekân aracılığıyla biçimlenir. Bu yapı, dramatik mekânın sembolik ve anlatısal işlevler taşıdığını; bir oyunun üslup ve tarzını belirleyen temel bileşenlerden biri olduğunu göstermektedir. Aynı zamanda dramatik mekân, içerdiği potansiyeller sayesinde oyunun estetik ve tematik boyutlarını zenginleştirme kapasitesine sahiptir. Çalışmanın ilk bölümünde, mekân kavramının tarihsel süreçte geçirdiği dönüşüm ve anlam katmanları incelenmiş; mekânın toplumsal ve bireysel sembollerle nasıl biçimlendiği tartışılmıştır. Ardından dramatik mekânın tiyatro içindeki tarihsel evrimi, işlevleri ve sahneleme biçimleri üzerindeki belirleyiciliği ele alınmıştır. Dramatik mekân, mitik zaman ve mitik mekân kavramları üzerinden yeniden değerlendirilmiş; kültürel hafıza, kolektif ve mitolojik sembollerle kurduğu ilişki analiz edilmiştir. İkinci bölümde ise bu bağlamda Murathan Mungan'ın Mezopotamya Üçlemesi üzerinden yapılan çözümlemede, mimetik ve diegetik mekân dengesinin mitik mekanın ve mitik zamanın sahnede nasıl kurulduğu , bu kurulumun anlatıya nasıl derinlik kattığı ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
Theatrical space has been shaped through a twenty-five-century-long historical process and continues to evolve today. Since its emergence in Ancient Greece, theatre has based its existence on space; through constructing public venues inherently tied to the presence of the audience, it has brought communities together. In this regard, the communal structure of theatre has always manifested alongside spatial dynamics. This study focuses on the concept of dramatic space, which unites the verbal and visual elements of theatre, enables“any place to become every place,”and holds past, present, and future simultaneously. Dramatic space is not merely the stage but a foundational component that constructs the narrative structure of the play and shapes the relationship between time and space, thereby deepening theatrical storytelling. The theatre's relationship with time is predominantly represented through space. Based on opsis (seeing/being seen), this representational relationship is established through mimetic (imitation) and diegetic (narrative) spatial structures. Thus, in theatre, time is formed through the space that is either directly shown or evoked via narration. This structure reveals that dramatic space functions symbolically and narratively and is a key element in determining the style and tone of a play. Furthermore, with its inherent potential, dramatic space enriches both the aesthetic and thematic dimensions of the performance. The first part of the study examines the transformation and layered meanings of the concept of space throughout history, focusing on how space is shaped by social and personal symbols. Subsequently, the historical evolution of dramatic space, its functions, and its influence on staging practices are discussed. Dramatic space is reassessed through the concepts of mythical time and mythical space, analyzing its relationship with cultural memory, the collective unconscious, and mythological symbols. In the second part, the analysis of Murathan Mungan's Mesopotamia Trilogy demonstrates how the balance between mimetic and diegetic space constructs mythical space and mythical time on stage, and how this construction adds narrative depth to the plays.
Benzer Tezler
- Murathan Mungan'ın oyunlarında mitolojik ögeler
Başlık çevirisi yok
YAVUZ PEKMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul ÜniversitesiTiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. DİKMEN GÜRÜN UÇARER
- Murathan Mungan'ın Mezopotamya Üçlemesi oyunlarındaki kadın karakterlerden yola çıkarak bir sahneleme çalışması
The acting work based on the female characters in Murathan Mungan's Mesopotomia Trilogy
TUĞÇE SARIYILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sahne ve Görüntü SanatlarıBahçeşehir Üniversitesiİleri Oyunculuk Ana Bilim Dalı
DOÇ. ULUÇ ESEN
- Murathan Mungan'ın Mezopotamya Üçlemesinde şamanik göstergeler
Indicators of shamanism in Murathan Mungan's The Mesopotamian Tri̇logy
BAŞAK POLAT KARSAVURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sahne ve Görüntü SanatlarıBahçeşehir ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERCAN ÖZİNAN
- Murathan Mungan'ın Mahmud ile Yezida, Taziye Ve Geyikler Lanetler oyunlarının kader olgusu bağlamında incelenmesi
The investigation of Murathan Mungan's Mahmud with Yezida, Taziye and Geyikler Lanetler plays in the context of fate
EMEL SAYIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sahne ve Görüntü SanatlarıHaliç ÜniversitesiTiyatro Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYLA EZİCİ
- Modern Türk tiyatrosunda mitoloji
Mythology in modern Turkish theatre
SENA KÜÇÜK
Doktora
Türkçe
2016
Sahne ve Görüntü SanatlarıSelçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİNAN GÖNEN