Tarihi ve arkeolojik veriler ışığında Patnos'ta tespit edilen Orta Demir Çağı (Urartu) kaleleri
Fortresses of the Middle Iron Age (Urartian period) identified in Patnos in the light of historical and archaeological data
- Tez No: 966887
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÖKHAN KALMIŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 223
Özet
Doğu Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Murat-Van Bölümü'nde yer alan Ağrı ili Patnos ilçesi, verimli tarım arazileri ve su kaynakları bakımından zenginliği nedeniyle tarih öncesi dönemlerden itibaren iskân görmüş önemli bir yerleşim alanıdır. Murat Nehri'nin kollarından birini oluşturan Bağdişan Deresi bölgenin en önemli akarsuyudur. Patnos'taki ilk yerleşim izleri mevcut araştırmalara göre Geç Kalkolitik Çağ'a kadar uzanmaktadır. İlk Tunç Çağı'nda bölgede yoğun şekilde Karaz Kültürü etkindir. Demir Çağı'nda ise Patnos'ta Urartu varlığı görülmektedir. Yazılı ve arkeolojik veriler bölgenin Orta Demir Çağı'nda yoğun bir Urartu iskanına uğradığını ortaya koymaktadır. Patnos, coğrafi olarak stratejik bir konumda yer alması nedeniyle, Urartu Krallığı'nın kuzey ve batı seferleri için önemli bir bağlantı noktası olmuştur. Bu nedenle Urartular, sefer yollarının güvenliğini, ticaret akışını ve askeri kontrolü sağlamak amacıyla bölgede çok sayıda kale inşa etmiştir. Urartu kaleleri, genellikle sarp kayalıklara ve çevresine hâkim noktalara inşa edilmiştir. Bu yapılar, kendine özgü mimarisi ile bilinmektedir. Ana kaya üzerine oturtulan yarı işlenmiş taşlarla, kiklopik teknik kullanılarak örülen duvar sistemleri kalelerin en belirgin özelliğidir. Urartu kalelerinde sarnıçlar, su tünelleri, kaya basamakları, sunu çukurları gibi mimari öğelere rastlanmaktadır. Tez kapsamında, bölgede yapılan kazılar ve yüzey araştırmalarında tespit edilen ve Orta Demir Çağ'a tarihlendirilen 29 kale incelenmiştir. Tarihlendirmeler, kalelerin mimari unsurları ve tespit edilen keramik verileri doğrultusunda yapılmıştır. Tez kapsamında incelenen kaleler, Doğu Anadolu Bölgesi'nde Orta Demir Çağı'ndaki Urartu varlığını ortaya koyan önemli arkeolojik merkezler arasında yer almaktadır.
Özet (Çeviri)
Located in the Upper Murat-Van section of the Eastern Anatolia Region, the district of Patnos in the province of Ağrı has been an important settlement area inhabited since prehistoric times due to its fertile agricultural lands and rich water resources. One of the branches of the Murat River, the Bağdişan Stream, is the most significant watercourse in the region. According to current research, the earliest traces of settlement in Patnos date back to the Late Chalcolithic Period. During the Early Bronze Age, the region was heavily influenced by the Karaz Culture. In the Iron Age, the presence of the Urartians is observed in Patnos. Written and archaeological evidence reveals that the region experienced intensive Urartian settlement during the Middle Iron Age. Due to its geographically strategic location, Patnos served as an important junction for the northern and western campaigns of the Urartian Kingdom. For this reason, the Urartians built numerous fortresses in the region to secure their campaign routes, regulate trade flow, and maintain military control. Urartian fortresses were typically constructed on steep cliffs and at vantage points that dominated the surrounding area. These structures are known for their distinctive architecture. The most characteristic feature of these fortresses is their wall systems built using the cyclopean technique, composed of semi-dressed stones placed directly on bedrock. Architectural elements such as cisterns, water tunnels, rock-cut staircases, and offering pits are commonly found in Urartian fortresses. Within the scope of this thesis, 29 fortresses identified through excavations and surface surveys in the region and dated to the Middle Iron Age have been examined. The dating is based on the architectural features of the fortresses and the ceramic findings discovered. The fortresses analyzed in this study are among the significant archaeological sites that reveal the Urartian presence in the Eastern Anatolia Region during the Middle Iron Age.
Benzer Tezler
- Tarihi ve arkeolojik veriler ışığında Tebriz'in Eskiçağ tarihi (Başlangıçtan Demir Çağı sonuna kadar)
Ancient history of Tabriz in the light of historical and archaeological data (From the beginning to the end of the Iron Age)
LEYLA ÇIRALI
- Tarihî ve arkeolojik veriler ışığında Aşağı Karasu Havzası
Karasu (Lower) Basin in the light of historical and archaeological data
TUĞRUL BATMAZ
- Tarihi ve arkeolojik veriler ışığında Besni
Besni the light of the historical and archaelogical data
ZİYA BAYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ArkeolojiHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKHAN KALMIŞ
- Tarihi ve arkeolojik veriler ışığında Altınözü
Altınözü the light of the historical and archaeological data
BETÜL DAĞLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKHAN KALMIŞ
- Tarihi ve arkeolojik veriler ışığında Ardahan
Ardahan in the light of the historical and archaeological data
GÖKHAN KALMIŞ