Türkiye'de bireylerin siber güvenlik farkındalığı, algılanan riskler, tutumlar ve davranışsal niyetler üzerine bir araştırma
Cybersecurity awareness of individuals in türkiye, a study on perceived risks, attitudes, and behavioral intentions
- Tez No: 966914
- Danışmanlar: PROF. DR. FEVZİ ERDOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İstatistik, Statistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İstatistik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
Dijitalleşme, bilgiye erişimi kolaylaştırmakla birlikte bireylerin yaşam biçimlerini dönüştürmüş ve çevrim içi ortamlardaki güvenlik risklerini artırmıştır. Dijital işlemler, çevrim içi alışveriş ve sosyal medya kullanımının yaygınlaşması, siber güvenliğin teknik boyutun ötesine geçerek farkındalık, tutum ve davranışlarla doğrudan ilişkili bir boyuta taşımasına neden olmuştur. Mevcut çalışma ile, Türkiye'deki bireylerin siber güvenlik farkındalık düzeyleri ile güvenli dijital davranış geliştirme süreçleri incelemiştir. 500 katılımcıdan toplanan veriler PLS-SEM yöntemiyle analiz edilmiş ve modeldeki hipotezlerin tamamı istatistiksel olarak doğrulanmıştır. Bulgular sonucunda, yanıt etkinliği ve farkındalık düzeyinin öz-yeterliği artırdığı, bunun risk ve tehdit algılarını güçlendirerek güvenlik tutumları ve davranışsal niyetleri olumlu yönde etkilediği görülmüştür. Ayrıca demografik özelliklerin güvenlik alışkanlıklarında anlamlı farklılıklar yarattığı ortaya konulmuştur. Yaş ve eğitim düzeyi yükseldikçe antivirüs kullanımı, güvenli şifre oluşturma ve iki adımlı doğrulama gibi önlemler daha yaygınken, gençlerde şifre tekrarı ve bağlantı paylaşımı gibi riskli davranışların öne çıktığı görülmüştür. Yine, teknik bilgiye sahip bazı bireylerde pratik güvenlik önlemlerinin ihmal edilebildiği ve bu durumun, güvenli davranışın yalnızca bilgi düzeyine değil, öz-yeterlik algısı ve risk farkındalığına da bağlı olduğu anlaşılmıştır. Sürdürülebilir bir siber güvenlik kültürü oluşturmak için yalnızca bilgi aktarımına değil, aynı zamanda bireylerin öz-yeterlik, tehdit algısı ve olumlu tutum geliştirmelerini hedefleyen eğitim temelli stratejilere ihtiyaç olduğunu görülmektedir. Ulusal düzeyde şifre güvenliği, çok aşamalı doğrulama, antivirüs kullanımı ve düzenli güncellemeler gibi temel konuların yaygınlaştırılması, toplumsal farkındalık kampanyaları ile desteklenmelidir.
Özet (Çeviri)
Digitalization has facilitated access to information while transforming individuals' lifestyles and increasing security risks in online environments. The widespread use of digital transactions, online shopping, and social media has extended the scope of cybersecurity beyond its technical dimension, linking it directly to awareness, attitudes, and behaviors. The present study examines the cybersecurity awareness levels of individuals in Türkiye and their processes of developing secure digital behaviors. Data collected from 500 participants were analyzed using the PLS-SEM method, and all hypotheses in the proposed model were statistically supported. The findings indicate that response efficacy and awareness levels enhance self-efficacy, which in turn strengthens risk and threat perceptions, positively influencing security attitudes and behavioral intentions. The results also reveal that demographic characteristics lead to significant differences in security practices. Higher age and education levels are associated with more frequent use of antivirus software, secure password creation, and two-factor authentication, whereas younger individuals tend to exhibit riskier behaviors such as password reuse and connection sharing. Moreover, some individuals with advanced technical knowledge may neglect practical security measures, suggesting that secure behavior depends not only on knowledge level but also on self-efficacy and risk perception. Establishing a sustainable cybersecurity culture requires not only the dissemination of knowledge but also education-based strategies aimed at fostering self-efficacy, threat perception, and positive attitudes. At the national level, promoting key practices such as password security, multi-factor authentication, antivirus use, and regular updates should be supported by public awareness campaigns.
Benzer Tezler
- Türkiye'de siber güvenlik bilgisi ve algısı üzerine yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi
Analysis of graduate theses on cyber security knowledge and perception in turkiye
SERKAN HIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolAfyon Kocatepe Üniversitesiİnternet ve Bilişim Teknolojileri Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERTUĞRUL ERGÜN
- Bı̇lı̇şı̇m sektörü çalışanları ve muhakeme süjelerı̇nde bı̇lı̇şı̇m suçu farkındalığı
Awareness of cybercrime among IT sector employees and criminal procedure agents
ELİF YORGANCIOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
Adli Tıpİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaSosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF TUNÇ DEMİRCAN
- Dijital bankacılıkta teknoloji okuryazarlığı ve bilgi güvenliği farkındalığına dair sorunlar ve öneriler: Diyarbakır ili örneği
The problems and suggestions on technology literacy and information security awareness in digital banking: The case of Diyarbakır province
GARİP ÖZAVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
BankacılıkMarmara ÜniversitesiBankacılık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET DENİZ YENER
- Siber açıkların tespit edilmesi amacıyla bir uygulamanın geliştirilmesi ve siber saldırı senaryolarının incelenmesi: Türkiye örneği
Development of an application for the detection of cyber vulnerabilities and examination of cyber attack scenarios: The case of Turkiye
MEHMET ALİ TEKELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolSelçuk ÜniversitesiBilişim Teknolojileri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH BAŞÇİFTÇİ
DOÇ. DR. EMRE AVUÇLU
- Siber güvenlik kapsamında kritik altyapıların korunmasının önemi
The importance of critical infrastructures protection in the context of cyber security
MUSTAFA MERAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Kamu YönetimiHarp Akademileri KomutanlığıSavunma Kaynakları Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞAMİL ÜNSAL