Tire türbe ve yatırları: Ritüeller ve anlatılar bağlamında işlevsel bir inceleme
Tire tombs and residences: A functional study in the context of rituals and narratives
- Tez No: 967011
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BÜLENT AKIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Sosyoloji, Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Sociology, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 212
Özet
Halk dini normatif yapıya sahip olmaması, anlatı merkezli oluşu, etkiye açık olup zamanla değişim ve dönüşüme uğraması yönüyle kitabi dinden ayrılır. Bu farklılaşan noktalar inanç yönünden zıtlık yaratması mümkün olduğu gibi birbirini besleyen davranış zincirlerine de dönüşebilir. Halk dininin temel kavramlarından biri olan ziyaret fenomeni bu zıtlık ve uyumun bütüncül yaklaşımına uygun zemin hazırlar. Ziyaret fenomeni kökeninde yer alan atalar/veli kültü inancının manevi gücüyle de etkisi artan kutsal mekanlar belli bir kurallar zinciriyle ziyaret edilip maddi veya manevi dileklerde bulunarak dönüt beklentisi umuduyla ayrılır. Bu çalışmada halk dini olgusu Tire ölçeğiyle sınırlandırılıp ziyaret fenomeni bağlamında mekân ritüel anlatı boyutuyla incelenmiştir. Kutsal mekân ritüellerinde performatif sürece ve işlevselliğe önem verilmiştir. Ayrıca anlatı geleneğine yer verilirken metin merkezli yapısal bakış açısıyla sınıflandırmalar yapılmış ve işlevsel halk bilimi kuramı çerçevesince incelemeler gerçekleştirilmiştir. Halk dini olgusu halk yaşamının her alanında kendini gösterebilmiştir. Halk dini yeme-içme kültürü, dijitalleşme, kentleşme, inanç turizmi, geçiş dönemleri, manevi şifa arayışı, sosyolojik ve psikolojik yaklaşım, giyim-kuşam gibi pek çok alt başlıkla doğrudan etkileşim halindedir. Çalışma sonucunda Tire bölgesinde varlığını gösteren halk dini olgusunu ziyaret fenomeni bağlamında mekân, ritüel, anlatı boyutuyla ele alınıp kitabi dinin karşıt ve sınırlandırmalarına rağmen canlı varlığını sürdürebildiği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Folk religion differs from scriptural religion in that it does not have a normative structure, is narrative-centered, is open to influence and undergoes change and transformation over time. These differentiating points may create contradictions in terms of belief, but they may also turn into chains of behavior that feed each other. The phenomenon of visitation, one of the basic concepts of folk religion, prepares the ground for a holistic approach to this contrast and harmony. The phenomenon of visitation is rooted in the spiritual power of the belief in the cult of ancestors/guardians, and holy places are visited with a certain chain of rules and left with the hope of return by making material or spiritual wishes. In this study, the phenomenon of folk religion is limited to the scale of Tire and examined with the dimension of space ritual narrative in the context of the phenomenon of visitation. The performative process and functionality in sacred space rituals were emphasized. In addition, while giving place to the narrative tradition, classifications were made from a text-centered structural perspective and examinations were carried out within the framework of functional folklore theory. The phenomenon of folk religion has been able to manifest itself in all areas of folk life. Folk religion is in direct interaction with many sub-headings such as food and beverage culture, digitalization, urbanization, faith tourism, transition periods, spiritual healing, sociological and psychological approach, clothing-dressing. As a result of the study, the phenomenon of folk religion in the Tire region was analyzed with the dimensions of space, ritual and narrative in the context of the phenomenon of visitation, and it was seen that it was able to maintain its lively existence despite the opposition and limitations of the biblical religion.
Benzer Tezler
- Aydınoğlu Beyliği mimarisinde yazı
Writing in the architecture of Aydınoğlu Beylik
MEHMET KAMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
El SanatlarıUşak ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN AKDAĞ
- Mezar yapıları olarak Tire türbelerinin koruma sorunları ve çözüm önerileri
Solutions for preservation problems of Tire tomb buildings
TUĞÇE TEZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
MimarlıkDokuz Eylül ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MİNE TANAÇ ZEREN
- Tire Karakadı Necmettin (Mecdeddin) Külliyesi
Tire Karakadı Necmettin (Mecdeddin) Complex
HÜSEYİN ÇİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sanat TarihiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDAL ESER
- Restoration project of the tomb of rumi mehmed pasha and cistern-public kitchen building
Rumi mehmet paşa türbesi ve sarnıç-imaret yapısı restorasyon projesi
NINA TCHERNEGA
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL KUTGÜN EYÜPGİLLER