MEB İslam Ansiklopedisi ile TDV İslam Ansiklopedisindeki tasavvufa dair maddelerin tespiti ve tasavvufa dair kavramlarının karşılaştırılması
Identification of the articles on sufism in the MEB Islamic Encyclopedia and the TDV Islamic Encyclopedia, and comparison of the concepts related to sufism
- Tez No: 967092
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AHMET ÖZKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bayburt Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 213
Özet
Tasavvuf ilminin doğuşu, hicrî I. ve II. yüzyıllarda yaşanan siyasi kargaşalar ve iç çekişmelerin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bu dönemdeki fetihlerle birlikte halkın refaha ulaşması, dünyevîleşmeyi artırmış; bu duruma karşılık tasavvufî eğilimler, dünyevî hayata karşı bir duruşun temsilcisi hâline gelmiştir. Tasavvuf, bireyin manevî yolculuğunda Allah'a ulaşmayı hedefleyen, nefsi terbiye etmeyi ve dinin sınırları çerçevesinde kalbi arındırmayı amaçlayan bir disiplin olarak gelişmiştir. Ansiklopediler, farklı alanlara dair temel bilgileri sistemli ve özlü biçimde sunmaları açısından akademik araştırmalar için vazgeçilmez kaynaklardır. Bu bağlamda TDV İslâm Ansiklopedisi ile MEB İslâm Ansiklopedisi, İslâm ilimleri literatüründe önemli bir yere sahiptir. TDV İslâm Ansiklopedisi, alanında uzman Müslüman müellifler tarafından hazırlanırken; MEB İslâm Ansiklopedisi, çoğunlukla Batılı araştırmacıların katkılarıyla oluşturulmuştur. Konular büyük ölçüde benzer olmakla birlikte müellif profillerinin farklı olması, bu iki eserin karşılaştırmalı olarak incelenmesini anlamlı kılmaktadır. Her iki ansiklopedide tasavvuf ilmine dair birçok madde yer almakla birlikte, bu alandaki içeriklerin karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesine yönelik kapsamlı bir çalışmaya rastlanmamaktadır. Bu çalışmada, TDV İslâm Ansiklopedisi'nde yer alan 1665, MEB İslâm Ansiklopedisi'nde ise 207 tasavvuf maddesi taranmış; her iki kaynakta ortak olarak yer alan 198 madde içerisinden seçilen 32 madde değerlendirmeye alınmıştır. Bu maddeler; 10 uygulama, 7 kavram, 9 unvan ve 6 şahsiyet başlığı altında incelenmiştir. Elde edilen bulgular, her iki ansiklopedinin tasavvuf ilmine özgün katkılar sunduğunu ve birbirinin alternatifi değil, tamamlayıcısı niteliğinde olduğunu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The emergence of Sufism as a discipline can be traced back to the political turmoil and internal conflicts of the 1st and 2nd centuries Hijri. During this period, the prosperity brought about by conquests led to increased worldliness among the people; in response, Sufi tendencies emerged as a form of resistance against the material life. Sufism developed as a discipline that aims to guide the individual on a spiritual journey toward God, focusing on the purification of the heart and the disciplining of the self within the boundaries of religious principles. Encyclopedias are indispensable sources for academic research, as they present fundamental information across various fields in a systematic and concise manner. In this context, the TDV Islamic Encyclopedia and the MEB Islamic Encyclopedia hold significant positions within the literature of Islamic sciences. The TDV Islamic Encyclopedia was prepared by Muslim scholars specialized in their fields, whereas the MEB Islamic Encyclopedia was mostly compiled with the contributions of Western researchers. Although the topics covered are largely similar, the difference in the profiles of the contributors makes a comparative examination of these two works particularly meaningful. Despite the fact that both encyclopedias include numerous entries on Sufism, there appears to be a lack of comprehensive comparative studies focused on this field. In this study, 1,665 Sufism-related articles from the TDV Islamic Encyclopedia and 207 from the MEB Islamic Encyclopedia were reviewed. Among the 198 articles that appear in both sources, 32 were selected for detailed analysis. These entries were examined under four main categories: 10 practice-based topics, 7 concepts, 9 titles, and 6 figures. The findings indicate that both encyclopedias offer unique contributions to the field of Sufism and should be viewed not as alternatives, but as complementary to each other.
Benzer Tezler
- Meb İslam ansiklopedisi ile TDV İslâm ansiklopedisindeki hadis ilmi ile ilgili maddelerin karşılaştırılması
Başlık çevirisi yok
HASAN ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinKıbrıs Sosyal Bilimler ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞUAYİP SEVEN
- MEB islâm ansiklopedisi ile TDV islâm ansiklopedisindeki hadis ilmi ile ilgili maddelerin karşılaştırılması
Comparison of the articles related to the science of hadith in the MEB encyclopaedia of islam and TDV encyclopedia of islam
HASAN ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinAnkara Sosyal Bilimler ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞUAYİP SEVEN
- Mevlâna Müzesi nr. 1177'deki Mesnevî'nin metni ve İzbudak tercümesinin karşılaştırılması (2. cilt 3350-3796, 3. cilt 1-376 beyitler)
A comparison of Mathnawi's text in Mevlânâ Museum no:01177 and Izbudak translation (volume 2 3350-3796, volume 3 1-376 couplets)
KÜBRA BULAK DENER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Doğu Dilleri ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiMevlâna ve Mevlevîlik Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ TEMİZEL
- Mevlâna Müzesi nr.1177'deki mesnevî'nin tenkitli metni ve bu metnin İzbudak tercümesi ile karşılaştırılması (2. cilt 2432-3349 beyitleri)
The criticized text of the mesnevi at no 1177 in Mevlâna Museum and its comparison with the İzbudak translation (Couplets 2432-3349 of the 2nd volume)
AYŞENUR DİRİÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Karşılaştırmalı EdebiyatSelçuk ÜniversitesiMevlâna ve Mevlevîlik Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ TEMİZEL
- Mevlânâ Müzesi nr. 1177'deki Mesnevînin 2. cildinin tashihi ve İzbudak tercümesinin karşılaştırılması (1-906 beyitler)
Fixing of the second volume of the Mathnawi in number 1177 in Mevlana Museum and comparing the transtalion of Izbudak
İLKNUR ÖĞÜT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimSelçuk ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ TEMİZEL