Geri Dön

Kocaeli ili İzmit ilçesindeki Aile Sağlığı Merkezlerinde görev yapan hekimlerin nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAİİ) hakkında yan etki bilgi düzeyleri ve NSAİİ seçimine yönelik tutumlarının değerlendirilmesi

Evaluation of physicians' knowledge levels on adverse effects of nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) and their attitudes towards NSAID selection in family health centers in İzmit district of Kocaeli province

PDF İndir

  1. Tez No: 967340
  2. Yazar: ENES DİNÇ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. TUNCAY MÜGE ALVUR
  4. Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
  5. Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
  6. Anahtar Kelimeler: Nonsteroid Antiinflamatuar İlaçlar, Yan Etki, Akılcı İlaç Kullanımı, Birinci Basamak Sağlık Kuruluşu, Aile Hekimleri, Nonsteroidal Anti-Inflammatory Drugs, Side Effects, Rational Drug Use, Primary Healthcare Institution, Family Physicians
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
  10. Enstitü: Tıp Fakültesi
  11. Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Aile Hekimliği Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 103

Özet

ÖZET Amaç: Bu çalışmada, Kocaeli ili İzmit ilçesinde birinci basamak sağlık kuruluşlarında görev yapan hekimlerin nonsteroid antiinflamatuar ilaçların (NSAİİ) yan etkilerine ilişkin bilgi düzeyleri ile NSAİİ seçimindeki tutumlarının değerlendirilmesi; ayrıca bu değişkenlerin sosyodemografik özellikler ve mesleki deneyim ile ilişkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Bu kesitsel anket çalışması, 01.11.2024–31.01.2025 tarihleri arasında Kocaeli ili İzmit ilçesindeki birinci basamak sağlık kuruluşlarında görev yapan 110 hekim ile yürütülmüştür. Literatür taramasıyla hazırlanmış, standart ölçek içermeyen anket 13 sorudan oluşmuştur. İlk 9 soru sosyodemografik ve mesleki özellikler ile NSAİİ reçeteleme alışkanlıklarını, son 4 soru ise NSAİİ bilgi düzeyi ve yan etki farkındalığını değerlendiren 4 ana başlık altında toplanmış 31 önermeyi kapsamaktadır. Normal dağılım Kolmogorov-Smirnov testi ile incelenmiş, nümerik değişkenler frekans (yüzde) olarak sunulmuştur. Kategorik değişkenlerde gruplar arası fark Fisher's Exact, Yates ve Monte Carlo kikare testleri ile analiz edilmiştir. Bulgular: Bu çalışmada, cinsiyet dağılımı erkek %53,6, kadın %46,4 oranında bulunmuştur. Katılımcıların %70,0'ı pratisyen hekim, %18,2'si sözleşmeli aile hekimliği uzmanlık eğitimi asistanı, %11,8'i aile hekimliği uzmanıdır. Akılcı ilaç kullanımı (AİK) eğitimi alanların oranı %81,8 olup, yalnızca mezuniyet sonrası eğitim alanlar %37,3 ile en yüksek grubu oluşturmuştur. En sık reçete edilen NSAİİ etken maddesi ibuprofen (%87,3) olarak saptanmıştır. Klinik kullanım nedenleri arasında ilk sırada kas-iskelet sistemi ağrısı (%91,8) yer almıştır. NSAİİ seçiminde AİK ilkelerinden en çok güvenlik (%45,5) ilkesi öncelikli olarak belirtilmiştir. Genel özellikler açısından, katılımcıların büyük çoğunluğu NSAİİ'lerin analjezik, antipiretik ve antienflamatuvar özelliklere sahip olduğunu (%94,5) doğru olarak bilmiştir. Yarı ömürlerine göre sınıflandırma önerisi güncel literatüre göre yanlış kurgulanarak sorulmuş olup doğru şekilde bilenlerin oranı %16,4'tür. Seçici olmayan NSAİİ'lerin sistemik yan etkilerinde dispepsi ve gastrointestinal kanama riski (%96,4) ile ürtiker ve anafilaksiye yol açabilen alerjik reaksiyonlar (%89,1) yüksek oranda doğru olarak belirtilmiştir. İşitme kaybı ve tinnitus riski konusunda bilgi düzeyi ise %37,3'te kalmıştır. Diğer ilaçlarla etkileşimlerde, oral antikoagülanlarla etkileşim (%78,2) ve glukokortikoidlerle birlikte kullanımda gastrointestinal toksisite riskinin artışı (%73,6) en yüksek oranda doğru bilinmiştir. Lityum atılımının azaltılması (%39,0), oral hipoglisemiklerin etkisinin artırılması (%26,4), fenitoin düzeyinin artırılması (%36,4) ve metotreksatın renal klerensinin azaltılması (%39,1) konularında katılımcıların bilgi düzeyleri düşük bulunmuştur. Belirli hasta gruplarına yönelik kullanımda, gastroduodenal hastalık riski yüksek olanlarda gastroprotektif ajan eklenmesi (%88,2) ve kronik böbrek yetmezliği riski taşıyanlarda kullanımın riskli olması (%81,8) yüksek oranda doğru yanıtlanmıştır. COX-2 selektif NSAİİ'lerin non selektiflere göre daha fazla toksisiteye sahip olduğu yönündeki bilimsel olarak yanlış bilgiye katılmayan (bilgili) katılımcı oranı ise %38,2'de kalmıştır. Astım hastalarında COX-2 selektif NSAİİ kullanımından kaçınma gerektiği yönündeki bilimsel olarak yanlış önermeyi doğru şekilde reddedenlerin oranı ise %25,5 olarak bulunmuştur. Sonuç: Çalışmamızda hekimlerin NSAİİ'lere ilişkin bilgi düzeyleri cinsiyet, yaş, unvan ve hizmet yılına göre anlamlı farklılıklar göstermiştir. Kadın hekimler, yüksek gastroduodenal riskli olgularda gastroprotektif ajan kullanımı konusunda erkeklere göre daha yüksek doğru yanıt oranına sahiptir. Yaş arttıkça, yanlış önermeleri tanıma ve nadir yan etkilerde doğru bilgi oranı artmıştır. Unvan grupları arasında özellikle glukokortikoidlerle birlikte kullanımda gastrointestinal toksisite bilgisi ve nadir yan etkilerde farklılıklar saptanmış, aile hekimliği uzmanları en yüksek doğru yanıt oranına ulaşmıştır. Hizmet yılına göre bazı ilaç etkileşimleri ve yan etkilerde değişkenlik görülmüş, erken kariyer ve orta dönem gruplarında bilgi düzeyi görece yüksektir. Bulgular, NSAİİ kullanımında hedefli ve gruba özgü eğitimlerin gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Özet (Çeviri)

ABSTRACT Objective: This study aimed to evaluate the knowledge levels of physicians working in primary healthcare institutions in İzmit district, Kocaeli province, regarding the side effects of nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) and their attitudes toward NSAID selection, as well as to investigate the relationship of these variables with sociodemographic characteristics and professional experience. Methods: This cross-sectional survey study was conducted between 01.11.2024 and 31.01.2025 with 110 physicians working in primary healthcare institutions in İzmit district, Kocaeli province. The questionnaire, prepared based on a literature review and not containing any standardized scale, consisted of 13 questions. The first 9 questions assessed sociodemographic and professional characteristics and NSAID prescribing habits, while the last 4 questions included 31 statements grouped under 4 main topics evaluating NSAID knowledge level and awareness of side effects. Normality was assessed using the Kolmogorov–Smirnov test, and numerical variables were presented as frequencies (percentages). Differences between groups for categorical variables were analyzed using Fisher's Exact, Yates, and Monte Carlo chi-square tests. Results: In this study, the gender distribution was 53.6% male and 46.4% female. Of the participants, 70.0% were general practitioners, 18.2% were contracted family medicine residency trainees, and 11.8% were family physicians. The proportion of those who had received rational drug use (RDU) training was 81.8%, with the largest group being those who had only received training after graduation (37.3%). The most frequently prescribed NSAID active ingredient was found to be ibuprofen (87.3%). The most common clinical indication was musculoskeletal pain (91.8%). Among the RDU principles, safety (45.5%) was the most frequently prioritized criterion in NSAID selection. Regarding general properties, the majority of participants correctly identified that NSAIDs have analgesic, antipyretic, and anti-inflammatory effects (94.5%). The classification based on half-life was intentionally presented as a scientifically incorrect statement, and the proportion of those who recognized this was 16.4%. For systemic side effects of nonselective NSAIDs, dyspepsia and gastrointestinal bleeding risk (96.4%) and allergic reactions such as urticaria and anaphylaxis (89.1%) were correctly identified at high rates, whereas knowledge regarding hearing loss and tinnitus risk remained at 37.3%. Regarding drug interactions, the highest correct response rates were for interactions with oral anticoagulants (78.2%) and increased gastrointestinal toxicity risk when combined with glucocorticoids (73.6%). Knowledge levels were lower for decreased lithium excretion (39.0%), increased effect of oral hypoglycemics (26.4%), increased phenytoin levels (36.4%), and decreased renal clearance of methotrexate (39.1%). For use in specific patient groups, the need for gastroprotective agents in those at high risk for gastroduodenal disease (88.2%) and the risk of use in patients with chronic kidney disease (81.8%) were correctly identified at high rates. The proportion of participants who correctly rejected the scientifically incorrect statement that COX-2 selective NSAIDs have greater toxicity than nonselective NSAIDs was 38.2%, while the proportion who correctly rejected the incorrect statement that COX-2 selective NSAIDs should be avoided in asthma patients was 25.5%. Conclusion: In our study, physicians' knowledge levels regarding NSAIDs showed significant differences by gender, age, title, and years of service. Female physicians had higher correct response rates than males regarding gastroprotective agent use in high-risk gastroduodenal cases. With increasing age, recognition of incorrect statements and correct knowledge of rare side effects increased. Among professional titles, differences were observed particularly in knowledge about gastrointestinal toxicity when combined with glucocorticoids and rare side effects, with family physicians achieving the highest correct response rates. By years of service, variations were observed in some drug interactions and side effects, with relatively higher knowledge levels in early-career and mid-career groups. The findings highlight the need for targeted, group-specific training in NSAID use.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    923333

    Kocaeli ili izmit ilçesindeki aile sağlığı merkezlerinde çalışan hekimlerin Proton Pompa İnhibitörleri (PPİ) hakkındaki bilgi ve kullanım alışkanlıklarının değerlendirilmesi

    Evaluation of the knowledge and usage habits of physicians working in family health centers in İzmit district, Kocaeli province, regarding Proton Pump Inhibitors (PPIs)

    ASLI ÇAKIR

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    Aile HekimliğiKocaeli Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TUNCAY MÜGE ALVUR

  2. Tez No

    911010

    Yetişkin aşılamasına yönelik tutum ölçeğinin türkçe uyarlaması: geçerlilik-güvenilirlik çalışması

    Turkish adaptation of attitude towards adult vaccination scale: a validity-reliability study

    RABİA ÇUKURLU

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Halk SağlığıKocaeli Üniversitesi

    Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÇİĞDEM ÇAĞLAYAN

  3. Tez No

    872870

    Kocaeli ili İzmit ilçesinde görev yapan aile hekimlerinin depresyon tedavi ve takip süreçlerini etkileyen faktörler

    Factors affecting depression treatment and follow-up processes of Family physicians working in İzmi̇t district of Kocaeli province

    KARDELEN ŞENYAŞAR BAYNAL

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Aile HekimliğiKocaeli Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TUNCAY MÜGE ALVUR

  4. Tez No

    565136

    Boşanmış ve boşanmamış ailelerin çocuklarının aile aidiyeti ve psikolojik sağlamlığının karşılaştırılması

    Comparison of the psychological strength of the family sense of belongin the children of divorced and married families

    EMİNE AVŞAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    PsikolojiSelçuk Üniversitesi

    Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SERAP DAŞBAŞ

  5. Tez No

    265043

    İlköğretim okul öğretmenlerinin iş yükü algısı ve iş-aile çatışması

    Perceptions of elemantary school teacher?s work overload and work family conflict

    FUNDA KELEŞ AY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Eğitim ve ÖğretimKocaeli Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Bölümü

    PROF. DR. CEVAT CELEP

Geri Dön