Yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinin kullanıldığı uzaktan algılama teknikleriyle ergani barajı sulama sisteminin performansının değerlendirilmesi
Evaluation of the performance of ergani dam irrigation system by remote sensing techniques using high resolution satellite images
- Tez No: 967356
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BEKİR SITKI KARATAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 138
Özet
Sürdürülebilir bir tarım için su kaynaklarının yönetimi ana faktördür. Su kaynaklarının etkin kullanılması için bilinmesi gereken ana parametre de evapotranspirasyon (ET)'dur. ET, noktasal olarak oldukça basit ya da karmaşık yöntemler ile belirlenebilmektedir. ET, bölgesel olarak dikkate alındığında; teknolojik araçlar ve yeni tekniklerle hızlı, ekonomik ve doğru bir şekilde hesaplanabilmektedir. Bu kapsamda ET haritalaması için birçok yöntem bulunmaktadır. Bu yöntemlerden uzaktan algılama (UA) tekniklerine dayananlar; bölgesel ve proje bazlı mevcut sulama performansının belirlenmesinde etkin rol oynayabilmektedir. Bu çalışmada, Diyarbakır-Ergani Barajı Sulama Sistemi için 2023 ve 2024 yılları sulama sezonlarına (Nisan-Ekim) ait yüksek çözünürlüklü Landsat uydu sistemlerine ait görüntüler kullanılarak, enerji dengesine dayalı ve içsel kalibrasyona sahip yüksek çözünürlüklü ET haritalama modeli olan METRIC aracılığıyla gerçek evapotranspirasyon (ETa) haritaları oluşturulmuştur. Ayrıca çalışma alanına ilişkin iklim verilerinden elde edilen referans evapotranspirasyon (ETo) ve mevcut bitki katsayısı (Kc) değerleri kullanılarak, bitki evapotranspirasyonu (ETc) hesaplanmıştır. ETa ve ETc kullanılarak, Ergani Barajı Sulama Sisteminin performansı belirlenmiştir. Bununla birlikte, ana bitki desenine ait Kc değerleri de UA teknikleriyle yeniden tahmin edilmiştir. Çalışmada sulama sisteminin performansı; ET'ye ilişkin, rölatif su temini (RWS), rölatif sulama suyu temini (RIS), proje tüketim randımanı (ep), su tüketim oranı (DF), bitki su açığı (CWD), rölatif ET (RET) ve rölatif yağış temini (RRS) göstergelerine göre değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda, 2023 ve 2024 yılları için aylık ve sezonluk değerler sırasıyla, RWS için 0.62-2.27 arasında ve 1.02, 0.99-1.44 arasında ve 1.10; RIS için 0.61-3.31 arasında ve 1.01, 0.99-2.30 arasında ve 1.10; ep için 0.30-1.65 arasında ve 0.99, 0.44-1.01 arasında ve 0.91; DF için 0.81-2.29 arasında ve 1.09, 0.68-1.16 arasında ve 0.93; CWD için 0.00-22.17 mm arasında ve 22.17 mm, 0.00-39.66 mm arasında ve 52.66 mm; RET için 0.93-2.15 arasında ve 1.10, 0.87-1.30 arasında ve 1.02; RRS için 0.00-0.59 arasında ve 0.05, 0.53-0.73 arasında ve 0.08 olarak hesaplanmıştır. Çalışma sonuçları sezonluk olarak değerlendirildiğinde, performans göstergeleri yeterli su teminini işaret etse de, aylık olarak önemli farklılıklar belirlenmiştir. Bu nedenle, sulama yönetiminde sezonluk analizlerden ziyade, aylık değerlendirmelerin daha doğru olduğu söylenebilir. Kc değerlerinin UA tabanlı tahmin edilmesi kapsamında, su stresinin dikkate alındığı Kc değerleri ile normalleştirilmiş bitki örtüsü fark indeksi (Normalized Difference Vegetation Index, NDVI) görüntülerinin yüksek uyum içinde olduğu belirlenmiştir. Genel olarak, çiftçi kontrolünde gerçekleşen sulama uygulamalarının, özellikle kurak geçen haziran, temmuz ve ağustos aylarında miktar ve zamanlama açısından etkin olmadığı belirlenmiştir. Bununla birlikte, diğer aylarda ise sulama suyu kullanımı etkinliğinin arttırılması amacıyla su tasarrufunun yapılması önerilmektedir. Araştırmada, sulama performansının arttırılması amacıyla, çiftçilerin sulama suyu miktarı ve sulama zamanlaması konusunda bilinçlendirmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Management of water resources is a major factor for a sustainable agriculture. In addition, the main parameter that should be known for the effective use of water resources is evapotranspiration (ET). ET can be determined simple or complex methods for just a location. However, it is possible to estimate quickly, economically and objectively with technological tools and new techniques in case that the large areas are considered. In this context, there are many methods for ET mapping. The use of these methods, which are based on remote sensing (RS) techniques, can play an active role in determining the available regional and project-based irrigation performance. In this study, actual ET (ETa) maps were created by METRIC model, based on energy balance and considered at high resolution internalized calibration, with using high-resolution Landsat images of the irrigation seasons (April-October) of 2023-2024 for the Ergani Dam Irrigation System, Diyarbakır. In addition, crop ET (ETc) was calculated using the reference ET (ETo) and current vegetation coefficient (Kc) values obtained from the climate data of the study area. The performance of the Ergani Dam Irrigation System was determined using ETa and ETc. Also, Kc values of major crop pattern were also re-estimated by RS techniques. In the study, the performance of the irrigation system was evaluated according to the indicators of relative water supply (RWS), relative irrigation water supply (RIS), overall consumed ratio (ep), depleted fraction (DF), crop water deficit (CWD), relative ET (RET) and relative rainfall supply (RRS) related to ET. As a result of the study, monthly and seasonal values for the years 2023 and 2024, respectively, it was calculated as for RWS are between 0.62-2.27 and 1.02, between 0.99-1.44 and 1.10; for RIS are between 0.61-3.31 and 1.01, between 0.99-2.30 and 1.10; for ep are between 0.30-1.65 and 0.99, between 0.44-1.01 and 0.91; for DF are between 0.81-2.29 and 1.09, between 0.68-1.16 and 0.93; for CWD are between 0.00-22.17 mm and 22.17 mm, between 0.00-39.66 mm and 52.66 mm; for RET are between 0.93-2.15 and 1.10, between 0.87-1.30 and 1.02; for RRS are between 0.00-0.59 and 0.05, between 0.53-0.73 and 0.08. When the study results were evaluated seasonally, although the performance indicators indicated sufficient water supply, it was determined that there were significant differences on a monthly basis. Therefore, it can be said that monthly evaluations are more accurate than seasonal analyses in irrigation management. Within the scope of RS-based estimation of Kc values, it was determined that Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) images were in high accordance with Kc values considering water stress. In general, it has been determined that irrigation practices carried out under farmer control are not effective in terms of quantity and timing, especially in dry months such as June, July and August. However, in other months, water conservation is recommended in order to increase the efficiency of irrigation water use. As a result, it was concluded that farmers should be made aware of the amount of irrigation water and the timing of irrigation in order to increase irrigation performance
Benzer Tezler
- Earthquake damage identification from very high resolution post event image using advanced methods in mathematical morphology
Deprem hasarının yüksek çözünürlüklü afet sonrası görüntülerden ileri matematiksel morfoloji yöntemleri kullanılarak belirlenmesi
ENES OĞUZHAN ALATAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiDeprem Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLŞEN TAŞKIN KAYA
- Topografik ve tematik haritaların yapımına veri kaynağı oluşturacak uydu görüntülerinin dönüşüm yöntemleri analizi
Rectification methods of satellite image data for optimum benefit to topographic and the matic mapping purposes
CENGİZHAN İPBÜKER
- Aşağı Büyük Menderes havzasında buharlaşma-terleme dağılımının uzaktan algılama teknikleriyle belirlenmesi
Determination of evapotranspiration distribution in the lower Greater Meander basin by means of remote sensing techniques
HAKAN AKSU
Doktora
Türkçe
2012
Jeoloji MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiJeoloji (Hidrejeoloji) Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPARSLAN ARIKAN
- Kentsel yayılmanın çevreye etkilerinin uzaktan algılama yöntemiyle belirlenmesi Ölüdeniz (Fethiye) örneği
Detection of environmental effects of urban sprawl by using remote sensing technology: An example of Ölüdeniz (Fethiye)
İBRAHİM ERİM SANVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Şehircilik ve Bölge PlanlamaGazi ÜniversitesiÇevre Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. NİLGÜN GÖRER TAMER
PROF. DR. VEDAT TOPRAK
- Makine öğrenimi tabanlı sınıflandırma yöntemleri kullanılarak çay bahçelerinin belirlenmesi
Identifying tea gardens using machine learning based classification methods
BURCU SÜSLÜ ALGÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF SERTEL