Çamlıdere (Ankara) gündüz kelebeklerinin (Rhopalocera) tespiti ve habitat tercihlerinin belirlenmesi
Identification of butterflies (Rhopalocera) of Çamlıdere (Ankara) and their habitat preferences
- Tez No: 967423
- Danışmanlar: PROF. DR. SELMA ÇALIŞKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoloji, Biology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 155
Özet
Gündüz kelebekleri belli tipte habitatlara özelleşebilme ve ekosistemlerdeki değişimlere hızlı tepki verme yetenekleriyle dikkat çekicidir. Hemen her karasal ekosistemde polinasyona katkıda bulunurlar, yüksek adaptasyon becerisine sahiptirler ve birçok bitkinin, avcının ve parazitoidin evrimsel tarihiyle sıkı şekilde ilişkilidirler. Bu çalışmada, Türkiye'nin İç Anadolu ile Batı Karadeniz Bölgeleri arasında yer alan Ankara'nın Çamlıdere ilçesinde, 2022-2024 yıllarının Nisan-Eylül ayları arasında, 42 farklı lokasyonda kelebeklere ilişkin faunistik ve ekolojik araştırmalar yapılmıştır. Arazi çalışmaları sonucunda toplanan 2910 bireyin tür teşhisi yapılarak 5 familyadan 59 cinse ait toplam 117 kelebek türü kaydedilmiştir. Bunlardan 101 tür Çamlıdere kelebek faunası için yeni kayıttır. Dördü (Polyommatus cornelia, P. ossmar, P. poseidon, P. mithridates) Türkiye için endemik, biri ise (Polyommatus myrrha) endemiğe yakındır. Çalışma sonuçlarına göre Çamlıdere, Lycaenidae familyasından 41 tür, Nymphalidae'den 37 tür, Pieridae'den 17 tür, Hesperiidae'den 15 tür ve Papilionidae'den 7 tür ile temsil edilmektedir. Çamlıdere'nin CORINE Arazi Örtüsü sınıfları haritalanmış ve toplanan örnekler bu sınıflara göre değerlendirilmiştir. Çalışılan habitatları doğal çayırlar, konifer ormanları, orman-çalılık geçiş alanları, seyrek bitki alanları, çıplak kayalıklar, doğal vejetasyon ile karışık tarımsal üretim alanları, sulanmayan ekilebilir araziler, meralar ve kesintili kent dokusu oluşturmaktadır. En yüksek tür çeşitliliğine sahip habitatların sırasıyla 83 tür ile doğal çayırlar, 76 tür ile orman-çalılık geçiş alanları ve 60 tür ile seyrek bitki alanları olduğu belirlenmiştir. Tür çeşitliliği açısından habitatların benzerlik analizi için Bray-Curtis benzerlik endeksi kullanılmış ve en yüksek benzerlik gösteren habitatların %74,2 ile doğal çayırlar ve orman-çalılık geçiş alanları olduğu tespit edilmiştir. Türlerin dikey dağılımlarına göre en yüksek tür çeşitliliği 1200 m-1400 m arasındadır. Fenolojilerine göre değerlendirildiğinde ise çeşitliliğin en yüksek olduğu ayın 83 tür ile haziran, en düşük olduğu ayın 22 tür ile nisan olduğu belirlenmiştir. Bu çalışma, kelebeklerin habitat tercihlerine yönelik araştırmalara ve biyoçeşitlilik koruma eylem planlarına ekolojik bir çerçeve oluşturacaktır.
Özet (Çeviri)
Butterflies are remarkable for their ability to specialize in specific habitat types and to respond rapidly to changes in ecosystems. They contribute to pollination in nearly all terrestrial ecosystems, exhibit high adaptability, and are closely related to the evolutionary history of numerous plants, predators, and parasitoids. In this study, faunistic and ecological research on butterflies was conducted between April and September of 2022-2024 at 42 different locations in the Çamlıdere district of Ankara, situated between the Central Anatolia and Western Black Sea regions of Turkey. As a result of field studies, a total of 2910 individuals were collected and identified, and 117 butterfly species belonging to 59 genera from 5 families were recorded. Among these, 101 species are new records for the butterfly fauna of Çamlıdere. Four species (Polyommatus cornelia, P. ossmar, P. poseidon, P. mithridates) are endemic to Turkey, while one (Polyommatus myrrha) is near-endemic. According to the study results, Çamlıdere is represented by 41 species from the family Lycaenidae, 37 from Nymphalidae, 17 from Pieridae, 15 from Hesperiidae, and 7 from Papilionidae. The CORINE Land Cover classes of Çamlıdere were mapped, and the collected specimens were evaluated according to these classes. The studied habitats include natural grasslands, coniferous forests, transitional woodland-shrubs, sparsely vegetated areas, bare rocks, lands principally occupied by agriculture, non-irrigated arable lands, pastures, and discontinuous urban fabric. It was determined that the habitats with the highest species diversity were natural grasslands with 83 species, transitional woodland-shrubs with 76 species, and sparsely vegetated areas with 60 species, respectively. The Bray-Curtis index was used to analyze habitat similarity in terms of species diversity, revealing that natural grasslands and transitional woodland-shrubs had the highest similarity, at 74.2%. According to the vertical distribution of species, the highest diversity is between 1200 m and 1400 m. When evaluated phenologically, diversity was determined to be highest in June with 83 species, and lowest in April with 22. This study will provide an ecological framework for research on habitat preferences of butterflies and biodiversity conservation action plans.
Benzer Tezler
- Çamlıdere (Ankara kuzeybatısı) yöresi volkanik kayaçlarının petrolojisi ve jeokimyası
Petrology and geochemistry of volcanic rocks from çamlidere district, northwest Ankara
ELİF VAROL MURATÇAY
Doktora
Türkçe
2006
Jeoloji MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABİDİN TEMEL
- Çamlıdere (Ankara) halk ilaçları
Folk medicines of Çamlıdere (Ankara)
TUĞBA GÜNBATAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eczacılık ve FarmakolojiGazi ÜniversitesiFarmakognozi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN GÜRBÜZ
- Çamkoru (Çamlıdere-Ankara) aeropalinolojisi üzerine bir araştırma
A research upon the aeropalynology of Çamkoru (Çamlıdere-Ankara)
İLGİNÇ KIZILPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
BiyolojiHacettepe ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CAHİT DOĞAN
- Kızılcahamam-çamlıdere (ankara) dolayındaki sıcak ve mineralli suların hidrojeokimyasal ve izotopik incelemesi
Hydrogeochemical and isotopic investigation of thermal and mineralized waters in the vicinity of Kızılcahamam-Çamlıdere (Ankara)
SUZAN PASVANOĞLU
Doktora
Türkçe
2016
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÇELİK
- Çamkoru bölgesi (Çamlıdere – Ankara)'nin herpetofaunistik açıdan incelenmesi
Herpetofaunistic investigation of Çamkoru region, in Ankara
ABDULLAH CANDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
ZoolojiHacettepe ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DÜRDANE KOLANKAYA
PROF. DR. CEMAL VAROL TOK