Futbol taraftarlarının spor tüketim niyetlerinin incelenmesi: Taraftar güdüleri ve ilişki kalitesinin rolü
Examining sport consumption intentions of football fans: The role of fan motivation and relationship quality
- Tez No: 967726
- Danışmanlar: PROF. DR. RAMAZAN TİMUÇİN GENÇER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Spor, Sociology, Sports
- Anahtar Kelimeler: Fan, fan motivation, relationship quality, sport consumption intention
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Spor Yönetim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Spor Yönetim Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 135
Özet
Bu araştırmanın temel amacı, futbol taraftarlarının güdüleri ile spor tüketim davranışları arasındaki ilişkide ilişki kalitesinin aracılık rolünü inceleyen bir kavramsal model oluşturmak ve bu modeli test etmektir. Değişkenler arasındaki nedensel bağlantıların analizinde Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) yöntemi kullanılmıştır. Araştırma modelinde, taraftar güdüleri bağımsız değişken, taraftar tüketim davranışları bağımlı değişken ve ilişki kalitesi ise aracı değişken olarak konumlandırılmıştır. Araştırmanın örneklemini, Trabzon, İstanbul ve İzmir illerinde seçkisiz örnekleme yöntemiyle seçilen 617 futbol taraftarı oluşturmaktadır. Araştırmada, katılımcıların takımlarına yönelik güdülerini belirlemek amacıyla Paek, Morse, Hutchinson ve Lim, (2021) tarafından geliştirilen“Spor Taraftarı Motivasyon”ölçeği; ve taraftar-takım arasındaki ilişkiyi ölçebilmek amacıyla literatürdeki (Mahony, Madrigal ve Howard, 2000; Hennig ve Thurau, 2004; Donio, Massari ve Passiante, 2006; Caceres ve Paparoidamis, 2007; Javadein, 2008; Kim, 2008; Kim ve Trail, 2011; Lee, Kunkel, Funk, Karg ve McDonald, 2019; Paek ve diğerleri 2021) çalışmalar incelenerek alt boyutlar belirlenmiş ve ilişki kalitesini değerlendirmeye yönelik“İlişki Kalitesi”ölçeğinin Türkçe uyarlamaları yapılmıştır. Diğer yandan çalışma kapsamında; futbol taraftarlarının tüketim davranışları ölmek amacıyla, Kim, Trail ve Ko (2011) tarafından geliştirilen ve Kiremitci, Demiray, Aycan ve Gençer (2014) tarafından Türkçe'ye uyarlama çalışması gerçekleştirilen 9 madde ve 3 boyuttan oluşan“Spor Tüketim Davranış Niyeti Ölçeği”(STDNÖ) kullanılmıştır. Veri analiz sürecinde AMOS 23, SPSS 22 ve SPSS Process Macrov4.3 programları kullanılmıştır. Geliştirilen kavramsal modelin test edilmesinde doğrulayıcı faktör analizi, regresyon analizleri ve Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) yöntemleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, futbol taraftarlarının takımlarına ilişkin duygusal, bilişsel ve davranışsal güdülerinin, spor tüketim davranışlarını anlamlı ve pozitif yönde etkilediğini ortaya koymuştur. Ayrıca, ilişki kalitesinin bu değişkenler arasındaki ilişkide aracılık rolü üstlendiği belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler; Taraftar; taraftar güdüleri; ilişki kalitesi; spor tüketim niyeti
Özet (Çeviri)
The primary aim of this study is to develop and test a conceptual model examining the mediating role of relationship quality in the relationship between football fans' motivations and sport consumption behaviors. Structural Equation Modeling (SEM) was employed to analyze the causal relationships among the variables. In the research model, fan motivations were positioned as the independent variable, sport consumption behaviors as the dependent variable, and relationship quality as the mediating variable. The sample of the research consists of 617 football fans selected through a non-probability sampling method from the cities of Trabzon, Istanbul, and Izmir. In the study, the Sport Fan Motivation Scale developed by Paek, Morse, Hutchinson, and Lim (2021) was used to determine participants' motivations toward their teams. To measure the fan–team relationship, sub-dimensions were identified based on a review of the literature (Mahony, Madrigal, & Howard, 2000; Hennig & Thurau, 2004; Donio, Massari, & Passiante, 2006; Caceres & Paparoidamis, 2007; Javadein, 2008; Kim, 2008; Kim & Trail, 2011; Lee, Kunkel, Funk, Karg, & McDonald, 2019; Paek et al., 2021), and Turkish adaptations of a Relationship Quality scale were conducted. Additionally, to assess football fans' sport consumption behaviors, the Sport Consumption Behavior Intention Scale (SCB) developed by Kim, Trail, and Ko (2011) and adapted into Turkish by Kiremitci, Demiray, Aycan, and Gençer (2014) was employed. This scale consists of 9 items and 3 dimensions. Data analysis was conducted using AMOS 23, SPSS 22, and the SPSS Process Macro v4.3. To test the developed conceptual model, Confirmatory Factor Analysis (CFA), regression analyses, and Structural Equation Modeling (SEM) were employed. The findings indicated that football fans' emotional, cognitive, and behavioral motivations had a significant and positive effect on sport consumption behaviors. Furthermore, relationship quality was found to play a mediating role in the relationships among these variables.
Benzer Tezler
- Futbol taraftarlarının spor tüketimine yönelik güdüleri, risk algıları ve gelecek katılım niyetleri arasındaki ilişkiler
Relations between sports consumption motives of football spectators, risk perceptions and future intends
İLAYDA ÇINARLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SporEge ÜniversitesiSpor Yönetim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN TİMUÇİN GENÇER
- Futbol taraftarlarının sosyal kimlikleri, takım sadakati ve spor tüketimi davranış niyeti ilişkisi
The relationship between football fans' social identities, team loyalty and sports consumption behavior intention
SERCAN KURAL
- Profesyonel futbol takımı taraftarlarının çevrimiçi (onlıne) spor tüketim güdüleri ve bağlılık noktaları arasındaki ilişki
The relationship beetwen the motivation for sport onli̇ne consumption and points of attachment of the professi̇onal football team fans
NURETTİN GÖKSU ÇİNİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
SporEge ÜniversitesiSpor Yönetim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RAMAZAN TİMUÇİN GENÇER
- X ve Y kuşağı futbol taraftarlarının takımlarıyla özdeşleşme düzeyleri ile tüketim davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between the levels of X and Y generation football fans' identification with their teams and their consumption behaviors
ALİ RIZA TEKEREK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SporKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELÇUK GENÇAY
- Algılanan taraftar odaklılık ve ilişki kalitesinin taraftar tüketim davranışı üzerine etkisinin incelenmesi
Examining the effects of perceived fan orientation and relationship quality on fan consumption behavior
HÜSEYİN KÖSE