20-45 yaş aralığında bireylerde ketojenik diyet uygulamalarının beden kütle indeksi, insülin direnci ve yeme tutumu üzerindeki etkisi
The effect of ketogenic diet applications on body mass index, insulin resistance and eating attitudes in individuals aged 20-45
- Tez No: 967785
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜLKÜ DEMİRCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Nutrition and Dietetics
- Anahtar Kelimeler: Diyet, Ketojenik Diyet, Beden Kütle İndeksi, İnsülin Direnci, Yeme Tutumu, Diet, Ketogenic Diet, Body Mass Index, Insulin Resistance, Eating Attitude
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Bu araştırmada 20-45 yaş aralığında bireylerde ketojenik diyet uygulamalarının beden kütle indeksi (BKİ), insülin direnci ve yeme tutumu üzerindeki etkisinin ortaya konması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırma nicel araştırma yöntemine dayalı olarak yürütülmüş olup, yarı deneysel (pretest-posttest tek gruplu desen) araştırma modeli kapsamında yapılmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu 1 Ekim 2024-1 Mart 2025 tarihleri arasında Çevik Fizyoterapi ve Sağlıklı Yaşam Merkezi'ne başvuru yapan 20-45 yaş aralığındaki ketojenik diyet programı uygulanan 225 birey oluşturmaktadır. Araştırma verilerin toplanmasında“Demografik Bilgi Formu”,“Antropometrik Ölçümler Formu”,“Biyokimyasal Özellikler Formu”ve“Yeme Tutum Testi”kullanılmıştır. Araştırmada veriler IBM SPSS Statistics 28.0 programı ile analiz edilmiş; değişkenlere ilişkin betimleyici istatistikler (frekans, yüzde, ortalama, standart sapma) hesaplanmış ve çarpıklık-basıklık katsayılarına göre verilerin normal dağılım gösterdiği belirlenmiştir. Bu nedenle analizlerde parametrik testler tercih edilmiş, ön test-son test karşılaştırmaları için bağımlı örneklemler t-testi, demografik değişkenlere göre farklılıkların incelenmesinde ise bağımsız örneklemler t-testi ve ANOVA kullanılmış; anlamlı fark saptanan ANOVA sonuçları Tukey HSD testiyle detaylandırılmıştır. Değişkenler arası ilişkiler Pearson korelasyon analiziyle değerlendirilmiştir. Araştırma bulguları incelendiğinde ketojenik diyet uygulaması sonrasında kilo değerlerinde 5,47 kg, beden kütle indeksi (BKİ) değerlerinde ise 2,35 puanlık anlamlı bir azalma saptanmıştır. Bel çevresi ortalama 4,19 cm, kalça çevresi ise 2,61 cm azalmış; vücut yağ oranı 3,45 puan düşerken, yağsız vücut kütlesi 3,45 puan artmıştır. Metabolik parametrelerde de benzer şekilde olumlu değişimler gözlenmiş; Hba1c düzeyi 0,40 puan, açlık glukoz düzeyi 10,06 mg/dL, insülin düzeyi 4,00 µU/mL ve HOMA-IR değeri 1,45 birim azalmıştır. Bu sayısal veriler doğrultusunda, ketojenik diyetin hem antropometrik ölçümler hem de glisemik kontrol göstergeleri üzerinde anlamlı ve olumlu etkiler yarattığı saptanmıştır. Benzer biçimde yaş, boy uzunluğu ve öğün sayısı arttıkça bireylerin yeme tutumu toplam puanı ile alt boyut puanlarının da yükseldiği görülmüştür. Ketojenik diyet sonrası BKİ ve kalça çevresi yüksek olan bireylerin yeme tutumu puanları da anlamlı biçimde artmıştır. Kadın bireyler erkeklere kıyasla; dul/boşanmış bireyler ise bekar bireylere göre daha yüksek yeme tutumu, diyet ve kontrol puanlarına sahipken, evli bireylerde bulimiya ve besin kaygısı daha belirgin bulunmuştur. Çocuklukta kilolu olduğunu belirten bireyler ile ailesinde obezite öyküsü bulunanların da yeme tutumu ve ilgili alt boyutlarda daha yüksek puanlara sahip olduğu saptanmıştır. Ayrıca egzersiz yapan ve özellikle düzenli olarak haftada 3 gün ve üzeri egzersiz yapan bireylerde yeme tutumu, diyet, besin kaygısı ve oral kontrol puanları anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuştur. Obez bireyler ve BKİ düzeylerine göre yapılan karşılaştırmalarda da obez ve fazla kilolu bireylerin yeme tutumu puanlarının normal kilolulara kıyasla daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak ketojenik diyet uygulaması sonrasında kilo, beden kütle indeksi (BKİ), bel ve kalça çevresi, vücut yağ oranı gibi antropometrik ölçümlerde anlamlı düzeyde azalma; yağsız vücut kütlesinde ise artış gözlemlenmiştir. Ayrıca, HbA1c, açlık glukoz, insülin ve HOMA-IR düzeylerinde de istatistiksel olarak anlamlı düşüşler saptanmıştır. Bu bulgular, ketojenik diyetin hem vücut kompozisyonu hem de metabolik parametreler üzerinde olumlu ve etkili sonuçlar doğurduğunu ortaya koyulmuştur. Bu nedenle, ketojenik diyetin kısa ve orta vadede, özellikle kilo kontrolü, obeziteyle ilişkili metabolik sorunlar ve yeme tutumlarını düzenlemeye yönelik bir yaklaşım olarak, hekim ve beslenme uzmanı gözetiminde uygulanması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
This research aims to reveal the effects of ketogenic diet applications on body mass index (BKİ), insulin resistance, and eating attitude in individuals aged 20-45. For this purpose, the research was conducted based on a quantitative research method and carried out within a quasi-experimental (pretest-posttest single group design) research model. The sample group of the study consists of 225 individuals aged 20-45 who applied to the Agile Physiotherapy and Healthy Living Center for ketogenic diet programs between October 1, 2024, and March 1, 2025. In collecting the research data, the“Demographic Information Form,”“Anthropometric Measurements Form,”“Biochemical Properties Form,”and“Eating Attitude Test”were used. In the study, data was analyzed using the IBM SPSS Statistics 28.0 program; descriptive statistics (frequency, percentage, mean, standard deviation) for the variables were calculated, and it was determined that the data showed a normal distribution according to the skewness-kurtosis coefficients. Therefore, parametric tests were preferred in the analyses, with dependent samples t-test used for pre-test-post-test comparisons, and independent samples t-test and ANOVA used to examine differences according to demographic variables; the significant differences found in the ANOVA results were detailed with the Tukey HSD test. Relationships between variables were evaluated using Pearson correlation analysis. When examining the research findings, a significant decrease of 5.47 kg in weight values and 2.35 points in body mass index (BKİ) values was observed after the implementation of a ketogenic diet. The average waist circumference decreased by 4.19 cm and hip circumference by 2.61 cm; body fat percentage dropped by 3.45 points while lean body mass increased by 3.45 points. Similarly, positive changes were observed in metabolic parameters; Hba1c level decreased by 0.40 points, fasting glucose level by 10.06 mg/dL, insulin level by 4.00 µU/mL, and HOMA-IR by 1.45 units. In line with these numerical data, it was determined that the ketogenic diet had significant and positive effects on both anthropometric measurements and glycemic control indicators. Likewise, it was observed that as age, height, and number of meals increased, individuals' total score for eating attitudes and subscale scores also increased. After the ketogenic diet, the eating attitude scores of individuals with high BKİ and hip circumference have also increased significantly. Female individuals have higher eating attitude, diet, and control scores compared to males, while widowed/divorced individuals have higher scores than single individuals; in married individuals, bulimia and food anxiety were found to be more pronounced. It has been determined that individuals who reported being overweight in childhood and those with a family history of obesity have higher scores in eating attitude and related sub-dimensions. Additionally, individuals who exercise, especially those who exercise regularly for 3 days or more per week, have significantly higher scores in eating attitude, diet, food anxiety, and oral control. In comparisons made according to obesity status and BKİ levels, it was also determined that the eating attitude scores of obese and overweight individuals are higher compared to normal-weight individuals. As a result, significant reductions in anthropometric measurements such as weight, body mass index (BKİ), waist and hip circumference, and body fat percentage were observed following the implementation of a ketogenic diet; an increase in lean body mass was also noted. Additionally, statistically significant decreases were found in HbA1c, fasting glucose, insulin, and HOMA-IR levels. These findings indicate that the ketogenic diet has produced positive and effective results on both body composition and metabolic parameters. Therefore, it is recommended that the ketogenic diet be implemented under the supervision of a physician and nutritionist as an approach for short and medium-term weight control, addressing obesity-related metabolic issues, and regulating eating behaviors.
Benzer Tezler
- Sedanter bireylerde uygulanan farklı miyofasyal gevşeme tekniklerinin esnekliğe etkisi
Impact of different myofascial relaxation techniques applied to sedentary individuals on flexibility
YUSUF EMRE BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
SporMarmara ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASİYE FİLİZ ÇAMLIGÜNEY
- Vardiyalı çalışan sağlık personelinin serum nesfatin-1 düzeyi ile sirkadiyen ritim, enerji gereksinimi ve beslenme durumu ilişkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the relationship between serum nesfatin-1 level, circadian rhythm, energy requirement, and nutritional status in shift working health personnel
MERYEM ÖZDEMİR PETEK
Doktora
Türkçe
2024
Beslenme ve DiyetetikHasan Kalyoncu ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA ANIL ERBAĞCI
PROF. DR. AYLA GÜLDEN PEKCAN
- Temporomandibular rahatsızlığı olan hastaların morfolojik özelliklerinin sefalometrik yöntemle incelenmesi
Cephalometric analysis of morphological features in patients with temporomandibular disorders
FUNDA ÇALIŞIR
Doktora
Türkçe
2009
Diş Hekimliğiİstanbul ÜniversitesiProtetik Diş Tedavisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OLCAY ŞAKAR
- Spinal ortezin lumbal eğriliğe sahip adölesan idiopatik skolyozlu bireylerde duyu ve dengeye etkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the effect of spinal orthosis on tactile sense and balance in individuals with lumbar curve and adolescent idiopathic scoliosis
BAŞAK İŞÇİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Ortopedi ve Travmatolojiİstanbul Medipol ÜniversitesiOrtez-Protez Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SENA ÖZDEMİR GÖRGÜ
- Sağlıklı bireylerde propolis inhalasyonunun güvenilirliliğinin ve solunum fonksiyon testi üzerine etkisinin incelenmesi
Safety of propolis inhalation in healthy individuals and investigation of its effect on respiratory function test
SERKAN ORHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Fizyoterapi ve Rehabilitasyonİstanbul Medipol ÜniversitesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ TİMUÇİN ATAYOĞLU