Long-term x-ray luminosity and rotational evolution of accreting millisecond x-ray pulsars
Kütle aktaran milisaniye x-ışını pulsarlarının uzun dönem x-ışını parlaklığı ve dönme evrimi
- Tez No: 967831
- Danışmanlar: PROF. DR. ÜNAL ERTAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Astronomi ve Uzay Bilimleri, Fizik ve Fizik Mühendisliği, Astronomy and Space Sciences, Physics and Physics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Sabancı Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fizik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 45
Özet
Kütle aktaran milisaniye X-ışını pulsarları (AMXPs), düşük kütleli X-ışını çiftlerinde (LMXBs) bulunan ve eş yıldızından madde aktarımıyla hızlanmış olan nötron yıldızlarıdır. Bugüne kadar, dönme periyotları 10 ms'den düşük olan, üçü geçişken milisaniye pulsarı olmak üzere 26 AMXP gözlenmiştir. Bilinen tüm AMXP'ler büyük ihtimalle LMXB evriminin son evrelerinde bulunan geçişli kaynaklardır ve parlama zamanlarında periyodik X-ışını atmaları gösterirler. AMXP'lerin radyo milisaniye pulsarlarına dönüşmesini sağlayan disk-alan etkileşimi ve tork mekanizmalarında bulunan belirsizlikler nedeniyle dönme evrimini çalışmak önemlidir. Gözlemler, bu kaynakları uzun dönem evrimlerinde etkileyen ortalama torkların yavaşlama torkları olduğunu göstermiştir. Bazı geleneksel modellerde, AMXP'lerin gözlemlenen uzun dönem yavaşlama davranışı, disk ve manyetik dipol torkarına ek olarak kütleçekimsel ışınım gibi dış yavaşlama torkları gerektirir. Biz bu tezde AMXP'leri parlama ve durgun dönemlerinde etkileyen torkları inceledik. Birden fazla parlama döneminde gözlenmiş ve hem parlama hem de durgun zamanda dönme periyodu türevi ölçülmüş beş AMXP'nin gözlemsel verilerini kullandık. Daha kısa süren parlama dönemlerinde etkin olan hızlanma torklarının, çok daha uzun durgunluk zamanlarındaki yavaşlama torkları tarafından baskılandığını ve bunun sonucu olarak uzun dönem geçişli evrimlerinde yavaşladıklarını gösterdik. Model sonuçlarımız bu beş kaynağın gözlenen X-ışını parlaklıkları ve dönme özellikleriyle uyumludur. Bu da AMXP'lerin uzun dönem dönme evriminin aktarım torku, disk (manyetik) torku, ve manyetik dipol torku ile, herhangi bir ek dış tork mekanizmasına gerek kalmadan açıklanabildiğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Accreting millisecond X-ray pulsars (AMXPs) are neutron stars in low mass X-ray binaries (LMXBs). They spun-up through mass accretion from their companion. To date, 26 AMXPs including three transitional millisecond pulsars have been observed with spin periods shorter than 10 ms. All known AMXPs are transient sources likely to be in the final stages of the LMXB evolution, showing periodic X-ray pulses during their outbursts. It is important to study the rotational evolution of AMXPs since there are uncertainties in the disc-field interaction and torque mechanisms leading these sources to their descendants namely the radio millisecond pulsars. Observations show that the average torques acting on these systems during their long-term evolution are spin-down torques. In some conventional models, observed long-term spin-down behaviour of AMXPs require external spin-down torques, like gravitational radiation, in addition to disc and magnetic dipole torques. In this thesis, we investigate the torques acting on the AMXPs during their outburst and quiescent states. We use observational data of five AMXPs which have been observed during more than one outburst and have spin period derivative measurements for both outburst and quiescent states. We have found that the spin-up torques during the shorter outbursts are dominated by the spin-down torques during the much longer quiescent states, resulting in a net spin-down in their long-term transient evolution. Our model results are consistent with the observed X-ray luminosities and rotational properties of these five sources, which indicate that the long-term rotational evolution of AMXPs can be reproduced by the accretion torque, disc (magnetic) torque, and magnetic dipole torque, without invoking any additional external torque mechanisms.
Benzer Tezler
- Investigation of young neutron star populations with fallback disk model
Genç nötron yıldızı sınıflarının yığılma diskleri ile incelenmesi
ONUR BENLİ
Doktora
İngilizce
2016
Astronomi ve Uzay BilimleriSabancı ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜNAL ERTAN
- Long-term evolution and physical properties of rotating radio transients
Geçici dönen radyo kaynaklarının uzun süreli evrimleri ve fiziksel özellikleri
ALİ ARDA GENÇALİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Astronomi ve Uzay BilimleriSabancı ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜNAL ERTAN
- Interaction between magnetized stars and disks
Manyetik yıldızlar ve diskler arasındaki etkileşim
MURAT METEHAN TÜRKOĞLU
Doktora
İngilizce
2021
Astronomi ve Uzay Bilimleriİstanbul Teknik ÜniversitesiFizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAZIM YAVUZ EKŞİ
- Long-term evolutionary links betweenhigh-magnetic-field radio pulsars and dim isolatedneutron stars
Yüksek manyetik alanlı radyo pulsarları ve sönük izole nötron yıldızları arasındaki bağın uzun dönem evriminin incelenmesi
ŞEYDA ÖZCAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Astronomi ve Uzay BilimleriSabancı ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜNAL ERTAN
- Deneysel karaciğer fibrozisinde intüklenebilir nitrik oksit sentaz inhibisyonunun bakteriyel translokasyon üzerine etkisi
Başlık çevirisi yok
SEDAT YILMAZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2006
Endokrinoloji ve Metabolizma HastalıklarıGATAİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL DAĞALP