Türkiye Avrupa Birliği dış ticaretini belirleyen temel dinamiklerin analizi ve geleceğe ilişkin çevresel düzenlemelerin olası etkileri
Analysis of the fundamental dynamics determining Turkey-European Union foreign trade and possible effects of future environmental regulations
- Tez No: 967982
- Danışmanlar: PROF. DR. RÜSTEM YANAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Serbest ticaret doktrinine karşı geliştirilen korumacılık kavramı, serbest ticaret kavramının literatüre girdiği tarihe kadar uzanmaktadır. Zaman içerisinde geleneksel korumacılık aracı olan gümrük tarifeleri güncellenmiş ve yerini nispeten tarife dışı engellere bırakmıştır. Tarife dışı engellerin birçok farklı aracı olsa da dünya gündemine ve bunları takiben yeni politikalara bağlı olarak dış ticarete müdahale yöntemleri değişiklik göstermektedir. Ticarete konu olan ürünlerin üretim, kalite, güvenlik ve sağlık standartlarının yanında üretimin her aşamasında çevreye verilen zarar da gündeme gelmeye başlamış ve bu doğrultuda yasa ve düzenlemeler hayata geçirilmiştir. Ticarete kısıtlama getirmesi olası bu standart ve çevre uygulamalarının, Türkiye ile AB'nin ticaretinde nasıl bir etki yaratacağı tartışma konusudur. Bu doğrultuda çalışmada, Türkiye'nin AB ile dış ticaretini belirleyen temel dinamikleri analiz etmek amaçlanmaktadır. Tarife dışı engel olarak nitelendirilen ürün standartları ve çevre politikaları uygulamalarının dış ticarete etkisinin incelendiği bu çalışmada, Türkiye'nin en önemli ticaret ortaklarından olan AB'nin güncel çevresel dönüşüm politikalarının ve ürün standartları uygulamalarının bu ilişkiyi nasıl etkileyeceği ve bu politikaların tarife dışı engeller gibi davranıp ikili ticaretin önüne geçip geçmeyeceği konusu incelenmektedir. Türkiye'nin en fazla dış ticaret hacmine sahip olduğu AB-10 ülkesine yaptığı ihracat verileri kullanılarak 1995-2023 yıllarını kapsayan dönem için model kurulmuştur. Kişi başına GSYİH, doğrudan yabancı yatırım ve reel efektif döviz kuru değişkenleri bağımsız değişken, ürün standartları ve çevre ile ilgili düzenlemeler ise modele kukla değişken olarak dahil edilmiştir. Kişi başına reel GSYİH ve reel efektif döviz kurunun ihracat üzerindeki etkisi istatistiki olarak anlamlı olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca ihracat üzerinde çevre ve ürün standartları düzenlemelerinin etkisinin anlamlı ve negatif yönlü olduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The concept of protectionism, developed in opposition to the free trade doctrine, dates back to the time the concept of free trade entered the literature. Over time, customs tariffs, the traditional protectionist tool, have been updated and replaced by non-tariff barriers. While non-tariff barriers have a variety of tools, their methods of intervention in foreign trade vary depending on global trends and subsequent new policies. In addition to the production, quality, safety, and health standards of traded products, environmental damage at every stage of production has also become a topic of discussion, and laws and regulations have been enacted accordingly. The impact of these standards and environmental practices, which potentially restrict trade, on trade between Turkey and the EU is a matter of debate. In this context, this study aims to analyze the fundamental dynamics that determine Turkey's foreign trade with the EU. This study examines the impact of product standards and environmental policies, considered non-tariff barriers, on foreign trade. It examines how the current environmental transformation policies and product standards practices of the EU, one of Turkey's most important trading partners, will affect this relationship and whether these policies will act as non-tariff barriers and hinder bilateral trade. A model was constructed for the period 1995-2023 using data on Turkey's exports to the EU-10 countries with which it has the largest foreign trade volume. GDP per capita, foreign direct investment, and real effective exchange rate were included as independent variables, while product standards and environmental regulations were included as dummy variables. The effect of real GDP per capita and real effective exchange rate on exports was found to be statistically significant. Furthermore, the effect of environmental and product standards regulations on exports was found to be significant and negative.
Benzer Tezler
- Türkiye ile Körfez ülkeleri arasında dış ticaret ilişkisinin incelenmesi -Çekim modeli yaklaşımı-
An investigation on trade relations between Turkey and Gulf countries - Gravity model approach
OSMAN ERK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
EkonometriGalatasaray Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA BURAK GÜRBÜZ
- Interregional Relations: Perspectives on the Summit of South American-Arab Countries 'New' patterns of engagement
Bölgelerarasi ilişkiler: Güney Amerika - Arap Ülkeleri zirvesindeki 'Yeni' angajman yapısı perspektifleri
MARSHA MARİE HALL
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiOrtadoğu Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELİHA BENLİ ALTUNIŞIK
DOÇ. DR. DERYA GÖÇER AKDER
- Gürcistan ile seçilmiş Avrupa ülkeleri ve Türkiye arasındaki endüstri içi ticaretin belirleyicileri
Determinants of intra-industry trade between Georgia and selected European countries and Turkey
IMEDA PAKSADZE
Doktora
Türkçe
2024
Uluslararası TicaretKayseri ÜniversitesiUluslararası Ticaret ve Lojistik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUNCAY ÇELİK
- Türkiye ile Avrupa Birliği ülkeleri arasında endüstri-içi ticaretin analizi
Analyzing intra-industry trade between Turkey and European Union countries
ÖZGÜL BİLİCİ
- Türkiye - AB dış ticaretinde J eğrisi etkisi üzerine ampirik bir inceleme
An empirical analysis on the J curve effect for Turkey-EU trade
İKBAL KARATAŞLI
Doktora
Türkçe
2017
EkonomiSüleyman Demirel Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEVENT KÖSEKAHYAOĞLU