Dış ticaret hadleri ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki (Türkiye örneği)
Взаимосвязь между условиями торговли и экономическим ростом (опыт Tурецкой республики)
- Tez No: 968173
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM HALİL SUGÖZÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Belirtilmemiş.
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
Dış ticaret hadleri kavramı üzerine bugüne kadar çeşitli tanımlar ve açıklamalar yapılmış, birçok teori ortaya konulmuştur.Küresel dünyada ülkeler arası ticari ilişkilerin ve mal hareketliliğinin arttığı bir ortamda, söz konusu mallardaki fiyat değişikliklerinin ülkeleri olumlu mu yoksa olumsuz mu etkileyeceği büyük bir soru işareti oluşturmaktadır. Ricardo ve Mill, ticaret hadlerini ithal fiyatlarının ithalat fiyatlarına oranı olarak tanımlasa da, Marshall terimini ilk kullandı. J. Stuart Mill, karşılıklı talep yasası ile bir ülkenin ithal ettiği mallar karşılığında kendi mallarından ne kadar teklif edeceğini tartışırken, Marshall ticaret hadlerini geometrik bir şekilde açıklamış ve iki ülkenin eğrilerini simetrik olarak ele almıştır. Bu nedenle teklif eğrileri ve ticaret hadleri daha ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Ticaret hadleri, bir ülkenin ihracat mallarının fiyatlarının ithalat mallarının fiyatlarına oranını gösteren bir ölçüttür. Dış ticaretin avantajlarını ve dezavantajlarını anlamada önemli bir gösterge olan bu kavram, zaman içinde ekonomik büyüme, gelir dağılımı ve küresel ticaret dengesi açısından farklı açılardan ele alınmıştır. Eğer bir ülkenin ihracat fiyatları ithalat fiyatlarına kıyasla daha fazla artarsa, dış ticaret hadleri ülke lehine gelişmiş olur. Bu durum, ülkenin aynı miktarda ihracat yaparak daha fazla ithalat yapabilmesini sağlar. Ancak tam tersi bir durumda, yani ithalat fiyatlarının ihracat fiyatlarından daha hızlı artması halinde, dış ticaret hadleri ülke aleyhine gelişmiş olur ve refah düzeyi olumsuz etkilenebilir. Dış ticaret hadleri türleri arasında net ticaret hadleri, gelir ticaret hadleri ve faktör ticaret hadleri gibi farklı yaklaşımlar bulunmaktadır. Net ticaret hadleri, klasik anlamda ihracat fiyatlarının ithalat fiyatlarına oranını ifade ederken, gelir ticaret hadleri bir ülkenin toplam ihracat gelirlerinin ithalat kapasitesine etkisini ölçmektedir. Faktör ticaret hadleri ise, üretim faktörlerinin fiyatları arasındaki değişimleri analiz ederek, dış ticaretin gelir dağılımı üzerindeki etkisini incelemektedir. Teorik olarak, dış ticaret hadleri üzerinde belirleyici olan birçok unsur bulunmaktadır. Bunlar arasında küresel arz ve talep koşulları, döviz kurları, ticaret politikaları, gümrük vergileri, ithalat ve ihracat yapılan malların fiyat esneklikleri gibi faktörler yer almaktadır. Örneğin, gelişmekte olan ülkeler genellikle düşük katma değerli ürünler ihraç ederken, gelişmiş ülkeler daha yüksek teknoloji içeren ve katma değeri yüksek ürünler üretmektedir. Bu durum, gelişmekte olan ülkelerin ticaret hadlerinin zaman içinde olumsuz yönde seyretmesine neden olabilmektedir. Sonuç olarak, dış ticaret hadleri uluslararası ekonomik ilişkiler açısından oldukça önemli bir göstergedir. Ülkelerin ekonomik politikalarını şekillendirmesinde büyük rol oynayan bu kavram, ekonomik büyüme ve refah düzeyi açısından da belirleyici bir unsurdur. Küreselleşen dünyada ticaretin artmasıyla birlikte dış ticaret hadleri üzerine yapılan çalışmalar, bu kavramın daha kapsamlı anlaşılmasını sağlamış ve ekonomik analizlerde kritik bir rol oynamaya devam etmektedir. Gelecekte, dış ticaret hadleri üzerindeki etkilerin daha derinlemesine incelenmesi, ülkelerin sürdürülebilir kalkınma politikaları geliştirmesinde önemli bir rehber olacaktır. Çalışmanın üçüncü bölümünde, Türkiye'de Dış Ticaret Hadleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi ekonometrik bir yaklaşımla incelenmiştir. Bu bölümde öncelikle literatür araştırması yapılmıştır. Ardından, durağanlık ve sahte regresyon kavramları açıklanmıştır ve model ve veri seti hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmada, dış ticaret hadlerinin GSYH üzerindeki etkisini değerlendirmek için 1990-2021 yıllarına ait çeyreklik veriler kullanılmıştır. Geleneksel birim kök testleri, çift kırılmalı ve tek kırılmalı birim kök testleri ve ARDL eşbütünleşme modeli kullanılmıştır. Anahtar Kelimeler : Dış Ticaret, Ekonomik Büyüme, Türkiye
Özet (Çeviri)
Были даны различные определения и пояснения, а также выдвинуто множество теорий понятия условий внешней торговли. Эта концепция, определяющая выгоды или потери сторон между торговыми странами в глобализирующемся мире, стала важной единицей измерения для экономистов. В условиях, когда в глобальном мире растут торговые отношения и мобильность товаров между странами, остается большой вопрос, повлияет ли изменение цен на рассматриваемые товары на страны положительно или отрицательно. Понятие условий внешней торговли становится важным понятием для экономической науки в поисках ответов на эти вопросы. Хотя концепция условий торговли, определяемая как соотношение экспортных цен к импортным ценам, была впервые предложена Рикардо и Миллем, первым, кто использовал термин условия торговли, был Маршалл. В то время как Дж. Стюарт Милль рассуждал о том, сколько своих собственных товаров страна предложит в обмен на импортные товары с учетом закона взаимного спроса, Маршалл развил эту работу, объяснил условия торговли геометрическим образом и обсудил кривые двух страны симметрично. Таким образом были сформированы кривые предложения и более подробно объяснены условия торговли. Одной из важнейших целей экономики является увеличение темпов экономического роста. Достижение этой цели возможно за счет увеличения экспорта. Увеличение экспорта увеличивает производство товаров и услуг, но также увеличивает конкуренцию. Оно повышает производительность за счет таких элементов, как усиление конкуренции, улучшение управления, разработка и распространение новых технологий, а также приобретение новых навыков. Производительность и новые технологии увеличивают темпы экономического роста. Особенно для развивающихся стран и стран с узкими внутренними рынками экспорт играет роль двигателя роста. В третьей части исследования взаимосвязь между условиями торговли и экономическим ростом в Турции обсуждается с использованием эконометрического подхода. В этом разделе сначала было проведено исследование литературы, затем были представлены объяснения модели и набора данных, а также разъяснены концепции стационарности и ложной регрессии. В исследовании использовались квартальные данные за 1990-2021 годы на основе данных ОЭСР и TÜIK; В дополнение к традиционным тестам единичного корня влияние условий торговли на ВВП исследовалось с помощью применения тестов единичного корня с одинарным и двойным разрывом, а также модели коинтеграции ARDL. Согласно эмпирическим данным, увеличение условий торговли на 1% увеличивает экономический рост на 0,667% в долгосрочной перспективе. Этот результат доказывает обоснованность эффекта Харбергера-Лаурцена-Мецлера в контексте Турции, который утверждает, что положительные изменения в условиях торговли положительно влияют на реальные доходы и экономический рост. Более того, хотя увеличение реального обменного курса на 1% оказывает положительное влияние на экономический рост на 1,526% в долгосрочной перспективе, было замечено, что переменная открытости (OP) оказывает положительное и существенное влияние на экономический рост в соответствии с долгосрочными данными. -срочные оценки коэффициентов. В этом случае увеличение открытости на 1% увеличивает экономический рост на 3,35%. Ключевые слова: Внешняя торговля, экономический рост, Турция
Benzer Tezler
- Dış ticaret hadleri ile ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği
Relationship between terms of trade and economic growth: The case of Turkey
SAMET OĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
EkonomiBalıkesir Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEDRİYE TUNÇSİPER
- Yoksullaştıran büyüme: Türkiye örneği
Immiserizing growth: The case of Turkey
HATİCE DİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Ekonomiİzmir Demokrasi Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEDRİYE TUNÇSİPER
- Ekonomik büyüme, reel döviz kuru ve dış ticaret arasındaki nedensellik ilişkileri: 2003-2017 Türkiye örneği
Economic growth, real exchange rate and foreign trade relations between causality: 2003-2017 case of Turkey
GAMZE GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Uluslararası İlişkilerKayseri ÜniversitesiUluslararası Ticaret ve Lojistik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE ERKEKOĞLU
- Dış ticaret hadleri ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye üzerine eşbütünleşme analizi
The relationship of foreign trade terms and economic growth: A cointegration analysis on Turkey
ŞERİFE SEÇGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonomiAydın Adnan Menderes Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASLI YENİPAZARLI