Peyzaj karakter analizinde jeokonumsal modelleme entegrasyonu büyük menderes havzası örneği
Geospatial modelling integration in landscape character analysis the case of büyük menderes basin
- Tez No: 968292
- Danışmanlar: PROF. DR. SÜHA BERBEROĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 167
Özet
Bu çalışma, peyzaj karakter analizine yönelik üç yeni metodolojik yaklaşım geliştirmeyi amaçlamıştır. i) peyzaj birimi üretimine hidrolojik faktörlerin dahil edilerek üretilmesi, ii) farklı kümeleme yöntemleriyle peyzaj karakter alanlarının belirlenmesi ve iii) peyzaj karakter analizi sonuçlarının yenilikçi bir yaklaşımla planlamaya aktarımını incir ağacı (Ficus carica L.) için alan uygunluk analizi örneğinde uygulanmasıdır. Çalışma alanı olarak, Türkiye'nin yedinci büyük havzası olan ve farklı iklim ile morfolojik özellikleri sonucu zengin bir biyoçeşitliliğe sahip olan Büyük Menderes Havzası seçilmiştir. Ayrıca, ülkemiz açısından ekonomik öneme sahip incir ağacının en yoğun üretimi bu havza sınırları içerisinde gerçekleşmektedir. Peyzaj karakter analizi çalışması sürecinde peyzajı temsil eden en küçük birim olan peyzaj birimlerinin üretilmesinde klasik girdi verilerine ek olarak hidrolojik yapıyı temsil eden su akışını sürece dahil ederek peyzaj birimleri arasında ilişki ve bağlantılılık yüzey akışı ile sağlanmıştır. Ayrıca farklı kümeleme yöntemleri yardımıyla peyzaj karakter alanlarının oluşturulmasında hem kategorik hem de nümerik veriler, DBSCAN ve SOM (Kendini Düzenleyen Haritalar) kümeleme yöntemleri kullanılarak en homojen ve temsil edici peyzaj karakter alanlarına ulaşılmıştır. Son olarak, peyzaj tipleri bazında incir için uygun alanların tespiti ve incir alanlarının iklim değişikliği çerçevesinde alansal değişimlerinin değerlendirilmesi gerçekleştirilmiştir. Çalışmada yapay sinir ağlarından biri olan Evrişimsel Sinir Ağları (Convolution Neural Network-CNN) modeli kullanılarak incir ağacı için uygun alanlar belirlenmiştir. Genel olarak ovalar ve Aydın dağlarının etekleri yüksek uygunluk göstermiştir. Ancak iklim değişikliği çerçevesinde 2050-2100 yılları HadGEM2-AO Küresel Dolaşım Modelinde (GCM) kullanılan Temsili Konsantrasyon Rotaları (Representative Concentration Pathways-RCP) 4.5 ve 8.5 senaryoları değerlendirildiğinde havzanın genelinde uygun alanların azalacağı öngörülmektedir. Toprak ve iklim değişkenlerinin yetişme koşulları açısından önemi istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur. Ayrıca Akdeniz bitki örtüsü ile ilişkisi kanıtlanmış Emberger biyoiklim sınıflaması çalışmaya dahil edilmiştir. Bulgular, iklim değişikliğinin incir ağacı üzerindeki etkilerini öngörebilir ve yerel ve bölgesel ölçeklerde incir üretimine ilişkin tahminlerin yapılabilmesine ve iklimle uyumlu tarımsal uygulama stratejilerinin geliştirilmesine altlık oluşturabilir niteliktedir.
Özet (Çeviri)
This study aimed to develop three new methodological approaches to landscape character analysis. i) the production of landscape units by including hydrological factors, ii) the determination of landscape character areas by different clustering methods, and iii) the transfer of landscape character analysis results into land use planning with an innovative approach, in the example of suitable area analysis for Fig tree (Ficus carica L.). The Büyük Menderes Basin, Turkey's seventh largest basin, was selected as the study area due to its rich biodiversity resulting from its diverse climate and morphological characteristics. In addition, the regions with the highest production of fig trees, which are of economic importance to Turkey, are located within the boundaries of this basin. During the landscape character analysis process, in addition to traditional input data, water flow representing the hydrological structure was included in the process to produce landscape units, which are the smallest units representing the landscape. The relationship and connectivity between landscape units was established through surface flow.In addition, both categorical and numerical data were used to create landscape character areas with the help of different clustering methods, and the most homogeneous and representative landscape character areas were obtained using the DBSCAN and SOM (Self-Organizing Maps) clustering methods. Finally, suitable areas for fig cultivation were identified based on landscape types, and spatial changes in fig cultivation areas were assessed in the context of climate change. In the study, suitable areas for fig trees were determined using the Convolution Neural Network (CNN) model, one of the artificial neural networks. In general, plains and the foothills of the Aydın Mountains exhibited high suitability. However, when evaluating the Representative Concentration Pathways (RCP) 4.5 and 8.5 scenarios used in the HadGEM2-AO Global Circulation Model (GCM) for the period 2050-2100 within the framework of climate change, it is projected that suitable areas will decrease across the basin. Soil and climate variables were found to be statistically significant in terms of growing conditions. Additionally, the Emberger bioclimatic classification, which has been proven to be related to Mediterranean vegetation, was included in the study. The findings can help predict the effects of climate change on fig trees and provide a basis for making predictions about fig production at local and regional scales, as well as developing climate-compatible agricultural application strategies.
Benzer Tezler
- Kıyı bölgesinde görsel peyzaj kalitesinin incelenmesi İstanbul – Kısırkaya örneği
Investigation of visual landscape quality in the coastal area: The case of İstanbul- Kisirkaya
TUĞÇE DEMİRHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Peyzaj MimarlığıBursa Uludağ ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP PİRSELİMOĞLU BATMAN
- Hafik Gölü (Sivas) mikro havzası peyzaj karakter analizi
Hafik Lake (Sivas) micro-basin landscape character analysis
BURCU ÇİRCİ SELÇUK
Doktora
Türkçe
2024
Peyzaj MimarlığıAtatürk ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AKİF IRMAK
- Tarihsel peyzaj karakterizasyonu yaklaşımının antalya-serik bölgesi peyzajlarına uygulanması
Application of historical landscape characterization approach to landscapes of antalya-seri̇k region
ABDURRAHMAN KANABAKAN
Doktora
Türkçe
2024
Peyzaj MimarlığıAkdeniz ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MERYEM ATİK
- Geleneksel yerleşimlerin korunması açısından kültürel peyzaj değerlendirmesi: Mudanya örneği
An assessment of cultural landspace for the conservation of traditional settlements: A case study of Mudanya
ZERRİN ÖZSÜLE
Doktora
Türkçe
2005
Peyzaj Mimarlığıİstanbul ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN UZUN
- Beykoz-Polonezköy'ün kültürel peyzaj analizi ve değerlendirilmesi
Cultural landscape analysis and assesment of Beykoz, Polonezköy
EMİRE TUĞÇE KIVRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Peyzaj Mimarlığıİstanbul ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN UZUN