Hafif bilişsel bozukluk ve erken evre alzheimer tipi demans hastalarında kendini referans alma etkisi
The self-reference effect in patients with mild cognitive impairment and early stage alzheimer's type dementia
- Tez No: 968457
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SİMGE ŞİŞMAN BAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Self reference effect, early-stage Alzheımer's type dementia, mild cognitive impairment, encoding, recognition
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 271
Özet
Kendini referans alma etkisi, bireyin kendi benliğini referans alarak kodladığı bilgileri geri getirme aşamasında daha iyi hatırlamasını ifade etmektedir. Bu çalışmanın temel amacı, amnestik HBB ve erken evre ATD hastalarının kendini referans alma etkisi açısından sağlıklı katılımcılara göre farklılık gösterip göstermediğini incelemektir. Çalışmanın bir diğer amacı ise kendini referans alma etkisinin, kodlama görevinde sunulan uyaranların duygusal değerliği açısından farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemektir. Araştırmanın örneklemini 56-84 yaş aralığında en az ilkokul mezunu amnestik HBB (n=20), erken evre ATD (n=21) ve sağlıklı katılımcılar (n=22) oluşturmuştur. Kendini referans alma etkisi, işlemleme düzeyleri paradigması temelinde geliştirilen bir deneysel görev ile değerlendirilmiştir. Ayrıca, potansiyel karıştırıcı değişkenleri kontrol etmek için klinik değerlendirme ve nöropsikolojik değerlendirme araçları uygulanmıştır. Araştırma verileri 3 (grup: amnestik HBB, erken evre ATD, sağlıklı) x 3 (kodlama türü: fiziksel, semantik, kendine referans) x 2 (duygusal değerlik: pozitif, negatif) faktörlü son iki faktörde tekrar ölçümlü araştırma deseni uyarınca toplanmıştır. Kendini Referans Alma Görevi'nden elde edilen bulgular, kodlama türünün temel etkisinin anlamlı olduğunu göstermektedir. Katılımcıların kendine referans koşulundaki doğru hatırlanan kelime sayıları fiziksel ve semantik koşula göre daha fazladır. Ayrıca, duygusal değerliğin temel etkisi de anlamlı bulunmuştur. Doğru hatırlanan negatif sıfat sayısı, pozitif sıfatlara göre daha fazladır. Kendini referans alma etkisi açısından incelendiğinde ise sağlıklı katılımcıların aksine amnestik HBB ve erken evre ATD hastalarında kendini referans alma etkisi ortaya çıkmamıştır. Bir başka ifadeyle, katılımcı grubu ile kodlama türü etkileşim etkisi anlamlı bulunmuştur. Son olarak, kodlama türü ile duygusal değerlik etkileşim etkisi anlamlıdır. Kendini referans alma etkisi sadece uyaranların duygusal değerliğinin negatif olduğu koşulda gözlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, hem amnestik HBB hem de erken evre ATD hastalarının kendini referans alarak kodlamadan herhangi bir bellek avantajı sağlamadığını göstermektedir. Sağlıklı katılımcılarda ise sadece negatif duygusal değerliğe sahip uyaranlara ilişkin bir kendini referans alma etkisi ortaya çıkmaktadır.
Özet (Çeviri)
The self-reference effect refers to the phenomenon whereby individuals demonstrate enhanced memory retrieval for information encoded in relation to the self. The primary aim of this study is to examine whether patients with amnestic Mild Cognitive Impairment (aMCI) and early-stage Alzheimer's-type dementia (ATD) exhibit differences in the self-reference effect compared to healthy controls. Another aim of the study is to examine whether the self-reference effect varies as a function of the emotional valence of the stimuli presented during the encoding task. The study sample is comprised of aMCI (amnestic Mild Cognitive Impairment) patients (n=20), early-stage Alzheimer's-type dementia (ATD) patients (n=21) and healthy participants (n=22) between the ages of 56-84, who were at least primary school graduates. The self-reference effect was evaluated with an experimental task developed on the basis of the levels-of-processing paradigm. In addition, clinical and neuropsychological assessment tools were administered to control for potential confounding variables. The research data were collected using a 3 (Group: aMCI, early-stage ATD, healthy controls) × 3 (Encoding Type: physical, semantic, self-reference) × 2 (Emotional Valence: positive, negative) factorial design, with repeated measures on the last two factors. Findings from the Self-Reference Task indicate a significant main effect of encoding type. Participants recalled significantly more words correctly in the self-reference condition compared to both the physical and semantic conditions. Furthermore, a significant main effect of emotional valence was observed, with a greater number of negatively valenced adjectives being correctly recalled than positively valenced ones. When examining the self-reference effect, unlike healthy participants, patients with aMCI and early-stage AD did not exhibit a self-reference effect. In other words, a significant interaction effect between participant group and encoding type was found. Additionally, the interaction effect between encoding type and emotional valence was significant. The self-reference effect was observed only when the emotional valence of the stimuli was negative. These results demonstrate that both aMCI and early-stage AD patients do not gain any memory advantage from self-referential encoding. Conversely, in healthy participants, the self-reference effect emerges only for stimuli with negative emotional valence.
Benzer Tezler
- Hafif bilişsel bozukluk ve erken evre Alzheimer tipi demans hastalarında yönetici işlevler ve ileriye dönük bellek performanslarının incelenmesi
Investigating executive functions and prospective memory performances in patients with mild cognitive impairment and early stage Alzheimer's-type of dementia
SENANUR ŞAT
- Alzheimer tipi demans hastalarında yüz ifadelerinin tanınması
Recognition of emotional facial expressions in patients with alzheimer type dementia
MELİS ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
NörolojiEge ÜniversitesiDeneysel Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLEK EVYAPAN AKKUŞ
PROF. DR. SONİA AMADO
- Hafif bilişsel bozukluk ve erken evre alzheimer hastalığında serebellumun volümetrik değerlendirilmesi
Volumetric assessment of the cerebellum in mild cognitive improvement and early stage alzheimer's disease
MEHMET ERANİL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
NörolojiSağlık BakanlığıNöroloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELİM SELÇUK ÇOMOĞLU
DOÇ. DR. ÖZLEM BİZPINAR MUNİS
- Hafif evre alzheimer demans, hafif bilişsel bozukluk ve subjektif unutkanlığı olan yaşlı hastalarda dna topoizomeraz-ıı düzeylerinin karşılaştırılması
Comparison of dna topoisomeraz-ii levels in elderly with early-stage alzheimer dementia, mild cognitive impairment and subjective cognitive decline
KONUL GARAYEVA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Geriatriİstanbul ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM BALCIOĞLU
- Hafif evre alzheimer hastalığı, hafif bilişsel bozukluk ve subjektif unutkanlığı olan hastalarda kan nesfatin-1 düzeylerinin karşılaştırılması
Hafif evre alzheimer hastaliği, hafif bilişsel bozukluk ve subjektif unutkanliği olan hastalarda kan nesfatin-1 düzeylerinin karşilaştirilmasi
GÖZDE GÜLTEKİN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
Psikiyatriİstanbul ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSA TOSUN