Antalya Kaleiçi'ndeki evlerde bulunan kapı tokmakları
Door knockers in the houses of Kaleiçi, Antalya
- Tez No: 968623
- Danışmanlar: PROF. DR. GÖKBEN AYHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Antalya, Kaleiçi, Kapı, Kapı Tokmağı, Maden Sanatı, Antalya, Kaleiçi, Door, Door Knocker, Metal Art
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 265
Özet
Bu tez çalışmasında, Antalya ili sınırları içinde yer alan Kaleiçi bölgesindeki geleneksel konutlarda bulunan kapı tokmakları incelenmiştir. Antalya, antik Pamfilya bölgesinin önemli bir liman kenti olup, tarih boyunca Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluklarının egemenliği altında kalmıştır. Özellikle Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde surlarla çevrili Kaleiçi yerleşimi, kentsel ve kültürel yapısıyla dikkat çekmiştir. Çalışmanın amacı, söz konusu tokmakların biçimsel, teknik ve sembolik özelliklerini belirleyerek, kültürel miras bağlamında değerlendirmektir. Saha araştırması kapsamında dört farklı mahallede toplam 67 adet kapı tokmağı tespit edilmiştir. Tokmaklar geometrik, bitkisel ve figürlü olmak üzere üç ana form altında sınıflandırılmıştır. Form, malzeme, üretim tekniği ve süsleme özellikleri dikkate alınarak her bir örnek kataloglanmış ve karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, figürlü formlar (özellikle el formlu ve aslan başlı) bölgede en yaygın olarak kullanılan tokmak tipleridir. Geometrik formlarda sadelik ön plandayken, figürlü tokmaklarda sembolik anlamlar dikkat çekmektedir. Bitkisel bezemelerde ise lale, akantus ve rumi motifleri ön plana çıkmaktadır. Çalışma sonucunda, kapı tokmaklarının yalnızca işlevsel birer unsur değil, aynı zamanda dönemin estetik anlayışını, zanaatkârlık düzeyini ve toplumsal değerlerini yansıtan önemli kültürel ögeler olduğu ortaya konmuştur. Bu bağlamda, geleneksel kapı tokmaklarının belgelenmesi ve korunması, kültürel miras bilincinin gelişimi açısından önem arz etmektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the door knockers found on traditional houses in the Kaleiçi district, located within the borders of Antalya province. Antalya, an important port city of the ancient Pamphylia region, came under the rule of various empires throughout history, including the Roman, Byzantine, Seljuk, and Ottoman Empires. Especially during the Seljuk and Ottoman periods, the walled settlement of Kaleiçi stood out with its distinct urban and cultural structure. The aim of the study is to identify the formal, technical, and symbolic characteristics of the door knockers in question and to evaluate them within the context of cultural heritage. Within the scope of the field research, a total of 67 door knockers were identified in four different neighborhoods. The knockers were classified under three main categories: geometric, vegetal, and figurative forms. Each example was catalogued and comparatively evaluated based on its form, material, production technique, and ornamental features. According to the findings, figurative forms— particularly hand-shaped and lion-headed knockers—are the most frequently used types in the region. While simplicity dominates in geometric forms, figurative knockers stand out with their symbolic meanings. In vegetal decoration, tulip, acanthus, and rumi motifs are prominent. The study concludes that door knockers are not merely functional elements, but also significant cultural objects that reflect the aesthetic perception, level of craftsmanship, and social values of their time. In this context, the documentation and preservation of traditional door knockers are considered important in terms of raising awareness of cultural heritage.
Benzer Tezler
- Tüketim mekânı bağlamında Antalya-kaleiçi'ndeki gündelik yaşamın sosyolojik analizi
Sociological analysis of everyday life i̇n Antalya-Kaleiçi as a space of consumption
DERYA YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
SosyolojiAkdeniz ÜniversitesiAkdeniz Yeni ve Yakınçağ Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN HÜSEYİN AYGÜL
- Yabancı turistlerin Antalya Kaleiçi'ndeki restoran deneyimleri
Foreign tourists' experince at restaurants in Antalya Kaleici
NAZLI SAYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
TurizmAkdeniz ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EBRU İÇİGEN
- Urban restructuring process of Antalya Walled-Town and the roles of stakeholders
Antalya Kaleiçi'nin yeniden yapılandırılma süreci ve paydaşların rolü
AÇALYA ALPAN
Doktora
İngilizce
2013
TurizmOrta Doğu Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NUMAN TUNA
- Sürdürülebilir turizm göstergeleri çerçevesinde Antalya Kaleiçi bölgesinin mevcut durum değerlendirmesi
The current situation assessment of Antalya Kaleiçi region within the framework of sustainable tourism indicators
CEREN SİLİV
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TurizmAkdeniz ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ECE ÖMÜRİŞ
- Çevresel imaj-kimlik-anlam bağlamında Akdeniz bölgesindeki turizm binalarının incelenmesi
Examination of the touristic buildings in Mediterranean region on image-identity-meaning aspects
MUALLA KANCIOĞLU
Doktora
Türkçe
2001
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBina Bilgisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİNE İNCEOĞLU