Frisch talep fonksiyonlarının hanehalkı üretim fonksiyonu yaklaşımına entegrasyonu ve Türkiye için ampirik bir uygulaması
Integration of frisch demand functions on the household production function approach and its an empirical implementation for Turkey
- Tez No: 97379
- Danışmanlar: PROF. DR. ORHAN MORGİL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 239
Özet
Geleneksel yaklaşımdan farklı olarak, 1960'lann ikinci yansından sonra tüketici davranışını, üretici veya firma davranışına ait araçları kullanarak analiz eden ve tüketiciyi aynı zamanda bir üretici/firma gibi ele alan teoriler geliştirilmeye başlanmıştır. Söz konusu teoriler iki gruba ayrılabilir. İlk grup, tüketicinin fayda sağlayacağı ürünlerin bir üretim fonksiyonu aracılığı ile üretildiğini varsayan Yeni Ev Ekonomileridir. Yeni Ev Ekonomileri, birbirinden bağımsız olarak geliştirilen iki ayrı tüketici davranışı teorisi içermektedir: Doğrusal Karakteristikler Modeli ve Hanehalkı Üretim Fonksiyonu Yaklaşımı. İkinci grup ise tüketicinin bir firma gibi kâr maksimizasyonu amacı taşıdığını kabul eden Frisch Talep Fonksiyonlarıdır. Adıgeçen üç tüketici davranışı teorisi günümüz literatüründe farklı alanlarda yoğun biçimde kullanılmaktadırlar. Bu çalışma her ikisi de Frisch talep fonksiyonlarının kullanımına dayanan, ancak birbirinden bağımsız iki ayrı amaca sahiptir. Amaçlardan ilki, Hanehalkı Üretim Fonksiyonu Yaklaşımı'na 1970'li yılların sonlarında yöneltilen eleştiriler ile ilgilidir ve söz konusu eleştirilerin kaynağı, hanehalkının çok çıktılı bir firma gibi tanımlanmış olması nedeniyle, sahip olduğu teknolojisinin bir bileşik üretim problemi içermesi olasılığıdır. Bileşik üretimin varlığı halinde çok çıktılı firma analizlerinde karşılaşılan problemler, literatürde 1990'lann ortalarına doğru yapılan çalışmalar ile bir çözüme kavuşturulmuştur. Söz konusu literatür, bileşik üretim içeren çok çıktılı firma için, firma teknolojisinden hareketle bir kâr fonksiyonu tanımlayabilmeyi olanaklı hale getirmektedir. Hanehalkı Üretim Fonksiyonu Yaklaşımı'na yöneltilen söz konusu eleştirilerin bileşik üretimin varlığında geçerliliklerini sürdürüp sürdürmediklerinin araştırılması amacıyla bu çalışmada bir teorik model geliştirilmeye çalışılmıştır. Model, çok çıktılı firma analizlerinde kullanılan tanımlardan hareketle hanehalkı teknolojisini bileşik üretimi açık olarak içerecek biçimde tanımlamakta ve hanehalkı için türetilen kâr fonksiyonundan11 hareketle Frisch talep fonksiyonlarının Hanehalkı Üretim Fonksiyonu Yaklaşımına entegre edilmesini sağlamaktadır. Geliştirilen model, hanehalkı teknolojisi bileşik üretim içerdiğinde Hanehalkı Üretim Fonksiyonu Yaklaşımı'na yöneltilen eleştirilerin geçerli olmadıklarına dair önemli bulgular ortaya koymuştur. Çalışmanın ikinci amacı, Türkiye'de TÜFE rakamlarının hesaplanmasında sabit ağırlıklı Laspayres indeksi kullanılmasının doğruluğunu araştırmaktır. Belirtilen amaç için, mal grubu taleplerini mal grubu fiyatlarına ve nominal faiz oranına bağlayan Frisch talep fonksiyonları kullanılarak mal grubu taleplerinin cari dönemde mi yoksa uzun dönemde mi kendi fiyatlarındaki ve nominal faiz oranındaki değişmelere daha duyarlı oldukları tahmin edilmiştir. Çalışma, 1988:1-1999:11 dönemi için, gıda-içki, yan dayanıklı ve dayanıksız tüketim malları, enerji- ulaştırma-haberleşme, hizmetler ve konut sahipliği olarak belirlenen dayanıksız beş alt mal grubu ve üç aylık vadeli mevduata uygulanan nominal faiz oranlan ile yapılmıştır. Üç temel bulguya ulaşılmıştır: Mal grubu talepleri, kendi fıyatlanndaki bir değişmeye, nominal faiz oranlarındaki bir değişmeye göre daha duyarlıdır, dolayısıyla Türkiye'de mal grubu taleplerinin asıl belirleyicisinin mal gruplanmn kendi fıyatlanndaki değişmeler olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır. Buna ilave olarak, mal grubu talepleri, kendi fiyatlan ve nominal faiz oranındaki cari dönemdeki değişmelere, dönem boyu değişmelerden çok daha fazla duyarlıdır, dolayısıyla incelenen dönemde Türk tüketicisinin satın alımlannı uzun dönemli bir planlama ile belirlemediği bulgusuna ulaşılmaktadır. Son olarak, mal grubu taleplerinin cari dönem kendi fıyatlanndaki değişmelere duyarlılıktan da farklıdır, dolayısıyla mal grubu fıyatlanndaki değişmeler mal gruplanmn toplam harcamalar içindeki ağırlıklannın değişmesine neden olmaktadır. Bu bağlamda seçilmiş temel yıla ait sabit ağırhklan kullanan Laspayres indeksi ile hesaplananan TÜFE rakamlanmn güvenilirliği şüpheli görünmektedir.
Özet (Çeviri)
After the second half of the 1960's apart from the Classical consumer theory, new consumer theories that analyse the consumer behaviour using the instruments of the producer or the firm have developed in the literature. According to the theories, the household is not just only a consumer, but also a producer or a firm, as well. These theories can be seperated into two distinct groups. The first one is called as New Home Economics and includes two independent consumer theories: Linear Characteristics Model and Household Production Function Approach. Here it is commonly assumed that the components of the consumer utility function are produced by the consumer itself. The second one is the Frisch Demand Functions which considers the consumer as a firm that tries to maximize its profit. The thesis involves two independent purposes. The first one is related with Household Production Function Approach. At the end of 1970's, some critiques were provided on this theory. The main source of these critiques is the possibility that household production technology can exhibit joint production, which is a major problem faced with the empirical analyses based on multioutput firm technologies. In order to find out if the critiques are still valid whenever household technology exhibits joint production, the thesis develops a theoretical model that explicitly redefines the household technology in the existence of joint production. In the literature the problems are faced with multioutput firm technologies including joint production were solved in the mid of 1990's. These solutions provides possibility to define a profit function from a technology that exhibits joint production. The model developed in the thesis is based on the definitions used in the multioutput firm theory and provides an integration Frisch Demand Functions within the framework of Household Production Function Approach by the use of profit function. This model provides important implications that even if the household production technology exhibits joint production the critiques will not be valid any more.IV The second purpose of the thesis is to investigate the degree of reliability of announced CPI values in Turkey, which is computed by Laspayres index using with constant expenditure shares in the selected base year. For this purpose, it is preferred to use Frisch demand functions which depend on exogenous commodity prices and nominal interest rates, and the sensitivities of demands to these variables both for current period and for the life-cycle is estimated. Five disaggregated, nondurable goods - food, beverages; semi-durable, nondurable goods; energy, transportation, communication; services, and ownership of dwelling - and nominal interest rates on demand deposits for three months using Turkey data from 1988:1 to 1999:11 are considered. Three basic conclusions are obtained: Commodity group demands are more sensitive to a change in the group price itself than changes in the nominal interest rates, therefore it can be said that commodity group demands are mainly affected by a change of commodity group prices in Turkey. In addition, the current period sensitivities are higher than that of the life-cycle's, therefore we can say that the Turkish consumer was unable to plan his/her expenditure for a long period. Finally, the estimated current period sensitivities of the commodity group demands to its prices are quite different from each other, so it can be concluded that a change in the commodity group prices can cause a change in the expenditure shares of the commodity groups. To this foundation, computed CPI values using with Laspayres index seem to be questionable.
Benzer Tezler
- Era-ınterım veri setiyle rüzgar hızının random forestregresör yöntemi kullanılarak alt ölçeklendirilmesi
Statistical downscaling of wind speed with era-interimdata set using random forest regressor
MUHAMMED İNCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET DURAN ŞAHİN
- Max Frisch' in ' Homo Faber' ve Orhan Pamuk' un ' Kırmızı Saçlı Kadın' adlı romanlarında mitolojik izlekler
Mythological themes in the works of Max Frisch' s ' Homo Faber' and Orhan Pamuk' s ' Kirmizi Saçli Kadin'
NURGÜL GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Alman Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMİLE AKYILDIZ ERCAN
- Max Frisch tiyatrosunda aydın insanın sorunu ve bir model oyun: Biyografi
In Max Frisch's theater, the problem of the enlightened human and a model play: Biography
EGEMEN ULAŞ ÖNKAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sahne ve Görüntü SanatlarıBahçeşehir Üniversitesiİleri Oyunculuk Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜROL TONBUL
- Max Frisch'in Der Mensch Erscheint ın Holozaen (İnsan Nedir ki) adlı romanıyla Daniel Kehlmann'ın Die Vermessung Der Welt (Dünyanın Ölçümü) adlı romanlarında edebiyat bilim ilişkisi
Die beziehung der literatur und wissenschaft in romanen von Max Frisch's Der Mensch Erscheint in Holozaen und Daniel Kehlmann's Die Vermessung der Welt
ELİF MERVE İNEÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Alman Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET SARI
- Geschichts- und Kulturpessimismus in Max Frischs Dramenstück 'Die Chinesische Mauer'
Max Frisch'in 'Çin Seddi' adlı tiyatro eserinde tarihsel ve kültürel karamsarlık
BURCU POLAT ŞEKER
Yüksek Lisans
Almanca
2018
Alman Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YÜCEL AKSAN