Enflasyon hedeflemesi: Teori, politika ve Türkiye üzerine bir uygulama
Inflation targeting: Theory, policy and an application to Turkey
- Tez No: 98529
- Danışmanlar: PROF. DR. ORHAN MORGİL, DOÇ. DR. ERDİNÇ TELATAR, YRD. DOÇ. DR. CELAL KÜÇÜKER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 308
Özet
ÖZET 1970'lerde, Bretton Woods sisteminin çöküşünün ardından bütün dünyada ortaya çıkan yüksek enflasyonun sebebinin, para otoritesinin enflasyonist eğilime sahip olmasından kaynaklandığı ve uzun dönem de para politikasının en önemli amacının fiyat istikran olması gerektiği konusunda iktisatçılar ve merkez bankacılar arasında fikir birliği oluşmuştur. Üzerinde anlaşmaya varılan bu tespitten sonra, söz konusu eğilimi yok ederek fiyat istikrarını sağlamaya yönelik çözüm önerilerinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Para politikası literatürünün çok büyük bir kısmı, para otoritesinin“zaman tutarsızlığından”kaynaklanan enflasyonist eğilimi probleminin çözümlenmesine ilişkin önerilerin tartışılmasından oluşmaktadır. Bu çalışmanın amacı öncelikle söz konusu çözüm önerilerinden birisi olan enflasyon hedefleme stratejisini teorik literatür çerçevesinde ayrıntılı olarak inceledikten sonra bu stratejinin Türkiye'de para politikası stratejisi olarak uygulanabilirliğini tartışmaktır. Enflasyon hedeflemesi 1990'lı yıllardan itibaren birçok ülkede alternatif para politikası stratejisi olarak uygulanmaya ve de gittikçe daha fazla tartışılmaya başlanmıştır. Enflasyon hedeflemesi, belirlenmiş bir enflasyon oranı için belirli bir dönemde gerçekleştirilmek üzere resmi bir hedef ya da hedef aralığının ilan edilerek taahhüt edilmesi ve para politikasının en önemli amacının düşük ve istikrarlı bir enflasyon oranı sürdürmek olduğunun vurgulanması ve para otoritesince de benimsenmesi şeklinde tanımlanabilir. Enflasyon hedefleme stratejisi para politikası literatüründe, hem para otoritesinin enflasyonist eğilimini yok edecek ve hem de otoritenin kısa dönemde inisiyatif kullanmasına izin vererek ekonomik şoklara optimal tepki vermesini mümkün kılacak bir strateji olarak önerilmektedir. Enflasyon hedefleme yapısının bütün ülkelerin para politikaları için uygun bir strateji olduğu söylenemez. Bazı ülkelerde merkez bankası ve para politikasının güvenilirliğinin bir enflasyon hedefleme yapısıyla güçlendirilmesine ihtiyaç olmayabilir. Bazı ülkelerde de enflasyon hedeflemesinin etkin olarak uygulanabilmesi için gerekli altyapı yeterli olmayabilir. Etkin bir enflasyon hedefleme yapısı için gerekli önkoşullar: etkin bir para politikası yönetiminisağlayacak iyi gelişmiş bir mali sistem; politik amaçlar üzerinde anlaşmayı kolaylaştıracak politik kurumlar; yeterince geriye dönük bir tarihsel veri tabanı gerektiren güvenilir bir enflasyon tahmin yapısı olarak sıralanabilir. Bazı sanayileşmiş ülkelerde enflasyon hedeflemesinin para politikası yapısı olarak uygulanması şeffaflık ve sorumluluğu güçlendirmiş olsa da bu yapının gelişmekte olan ülkelerde uygulanabilirliği ise tartışılmaya devam etmektedir. Bu rejimi uygulamakta olan ülkelerin paylaştıkları özellikler incelendiğinde enflasyon hedefleme stratejisinin her zaman yüksek döviz kuru esnekliği ile birlikte uygulanmış olduğu görülmektedir. Enflasyon hedeflemesi uygulayan bütün ülkeler, para politikası araçlarını belirlemede tam olmasa da önemli ölçüde serbestliğe ve dolayısıyla merkez bankası bağımsızlığına sahiptir ve hükümet bütçesini finanse etmede minimum sorumluluğa sahiptirler. Ayrıca uygulamada bu ülkelerin hepsinde kısa dönem faiz oranlan temel araç olarak kullanılmakta ve uzun dönem faiz oranlan gelişmiş mali piyasalarda belirlenmektedir. Enflasyon hedeflemesinin uygulanabilmesi için gerekli şartlar ve aynca anılan rejimi uygulayan ülkelerin tecrübelerinden edinilen bilgiler değerlendirildiğinde, Türkiye'de enflasyon hedefleme rejiminin etkin olarak uygulanabilmesinin söz konusu olamayacağı söylenebilir. İlk olarak enflasyon hedefleme rejimim uygulayan ülkelerin hepsinde söz konusu rejim enflasyon oranı zaten % 10'dan düşük iken uygulanmıştır. Fakat Türkiye'de enflasyon 1980 yılından buyana en önemli ekonomik problem olmaya devam etmiş ve son on yıldır TÜFE ortalama olarak % 77.4, ve TEFE ise ortalama olarak % 72.7 olarak gerçekleşmiştir. Enflasyon hedeflemesi uygulayan ülkelerin merkez bankalan amaç bağımlı fakat bu amacı gerçekleştirmek için gerekli tüm para politikası araçlannı kendi istekleri doğrultusunda ve serbestçe kullanabilmektedirler yani araç bağımsızdırlar. TCMB'na hükümet tarafından açıkça verilen bir kayıp fonksiyonu söz konusu değildir. Bir başka ifadeyle TCMB'nm herhangi bir enflasyon ya da büyüme hedefini gerçekleştirme sorumluluğu söz konusu değildir. Fakat yıllık programda ifade edilen hükümetin enflasyon öngörüsü çerçevesinde TCMB'nm döviz kurunda gerekli artışı sağlaması beklenmektedir.m Türkiye'de ayrıca enflasyon yoluyla elde edilen kamu gelirleri gelişmekte olan ülkelerdeki ortalamanın da üzerindedir. Tabi ki senyoraja bu aşın bağımlılığın temel nedeninin 1991 yılından beri ortalama yaklaşık olarak GSMH'nın yüzde lOTar düzeyine çıkan yüksek kamu açıklan olduğu söylenebilir. Senyoraj gelirine bağımlılığın yanında bankacılık ve finansal sistemin zayıflığının da enflasyon hedefleme stratejisinin Türkiye'de uygulanabilmesine bir engel teşkil ettiği söylenebilir. Türkiye'de bankacılık sisteminin etkinliğini zayıflatan en önemli faktörlerden birinin yüksek kamu açıklan ve bu açıkların mali piyasalarda yarattığı baskı olduğu söylenebilir. Aşın düzeylerdeki kamu açıklannın merkez bankası bağımsızlığı açısından da önemli yansımalan söz konusudur. Toplam kamu açıkları daraltılmadıkça, merkez bankasının siyasi otoriteden bağımsızlığı kamunun merkez bankasından borçlanmasına kanuni sınırlar koyarak sağlanmaya çalışılsa da bunun pratikte mümkün olmadığı söylenebilir. TCMB'nın kanuni olarak bağımsız olduğu düşünülse de yüksek kamu açıkları nedeniyle bağımsız para politikası uyguladığı söylenemez. Çünkü kamu açıklan doğrudan merkez bankasından karşılanmasa da bu açıkların finansal piyasaları etkilemesi yoluyla merkez bankası para politikalannı da etkileyeceği açıktır. Fakat merkez bankasının hükümetten kayıtsız şartsız bağımsız olması da zaten söz konusu değildir. Enflasyon hedefleme rejiminde merkez bankasının tek başına ilan ettiği enflasyon hedefinin hükümet tarafından desteklenmesi son derece önemlidir. Merkez bankası ve hükümet arasındaki söz konusu işbirliği yapının başlangıçtaki güvenilirliği açısından gereklidir. Çünkü enflasyon birçok ekonomik değişken tarafından belirlenmektedir. Para politikası enflasyonu belirleyen faktörlerden sadece bir tanesidir. Enflasyonun belirleyicileri arasında vergi politikaları, transfer politikalan, destekleme politikalan, kamu cari ve yatınm harcamalan gibi çok önemli mali faktör de bulunmaktadır. Dolayısıyla merkez bankasının tek başına ve sadece para politikasını kullanarak herhangi bir hedef enflasyon oranını belirlemesi ve bunu gerçekleştirebilmesinin mümkün olmadığı söylenebilir. Bunun da ötesinde merkez bankası ve hükümet arasında enflasyon hedefine yönelik politikalar itibariyleIV tam bir işbirliği olsa da, her ikisinin de dışında gerçekleşebilecek arz şokları söz konusu olabilir. Petrol fiyatlarındaki artış gibi tüm arz şoklarının enflasyon hedefleme anlaşmasında istisnai durumlar olarak belirtilmesi ve bu istisnalar söz konusu olduğunda hedeflenen enflasyon oranından sapmalardan hükümetin sorumlu tutulamayacağı vurgulanmalıdır. Söz konusu tespitler enflasyon hedefleme anlaşmasının güvenilirliği açısından son derece önemlidir. Enflasyon hedefleme rejimi uygulayan ülkelerde enflasyonu tahmin etmeye yönelik analitik bir yapının oluşturulmasının uygulama açısından arz ettiği önem dolayısıyla bu çalışmanın son bölümünde Türkiye için en iyi enflasyon modeli tahmin edilmeye çalışılmaktadır. Sonuç olarak Türkiye için tahmin edilen alternatif enflasyon modelleri arasından GSYH deflatörü cinsinden enflasyon denklemi en iyi enflasyon modeli. olarak seçilmiştir. 1970-1998 yıllan arasında yıllık veriler kullanılarak tahmin edilen modele göre GSYH değişim oranı, reel faiz oranı, reel döviz kuru ve enflasyonist beklentilerin hepsi birlikte enflasyon oranının yüzde 90'ını açıklamaktadır. Ayrıca 1980 yılı için anlamlı bulunan kukla değişken modele eklendiğinde modelin enflasyonu açıklama gücü artarak yüzde 92'ye çıkmıştır.
Özet (Çeviri)
SUMMARY In 1970s, after the collapse of the Bretton Woods System, there has been an agreement between the economists and the central bankers as for the reason of the high inflation in the world, which is due to the monetary authority's inflationary bias and as for the most important object of the monetary policy should be the price stability in the long run. Establishing this agreement, it is intended to suggest solutions as to the elimination of the inflationary bias and obtain price stability as a result. Monetary policy literature is devoted to a great extend to the discussions of the suggestions for the solution of the inflationary bias problem resulting from time inconsistency. The purpose of this study is to evaluate first the inflationary targeting which is one of the solutions suggested for the mentioned problem in the framework of the theoretical literature and then the applicability of this monetary policy strategy in Turkey has been discussed in detail taking into account the country experiences as for the inflationary targeting strategy and the related monetary policy literature. Inflationary targeting has started to be carried out and is getting to be discussed much more than before as an alternative monetary policy strategy in the 1990s. Inflation targeting can be defined as an official target rate or a target band for a determined inflation rate and which is announced and committed by the monetary authority to be achieved for a specified period and which is also a strong emphasis and acceptance as to the importance of the price stability. Inflation targeting strategy is suggested in the monetary policy literature as a strategy both for the elimination of the inflationary bias of the monetary authority and for enabling it to react optimally to the economic shocks through applying discretionary monetary policy. It could not be said that the inflationary targeting strategy is consistent for all economies. In some countries it would not be needed to strengthen the credibility of the monetary policy with an inflation targeting strategy. In some other countries the necessary infrastructure for the inflationary targeting strategy to be applied efficiently could not be sufficient. In order for the inflation targeting strategy to beVI applied efficiently the following preconditions are necessary: well developed financial markets that provide the efficient management of the monetary policy; political institutions which facilitate the agreements upon the political objectives; a credible estimation of the inflation rate which requires a sufficient database. Although inflationary targeting strategy for the monetary policy strengthen the transparency and accountability in some industrialized countries, the applicability of it in the developing countries has continued to be discussed. As the properties of the countries applying the inflationary targeting strategies are evaluated, it seems that inflation targeting strategies have always been accompanied with highly flexible exchange rate system. All countries applying the inflationary targeting has freedom in determining the monetary policy instruments and therefore has central bank independence and minimum responsibility for financing the government budget deficits. Additionally short term interest rates are used as the main instrument in practice in all the inflation targeting countries and long term interest rates are determined in the well developed financial markets. As for the necessary conditions for the applicability of the inflation targeting and the experiences of the inflation targeting countries are evaluated, it could be said that inflationary targeting strategy seems not to be applicable efficiently in Turkey. First, in all the countries applying the inflation targeting strategy, the inflation rate has already been below 10 percent before the application of this new strategy. However the inflation rate in Turkey has been the most important problem since 1980 and for the last decade the CPI inflation rate is 77.4 percent on the average and the WPI is 72.7 percent on the average. Central banks of the inflation targeting countries are goal dependent but instrument independent. That is to say they are free for the usage of the monetary policy instruments in such a way that the target rate for the inflation is to be achieved. The Turkish Central Bank is not mandated any clear loss function by the government. In other words The Turkish Central Bank has not any official inflation or growth rate target. But, the Central Bank is expected to provide the necessaryvıı changes in the exchange rates in accordance with the inflationary expectations of the government stated in the annual program. In addition, in Turkey the public revenues obtained from the high inflation is above the average of the developing countries'. Of course it could be said that the main reason for the excessive dependence to the seigniorage revenue in Turkey is the high public finance deficits that rise to almost 10 percent of the GNP since 1991 on the average. Moreover the shallowness of the financial markets would seem to be an obstacle to the applicability of the inflationary targeting in Turkey. The most important factor for the shallowness of the financial sector in Turkey is said to be the high public sector deficits and the pressure of it over the financial markets. Excessively high public sector deficits have important implications also for the central bank independence. Although the central bank independence has been tried to be provided by establishing legal restrictions to the government deficits, the central bank would not be independent from the political authorities unless the total government deficits are decreased. This is due to the fact that although the public sector deficits is not financed directly through central bank, central bank monetary policy is likely to be affected through the impacts of the deficits over the financial markets. However it is not possible for the central banks to be independent unconditionally from the governments. In the inflation targeting regimes, it is very important for the inflation target announced individually by the central bank to be supported by the government. Because inflation is determined by lots of economic factors, the cooperation between the central bank and the government is very important as for the initiated credibility of the structure. Monetary policy is just one of the factors determining the inflation rate. The government's tax, transfers and subsidiary policies, current public and investment expenditures are also other important factors in determining the inflation rate. Therefore it would not likely for the central bank to determine individually any inflation target and to be able to get realized this target by using solely the monetary policy. In addition to these, although there is a complete cooperation between the central bank and the government relating to the inflation target, there would beVIII supply shocks resulting from outside world. All the supply shocks such as the oil prices, should be stated as escape clauses in the inflation targeting contracts and it must be emphasized that the government should not be responsible for the failure of the achievement of the inflation rate when the stated escape clauses has been occurred. Those details mentioned here is very important for the credibility of the inflation targeting contract. Because it is very important to establish an analytical structure for the estimation of the inflation rate in the countries applying the inflationary targeting strategy 'n the last part of this study it is tried to be estimated the most convenient inflation model for Turkey. As a result among the estimated alternative inflation models, inflation measured in terms of the GDP deflator is chosen as the best inflation model. Annual data for the 1970-1998 are used and according to the estimated inflation model GDP growth rate, real interest rate, real exchange rate and inflationary expectations all together explain the 90 percent of the inflation rate. Additionally dummy variable for 1980 was found to be statistically significant and after adding this to the model and making the estimation again, the explanatory power of the model has risen to 92 percent.
Benzer Tezler
- Para politikası stratejisi olarak enflasyon hedeflemesi rejimi: Teori, politika ve Türkiye üzerine bir değerlendirme
Inflation targeting as a monetary policy strategy: Theory, policy and an evaluation on Turkey
HAKAN ACET
- Taylor kuralı: Teori ve Türkiye üzerine bir uygulama
Taylor rule: Theory and an application on Turkey
SELİM KAYHAN
- Inflation targeting: Theory and application
Enflasyon hedeflemesi : Teori ve uygulama
HAKAN YILMAZKUDAY
Yüksek Lisans
İngilizce
2003
EkonomiMarmara Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA NEDİM SÜALP
- Merkez bankacılığı ve para politikaları üzerine üç deneme: Enflasyon hedeflemesi, niceliksel genişleme ve para politikasının zaman tutarsızlığı
Three essays on central banking and monetary policies: İnflation targeting, quantitative easing and time inconsistency of monetary policy
ESMA ERDOĞAN
- Enflasyon hedeflemesi yoluyla stabilizasyon: Gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomiler deneyimleri perspektifinden Türkiye ekonomisine uygulanabilirliğine bakış
Stabilization through inflation targeting: An application to Turkish economy through the perspective of developed and developing economies experiences
GÜLDEM ATABAY
