Geri Dön

Kur'an'ın anlaşılmasında itibar sebebin hususiliğine değil lafzın umumiliğinedir ilkesine usulcülerin metodolojik yaklaşımları

Islamic legal theorists methological approaches to principle of al-ibra bi umum al lafz la bi khusus al sabab in understanding of Qur'an

PDF İndir

  1. Tez No: 100051
  2. Yazar: ÖMER KARA
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET PAÇACI
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2001
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 328

Özet

Kara, Ömer, Kur'ân'ın Anlaşılmasında 'İtibâr. Sebebin Hususîliğine Değil. Lafzın Umûmîliğinedir' İlkesine Usûlcülcrin Metodolojik Yaklaşımları. Doktora Tezi, Danışman: Prof. Dr. Mehmet Paçacı, XXVIII-298 sayfa.“el-ibre bi umûmî' 1-lafz lâ bi husûsî' s-sebeb”ilkesi, bir sebebe mebnî olarak inen umûmî nasların yorumlarında kendisine başvurulan bir prensiptir. Bu prensibin metodolojik boyutları, usûl literatüründe 'soyut' ve 'somut' olarak derince tartışılmaktadır. Kaidenin anlaşılmasında vazgeçilmez unsurlardan biri; kavramsal alanının ve terminolojik boyutunun ortaya konmasıdır. Bu bağlamda 'lafzın umumîliği' kısmında 'hitap; nass, nazm, lafız, kelâm ve cevâp' kavramları temel olarak; 'müstakil' ve 'gayr-i müstakil' alt kavram olarak; 'husûsu's-sebeb' kısmında ise 'sebeb-i vücûb', 'sebeb-i nüzûl/vâkı'a', 'soru' kavramları temel olarak; 'umûm, müsâvî, husus' kavramları da alt kavram olarak önemli bir işlev görmektedir. Biraz daha netleştirecek olursak,“sebeb-i vücûb”kavramı 'nass' ile; 'sebeb-i nüzûl/vâkı'a' kavramı, 'hitap' ile; 'soru' ise 'cevâp' ile eşleşmektedir. İlgili ilke, usûlde 'asi, zabıt, kâide-i külliye, kâide-i fıkhıyye, kâide-i âmme veya hasse' değil, bir“kâide-i usûl”olarak isimlendirilmektedir. Tarihsel süreç içerisinde kaide, usûl literatüründe“bir sebebe mebnî inen âmm”adıyla tartışılmış; usûlcülerin çoğunluğu 'lafzın umumîliğini' savunurken, Şâfı'î ve bir kısım alimlere 'sebebin hususîliği' nisbet edilmiştir. Kaide, konu itibariyle tamamen âmm lafzın tahsîsi meselesine odaklanmakta; âmmın bir problemi olarak tartışılmaktadır. İlaveten kaideyle ilgili olarak konu, değişik tasniflere sahip olup, bu tasnif konunu işlemesine de yansımaktadır. Konunun problematiği, sebeb-i nüzul olsun, sebeb-i vücûb olsun, soru olsun, 'husûsî sebeb'e binaen varid olan âmm nass, 'lafzın umûmluğu'na mı itibâr edilecek, yoksa 'sebebin husûsîliği'ne mi itibâr edileceğidir. Bir sebeb mebnî inen âmm konusu,“sebeb-i vücûb-nass”,“sebeb-i nüzûl-hitâp”ve 'soru-cevâp' olarak çeşitlere ayrılmaktadır.“Sebeb-i vücûb-nass”çeşidi, tamamen nasta nakledilen sebeb ile hitabın 'ta'lîl' ilişkisini anlatmaktadır.“Soru-cevâp”çeşidi, 'müstakil' ve 'gayr-i müstakil şeklinde iki çeşit olup birincisi, sorunun umûm ve husus olmasına; ikincisi ise umûm, husus ve dengi olmasına bağlı olarak tasnif edilmektedir.“Sebeb-i nüzûl- hitâb”, müstakil olarak ele alındığı gibi“soru-cevâp”kısmının“özel sebeb, umûmî hitâb”kısmıyla da ele alınmaktadır. Kaidenin anlaşılması konusunda temel iki görüş bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, sebebin hususîliği; ikincisi ise lafzın umumîliğidir. Her iki tarafın kendi görüşlerini destekledikleri argümanları bulunmaktadır. Sonuçta "lafzın umûmîliği'ni savunan tarafın argümanları tutarlı ve yeterli olduğu görülmektedir.

Özet (Çeviri)

Kara, Ömer, Islamic Legal Theorists' Methodological Approaches to Principle of 'al-İbra bi Umûm al Lafz lâ bi Husfis al Sabah' in Understanding of Our'ân. Ph. D. Thesis, supervised by Prof. Dr. Mehmet Paçacı, XXVIII-298 pages.“It is concidered that to generalization of word/speech not to particularisation of reason”(al-ibra bi umûm al lafz lâ bi husus al sabab) is a principle which to be refered to him itself in understanding and interpreting of general-sacred text (nass) which revealed on a reason (sabab). Methodological details of this principle are discussed abstractly and concretely in Islamic Legal Theory (usûl al-fiqh). One of elements which are important in understanding of the principle is fixing of its conceptic and terminological field.“Speech (hitap), text(nass), composed text (nazın), word (lafız), sentence (kelâm) ve reply(cevâp)”are main concepts for first side of the principle (ıımûmıı'1-lafz).“Indipcndcnt speech”and“dependent speech”is too secondary concepts for it. İn second side of it there are concepts of“reason of obligation”(sabab al/vücûb),“reason of reveleation”(sabab al- nüzûl), and“question”(suâl) as main concepts. Secondary concepst for this side are“general”(âmm),“particular(khâs)”and“equal (müsavi)”. Those first and secondary concepts are dealt with in first section of this thesis. This principle is named as“principle of legal theory”(kaide al-usûl) not as“rule (asl), general principle (kaide al-amma), particular principle (kaide al-khassa), juristic principle (kaide al-fiqh). The principle is discussed as ”general which revealed according to a reason“ in usûl al-fiqh literatüre in historical process. This principle is discuss as a problam of general (âmm). There are different classifications for this principle. Its problematic is that: 'is consideration to generalisation of word or to particularisation of reason. Those all topics are taking up in second section of thesis. As methodologically the subject is classified to three kinds. They are ”reason of obligation-text“ (sabab al-vücûb-nass), ”reason of reveleation-speech“ (sabab al-nüzûl- hitap), and ”question-answer“ (süâl-cevâp). Kind of ”reason of obligation-text“ (sabab al- vücûb-nass) deals with connection between text and his cause (illat). Kinds of ”reason of reveleation-speech“ (sabab al-nüzûl-hitâp), and ”question-answer“ (süâl-cevâp) are deal with problem of particularisation of âmm with this question or reason of revelation. For this last two are two views: ”Generalisation of word“ or ”particularisation of reason". While most of legal theorists adopt generalisation of word, particularisation of reason is attributed to al-Şâfi'î and some scholars. This topics belongs to third section.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    787543

    Klasik tefsir kaynaklarında Cebrail

    Başlık çevirisi yok

    HASAN ALKAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinAkdeniz Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ EYÜP YAKA

  2. Tez No

    217438

    İmam Şatıbı ve Kuran ilimlerindeki yeri

    Imam Satibi and his place at the sciences of Quran

    İRFAN ÇAKICI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    DinSelçuk Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. M. SAİT ŞİMŞEK

  3. Tez No

    651204

    İbn Ebû Dâvûd es-Sicistânî'nin Kitâbü'l-Mesâhif adlı eserinin kıraat ilmi açısından tahlili

    Analysis of Ibn Abu Davud es-Sicistani's book Kitabu'l-Mesahif in terms of the science of Qur'an

    ŞEYDA ATMACA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DinOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YAŞAR KURT

  4. Tez No

    883604

    Yâsîn Sûresinde belâgat uygulamaları (İbn Âşûr ve Sâbûnî örneği)

    Rhetoric practices in the Surah of Yasin (example of İbn Ashur and Sabuni)

    RUMEYSA GÖZÜN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinBayburt Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ LÜTFİ ÖZBEY

  5. Tez No

    795847

    Kur'ân'ın anlaşılmasında ilmî tefsir yönteminin yeri ve çağdaş dönem Türkçe tefsirlerden örnekler

    The place of scientific exegesis in the understanding of the Qur'an and examples from contemporary Turkish exegesis

    RIDVAN KILIÇAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinUşak Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NURULLAH DENİZER

Geri Dön