Türk kültüründe tılsımlı objeler
Talismanic objects in Turkish culture
- Tez No: 100293
- Danışmanlar: PROF. DR. DURSUN YILDIRIM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 265
Özet
Halkbiliminin araştırma alanlarından biri, inançlardır. Tılsımlı objeler, inançlarımızın simgesel birer göstergesi olan maddî kültür unsurlarıdır. Bunlar, bir takım kurallara göre hazırlanan, hastalıktan, yoksulluktan, nazardan, başarısızlıktan korunmak amacıyla kullanılan objelerdir. Bu objeler, bize, eski devirler hakkında pek çok bilgi vermektedirler. Tılsımlı objelerin kaynağını, eski Türk dinî hayatı içinde aramak gerekir. Türk toplulukları, tarih boyunca, değişik coğrafyalarda yaşamış, değişik kültür birikimlerine sahip milletlerle kültürel etkileşimde bulunmuştur. Bunun bir sonucu olarak, farklı dinleri benimsemişlerse de inançlarının ve ibadetlerinin esasını daima tek Tanrı düşüncesi oluşturmuştur. Şaman giysilerinde, davulunda, ya da hasta çocuğu iyileştirme, fal bakma, gibi eski Türk hayatı içinde yer alan bir takım tılsımlı işlemlerin uygulanmasında, tılsımlı objeler kullanılıyordu. Gök Tanrı'yı evrenin tek hakimi, bütün varlıkların tek yaratıcısı olarak gören Türkler, Müslüman olduktan sonra yeni dinlerine adapte olmakta zorlanmadılar. Gök Tanrı, yerini, Kur“an-ı Kerîm'de defalarca vurgulanan özelliğiyle, kendisine hiç bir şeyin denk tutulamayacağı, tek yaratıcı Allah'a bıraktı. Diğer inanç unsurlarında da değişiklikler yaşandı. Örneğin Umay Ana inancının yerini, İslâmî dönemde Fatma Ana inancı aldı. İslâm dini her ne kadar tılsımlı objelere inanmayı ve bunları kullanmayı yasaklasa da geleneklere bağlılık, bu objeleri, günümüze kadar taşımıştır. Günümüz toplum hayatında, bilim adamları tarafından ”bâtıl itikad" olarak kabul edilen tütsü yapmak, ateşin üzerinden atlamak, suyun şifa kaynağı olduğuna inanmak, tılsımlı objeler kullanmak ve benzeri uygulamalara devam etmektedir.IV Günümüzde pek çok insan üzerinde belki takı, belki muska olarak tılsımına, koruyuculuğuna inandığı bir obje taşımaktadır. Bir çoğumuzun evlerinde bulunan göz boncuklu nazarlık, muska, nal gibi bir obje, evimizin güvenliğini, bereketini, dirliğini sağlamak üzere yüzyıllardır orada durmaktadırlar. Hâlâ, hastalandığımız zaman iyileşmek için geleneksel yollara başvuruyoruz. Şifalı tastan su içiyoruz, sağlık muskası kullanıyoruz. Öyle görünüyor ki, her ne kadar teknoloji çağında yaşasak bile, daha uzun yıllar, bu objelerden koruyuculuk, sağlık, iyilik beklentilerimiz devam edecek.
Özet (Çeviri)
Beliefs is one of the research areas of folklore. Talismanic objects are the material culture elements which are the symbolic signs of our beliefs. These are the objects, prepared considering some standards and used as a protection against illness, poverty, evil eye and unsuccessfulness. These objects reveal lots of information about ancient times. It is essential to seek the source of talismanic objects after the ancient Turkish religious life. Throughout the history, the Turks have lived on various geographical locations and interacted with nations with different cultural backgrounds. As a result, even though they adopted different religions, their beliefs and worship have always based on the concept of unique god. On Shaman clothes and drums or in applications of some Talismanic practices like prophecy, which take part in ancient Turkish life, talismanic objects are used.The Turks who assumed Heavenly God as the Master of the Universe and the unique creator of all the creatures had no difficulty in adapting their new religion after becoming Muslims. Heavenly God was replaced by unequalled Allah.unique creator, as emphasised in Holy Koran. There have also been changes in other beliefs like Fatma Ana's replacing Umay Ana. Even though Islam has prohibited believing in and using talismanic objects, loyalty to traditions has sustained these objects up to the present. In modern society, casting a spell by incense, jumping over fire, assuming water as a source of cure, using talismanic objects and similar practices, which are accepted as“superstitions”by scientist still go on. Today many people wear an object either as a jewellery or asVI an amulet which they believe its talisman or protectiveness. For many centuries, in many houses, objects like charm against the evil eye with blue bead, amulet and horseshoe have been used in order to secure safety, wealth and happiness. We still apply traditional methods to cure illnesses. We still drink water from the healing bowl and use amulet of health. It seems like that despite we live in the technological era, we will expect safety, health and happiness from these objects for many more years.
Benzer Tezler
- Kubad Abad Sarayı çinilerindeki hayvan betimlemelerinin seramik yüzeylerde yorumlamaları
The interpretations of the animal figurations on ceramic surfaces belonging to the encaustic tiles of Kubad Abad Palace
YAVUZ DENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
El Sanatlarıİnönü ÜniversitesiSeramik Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. YÜKSEL GÖĞEBAKAN
- Karaman efsaneleri (İnceleme-metin)
Legends of karaman ((Review-text)
VAHDİ ÖZER
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİNAN GÖNEN
- Türk kültüründe dini törenler ve mevlid kutlamaları
Religious ceremonies in Turkish culture and celebrations of mawlid
R. BAHAR AKARPINAR
Doktora
Türkçe
1999
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURSUN YILDIRIM
- Türk kültüründe ve Türk musikisinde 'tuvıl' üzerine bir inceleme
A careful study relating t 'tuvıl' in Turkish culture and Turkish music
OKAN SAĞLAMBİLEN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
MüzikAtatürk ÜniversitesiMüzikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NESRİN FEYZİOĞLU