Kireç harç ve sıvaların fiziksel ve mekanik özelliklerinin iyileştirilmesi
Improving physical and mechanical properties of lime mortars and plasters
- Tez No: 100966
- Danışmanlar: DOÇ.DR. MUSTAFA KARAGÜLER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
KİREÇ HARÇ VE SIVALARIN FİZİKSEL VE MEKANİK ÖZELLİKLERİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ ÖZET Harç ve sıvalar, bina yapım sırasındaki ve sonrasındaki işlevleriyle günümüz yapılarının ve tarihi eserlerin en önemli elemanlarıdır. Harç ve sıvalar aynı zamanda dönemlerinin yapı teknolojisi hakkında önemli bilgiler verebilecek olan çok az ilgilenilmiş belgesel kaynaklardır. Diğer bütün geleneksel malzemelerde olduğu gibi harç ve sıva malzemeleri de yöreye, yapıların yapıldığı zamana, yapım tekniğine, yapının fonksiyonuna ve yapıda kullanıldıkları yere göre farklılık gösterir. Tarihi yapılarda harçlar, sıvalar yapı elemanlarını meydana getiren taş, tuğla, ahşap gibi yapı malzemelerini bütünleyici, onları bir arada tutucu, dış etkilere karşı koruyucu ve dekoratif fonksiyonlarla kullanılmışlardır. Bağlayıcı maddeler ise, agrega adını verdiğimiz mineral taneli malzemeyi birbirine bağlayarak, bir anlamda yapıştırarak, yapay taş oluşumuna imkan sağlayan malzemelere verilen addır. Priz yapma olayına bağlı olarak, bağlayıcı maddeleri iki büyük grup adı altında incelemek mümkündür. Birincisi“hava bağlayıcılardır. Bu grupta olan bağlayıcı maddeler, sadece havada priz yapma özelliğine sahiptirler. İkinci grubu ise ”hidrolik bağlayıcılar" oluşturmaktadır. Bunlar, hem havada, hem de su içerisinde priz yapma özelliğine sahiptirler. Alçı ve hava kireci birer hava bağlayıcısı olup, çimento, su kireci ve puzolanlar ise hidrolik bağlayıcılardandır. Kireç ise bilinen en eski bağlayıcılardan biridir ve yüzyıllar boyunca yapıların vazgeçilmez malzemelerinden biri olmuştur. Başarılı uygulamalarla bir çok tarihi eserin günümüze kadar sağlam kalmasında büyük rol oynamıştır. Kirecin diğer bir özelliği de kargir malzeme ile yüksek aderans göstermesi ve deformasyon kabiliyetlerinin üstünlüğüdür. Bu nedenle kireç harçları plastik bir bünyeye sahip olduklarından işlenebilme ve yerleşme özellikleri yüksek değerdedir. Geniş boşluk hücrelerine sahip olan kireç harçlarının, bu boşlukların toplam boşluk içindeki oranının iyi bir dengede olması sebebiyle, nem ve buhar geçişini engellememesi, çimento harçlarına göre daha iyi olan avantajlı özellikleridir. Fakat geleneksel kireç harçlarının, sertleşme için hava ile sürekli temas halinde olma gerekliliği, suya direncinin olmaması ve düşük mukavemeti nedeniyle günümüzde çağdaş malzemeler tercih edilmektedir. Özellikle portland çimentosunun yaygın kullanımından sonra geleneksel kireç harçlarının kullanımı giderek bırakılmıştır. Kireç harçları duvar örgülerinde hemen bir nesildir kullanılmamaktadır. Bu dezavantajları ortadan kaldırmak üzere, çeşitli puzolanik malzemelerin harç karışımına katılımıyla hidrolik bağlayıcılar elde edilmiştir. Horasan harcıda bu hidrolik bağlayıcılar grubuna girer, havaya ihtiyacı olmadan, su ile kimyasal reaksiyona girerek katılaşır. Dolayısıyla nemli ortamlarda kullanıldığında, daha iyikatılaşacak harç, suya karşı son derece dirençli olması sebebiyle, kireç harçlarından üstündür. Ancak harç karışımında bulunan puzolanik malzemelerin, harç içinde puzolanik bir etki yapması çok uzun bir zaman alır. Çimentonun bulunmasıyla önemini yitirmiş olan bu harç, gücünü günümüze ulaştırdığı tarihi eserlerde kanıtlar. Çimentonun hidrolik özellikleri ve kolay kullanımı ile kireç harçlarının düşük gerilme, yüksek deformasyon, porozite vb. pozitif özelliklerini birleştirerek, kullanmak amacıyla kireç-çimento harçları üretilmiştir. Tarihi harçlarda, bağlayıcılık özelliğinin arttırılması amacıyla kullanılan organik katkı maddeleri, zamanla harç içerisinde biyolojik organizmaların üremesine sebep olur. Günümüzde eski reçetelerin uygulanması akılcı bir yaklaşım olmayacaktır. Buna karşın su kireci kullanarak veya hava kirecine kısmen çimento veya sentetik katkı maddeleri katarak, veya kireç-horasan harcının fiziksel özelliklerini yine katkı maddeleriyle kontrol ederek belirli bir optimizasyona ulaşılması düşünülebilir. Tarihi yapı malzemelerinin bozucu etkenlere karşı davranıştan modern malzemelerden oldukça farklı olduğu için tarihi yapılarda çözüm aranırken geleneksel malzemelerden soyutlayarak yapılacak bir yaklaşım bir çok bakımdan yetersiz kalacaktır. Bu araştırmanın amacı geleneksel kireç harç ve sıvaların, geçmişte ve günümüzde nasıl kullanıldıkları hakkında bilgi vermek ve özelliklerinin bazı çağdaş katkı malzemeleri katarak ne yönde iyileştirilebileceğini araştırmaktır Olumsuz yönlerinin ortadan kaldırılmasıyla hem modern yapılarda hem de eski eserlerin onarım çalışmalarında yeniden yaygın kullanıma kazandırılması olanağı deneysel çalışmalarda araştırılmıştır. Bu amaçla farklı cins ve miktarda katkı maddeleri katılarak dokuz adet karışım oluşturulmuş, fiziksel ve mekanik deneyler ile birlikte rötre ve buhar geçirgenlik deneyleri yapılarak incelenmeye ve karşılaştırma yapılmaya çalışılmıştır. xı
Özet (Çeviri)
IMPROVING PHYSICAL AND MECHANICAL PROPERTIES OF LIME MORTARS AND PLASTERS SUMMARY Mortars and plasters are the most important elements of historical and modern buildings while and after the building construction period. At the same time mortars and plasters are the documents of their time and building technology. Although they aren't searched enough. Like other traditional materials, mortars and plasters have different properties according to the region, construction time and technique, the function of the building and the, place they used in the building structure. In historical buildings, mortars and plasters integrate the materials like stone, brick, wood, etc. They used in keeping them together, protect to the external effects and in decorative functions. Binding materials, bind the mineral grains called aggregate, they attach each other and allow to formation of artificial stones. It is possible to examine the binding materials in two groups. 1. Air binding materials, they can be harden only in the air. Gypsum and air lime are in this group 2. Hydraulic binding materials, they can be hard in both air and in water. Cement, water lime and pozzuolanas are in this group Lime is the most ancient binding material and during many centuries they are the most important part of the buildings. It has an important role in many successful applications, ancient buildings are strong today. One another property of lime is, it adheres very good to the stones and bricks, and it has an ability of deformation. So lime mortars have plastic structure, they are workable and have high setting property. Their ratio of wide blank cells are in balance to the whole blanks, this property doesn't prevent the transition of moisture and steam. This is one of the advantages to the cement mortars. But because of the traditional lime mortars needs air temporarily to be harden, its' low resistance to water and low strength, today contemporary materials are preferred. Especially wide usage of portland cement, traditional lime mortars are given up. Lime mortars are not used in building walls about one generation. To eliminate the disadvantages of lime mortars, some puzzuolanic materials added, so hydraulic lime mortars obtained. Khorasan mortar is also in this group and it doesn't need air to be harden, it has a chemical reaction with water and hardens. So, if they used in moist environments they can better harden and they gain a high resistance to water. This is a better property in respect to lime mortars. But, puzzuolanic materials take very long time to show influence in the mortars. After the XHinvention of cement, this mortar lost its importance but today ancient buildings are still strong, this shows its' lasting power. Lime-cement mortars produced by, using cements' hydraulic properties, easy usage and property of high deformation, low strenght, porosity, etc. of lime. In ancient mortars organic additives used to improve the binding property of mortars, but in time, this caused to reproduce biological organisms. Today it's not a rational approach to use old prescriptions. Ancient building materials' behaviours to the effects that give damage are different than modern materials, and their solutions are different too. An approach to find a solution in traditional buildings, will be insufficient, if this reality is neglected. The purpose of this research is to give information about traditional lime mortars and plasters and their usage in the past and today. And in experimental works some modern additives added to them, their properties will change in which way. To improve the disadvantages they can be used in both modern building constructions and ancient buildings repairs and restorations. xm
Benzer Tezler
- Çukurova bölgesindeki (Kilikya) bazı tarihi yapılarda kullanılan harçların karakterizasyonu ve onarım harçları için öneriler
Characterization of historic mortars and plasters in Çukurova region and proposals for repair mortars
IŞIL POLAT PEKMEZCİ
- Farklı puzolanik katkılar ile hazırlanan Horasan harçlarının değişen parametrelerinin incelenmesi
Investigation in changing parameters of Horasan mortars with different puzzolanic substitutes
ÜLKÜ AYLİN MAVİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA ERKAN KARAGÜLER
- Properties of Roman bricks and mortars used in Serapis Temple in Bergama
Bergama Serapis Tapınağı'nda kullanılan Roma Dönemi tuğla ve harçların özellikleri
ÖZLEM ASLAN ÖZKAYA
Yüksek Lisans
İngilizce
2005
Mimarlıkİzmir Yüksek Teknoloji EnstitüsüMimari Restorasyon Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. BAŞAK İPEKOĞLU
DOÇ.DR. HASAN BÖKE
- Archaeometrical investigation of mud plasters on Hittite buildings in Şapinuwa-Çorum
Şapınuva-Çorum Hitit kenti yapılarındaki kerpiç sıvaların arkeometrik yönden incelenmesi
GÜLNUR GÜDÜCÜ
Yüksek Lisans
İngilizce
2003
ArkeometriOrta Doğu Teknik ÜniversitesiArkeometri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE CANER SALTIK
PROF. DR. ŞAHİNDE DEMİRCİ
- Doğal katkılı puzolan harcı ile toprak karışımının kerpiç yapılarda dış sıva olarak kullanılabilmesi üzerine deneysel bir araştırma
An experimental study on natural pozzolan blended lime mortar with soil mixture in the adobe structures used as be external plaster
KAAN ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA ÖZGÜNLER