Mehdi Divanı: İnceleme - transkripsiyonlu metin
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 102227
- Danışmanlar: PROF. DR. ORHAN BİLGİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1070
Özet
Bu çalışmada eldeki tam ve müntehabat nüshadan hareketle, Medhî Divanı'nm tenkitli metni transkripsiyonlu olarak tespit edilmiştir. Giriş bölümünde Medhî'nin yaşadığı dönem olan XVI. yüzyıl ve XVTI. yüzyılın ilk çeyreğinde Osmanlı Devleti'inin siyasî durumundan ve divan edebiyatının önde gelen şairlerinden kısaca bahsedilmiştir. Üzerinde çalışılan bu divanın Gelibolulu Kara Mahmud'a yanlışlıkla atfedildiği anlaşılmış ve bunun üzerine kaynaklarda adı geçen on bir Medhî mahlaslı şairden hangisinin bu divanı yazmış olabileceği araştırılarak, sonunda bunların dışında kıssa-hanlık yapmış Derviş Hasan adlı Medhî'nin bu divanın sahibi olduğu tespit edilmiştir. Derviş Hasan Medhî"nin divanından ve bugün ona ait olduğu kesin olarak söylenebilecek mevcut üç eserinden derviş olduğu, seyahat ederek halk arasında meddahlık yaptığı, daha sonra III. Murad'm sarayında kıssa-hanlık görevinde bulunduğu, bu görevine HI. Mehmed, I. Ahmed ve muhtemelen II. Osman dönemlerinde devam ettiği anlaşılmıştır. Medhî'nin divam dışmda, tercüme, telif ve derleme olarak sayısı on biri bulan eserlerinden bugün elde bulunan Kaside-i Nev-bave, Tercüme-i Şah-nâme-i Firdevsî, Esrar-ı Hikmet ve Hikâye-i Rıdvan Şah adlı eserlerden bahsedilmiş ve bu eserlerden ilk ikisi hakkında henüz araştırma yapılmadığı belirlenmiştir. Divan, şekil, muhteva ve üslup açısmdan üç bölümde incelenmiştir. Şekil özellikleri kısmında divanda kullanılan nazım biçimleri, vezin, kafiye ve redif ile nüshanın imlâsı ele alınmıştır. Muhteva özellikleri bölümünde ilk olarak divandaki kasideler, musammatlar, gazeller, kıta ve müfredlerde işlenen konulara yer verilmiş, daha sonra şiirlerdeki ayet, hadis, peygamber ve din büyükleri olmak üzere dinî unsurlar gösterilmiş, son olarak da mitolojik kahramanlar, aşk kahramanları, şairler ve diğer kişiler ile günlük hayat unsurları tespit edilmiştir. Divandaki dil özellikleri, kuJk-nılan- atasözleri ve deyimler, söz ve anlam sanatlarının kullanılışı belirlenmiş, şairliği üzerinde durulmuş, yazdığı tahmisler ve nazireler değerlendirilerek divan edebiyatı içindeki yeri tespite çalışılmıştır. Bu incelemeyle elde edilen bilgiler sonuç kısmında değerlendirildikten sonra nüsha tavsifi yapılmış, metin tespitinde tutulan yol açıklanmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to establish a critical edition and transliteration of the extant complete and selected texts of Medhî's Divan. In the introductory chapter a brief account is given of the political and historical events of the period spanning across the first half of the 16th and the first quarter of the 17th centuries, roughly corresponding to Medhî's lifetime. A short survey of the achievements of the leading Divan poets who were his contemporaries has also been included. Research on the Divan has revealed that this work had been hitherto mistakenly attributed to Gelibolulu Kara Mahmud. Among the twelve poets who use the pen- name Medhî, one by the name of Derviş Hasan was identified as the writer of the Divan. Based on the divan by Derviş Hasan Medhî and three extant works which are proven conclusively to have been his, it has been inferred that he was a derviş who travelled the country as a meddah (story teller) and that he subsequently served in the court of Murad III in the same capacity, a task which he continued to perform under Mehmed III, Ahmed I and possibly Osman II. Besides the divan, eleven pieces of work are attributed to Medhî. An account has been given of his four extant works, namely, Kaside-i Nev-bave, Tercüme-i Şah-name-i Firdevsî, Esrar-ı Hikmet and Hikaye-i Rıdvan Şah. It has also been noted that no research has been conducted on the former two. The Divan has been studied with respect to its form, content and style. The section on form has focussed on the metre scheme, versification, rhyme and redif, together with the ortography of the text. In te section on content, space has been devoted primarily to the examination of the subjects treated in panegyrics (Jcasides), musammats, gazeh, stanzas and miifreds,. An analysis has been made of the use of motifs such as references to holy and religious figures, Koranic verses, hadiths, as well as mythological and legendary heroes, and the protagonists of popular romances. The study has, at the same time revealed the presence of allusions to contemporary figures, poets and events from daily life. The study of the stylistic features of the Divan has concentrated on linguistic characteristics, such as phraseology, the use of proverbial and idiomatic sayings and the employment of figures of speech and poetic artifices. Finally an attempt has been made to evaluate the achievements of Derviş Hasan Medhî as a poet, based mainly on the quality of his compositions, primarily his tahmis and nazires. A special section has been devoted at the end to the interpretation of textual characteristics and the exposition of the method used in editing the text.
Benzer Tezler
- Mehmed Şevkî Dîvânı (Metin-inceleme)
Diwan of Mehmed Şevkî (Text-analysis)
SİBEL AY
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUCAHİT KAÇAR
- Mecmū'a-i Eş'ār (Milli Kütüphane 06 mil yz a 715) inceleme-metin
Mecmû'a-i̇ Eş'âr (National Library 06 mi̇l yz a 715) review-text
SERAP ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ METİN SAMANCI
- Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi Koleksiyonu 2843 numarada kayıtlı Mecmuatü Kasaid Fi Medhi Şeyhülislam Feyzullah Efendi transkripsiyonlu metin-inceleme
'Mecmuatü Kasâid Fi Medhi Şeyhülislam Feyzullah Efendi' review of transcribed text registered at 2843 number in Süleymaniye Library the collection of Esad Efendi
AYŞE KÜRKÇÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıGiresun ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAMZA KOÇ
- Mecdi Mehmed Efendi'nin Gazelleri (Metin-İnceleme)
Mecdi Mehmed Efendi's Gazels (Text-Research)
AYŞE DERYA ESKİMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. AHMET MERMER
- Üsküdarlı Sırri hayatı, eserleri, edebi kişiliği Divan'ı (tenkitli metin-inceleme) ve Şerhu Medhi'n-Nebi
Başlık çevirisi yok
ŞEVKİYE KAZAN
Doktora
Türkçe
2003
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULKERİM ABDULKADİROĞLU